جنجال دیپلماتیک در روابط ایران و کانادا

 پس از آن که کانادا دو سفیر معرفی شده از سوی جمهوری اسلامی ایران را به بهانه ارتباط‌شان با جریان تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان خط امام در سال 1358 نپذیرفت، جان مندی، سفیر کانادا در تهران، اخراج شد.

 

ماکسیم برنیه، وزیر امور خارجه کانادا، اعلام کرده است که اخراج سفیر این کشور از تهران نتیجه رد سفرای ایرانی معرفی شده از سوی کانادا بوده است. برنیه این مسئله را " پیامد ناخواسته و نامطلوب وضعیت موجود" خواند.

 

البته برنیه در سخنان خود نگفت که چرا کانادا سفرای معرفی شده از سوی ایران را رد کرده است. اما دو مقام وزارت امور خارجه کانادا که حاضر به افشای نام خود نبودند در گفت وگوی خود با خبرگزاری آسوشیتدپرس از ارتباط دو سفیر معرفی شده با جریان تسخیر سفارت آمریکا در سال 1979 از سوی دانشجویان پیروی خط امام در تهران خبر دادند.

 

این دو مقام وزارت امورخارجه کانادا، از اعلام نام دو سفیر معرفی شده از سوی ایران خودداری کردند، اما گفتند که " کانادا با توجه به نقش خود در آن دوران، از اطلاعات خوبی در زمینه دست‌اندرکاران اشغال سفارت آمریکا برخوردار است."

 

در جریان تسخیر سفارت آمریکا که پس از 444 روز با آزادی 52 گروگان آمریکایی به پایان رسید، کن تیلور، سفیر وقت کانادا در ایران، به فرار شش گروگان آمریکایی کمک کرد. این مسئله باعث شد روابط تهران و اتاوا در سال‌های پس از انقلاب نسبتاً سرد باشد. مرگ زهرا کاظمی، عکاس و روزنامه‌نگار تبعه کانادا در سال 2003 نیز که هنگام نگهداری ‌اش در زندانی در تهران روی داد، موجب ایجاد بحران دیپلماتیک در روابط دو کشور شد و باعث شد تا روند عادی‌سازی در روابط دو کشور متوقف شود.

محمد علی حسینی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز سه شنبه با انتشار بیانیه‌ای ضمن اعلام ناخشنودی تهران از وضعیت موجود در روابط دو کشور، اخراج جان مندی، سفیر کانادا در تهران را به خاطر عدم تقدیم به موقع اعتبارنامه ‌اش عنوان کرد.

 

آقای حسینی در بیانیه خود اشاره مستقیمی به مسئله اخراج یا خروج جان مندی از تهران نکرده است، ولی با توجه به این که این مسئله را تکذیب نکرده می‌توان این بیانیه را تایید این امر دانست.

 

در بیانیه آقای حسینی همچنین آمده است:" برابر رویه‌ها و موازین دیپلماتیک طرفین می‌بایست در تطبیق اقدامات متقابل، شئونات و جوانب رویه‌های موجود را رعایت و در خصوص سطح فعالیت‌ها و چگونگی حضور مقامات دیپلماتیک اراده خویش را به طور متوازن و متعادل فراهم ساخته و از رفتارهای یک‌سویه پرهیز نمایند."

 

آقای حسينى همچنین گفت:" جمهورى اسلامى ايران از اين که طرف کانادايى در تطبيق موازين ديپلماتيک بين گفته‌ها و عمل خويش شکاف ايجاد کرده است و رويه‌هاى يک سويه‌ايى را برگزيده است، تعجب مى‌کند."

 

اما رادنی مور، سخنگوی وزارت خارجه کانادا می‌گوید مقامات ایرانی مانع تقدیم استوارنامه جان مندی شده‌اند. بنا بر اعلام مور، سفارت کانادا در تهران تا اطلاع ثانوی توسط کاردار این کشور که مقام دوم سفارت محسوب می‌شود و در 9 ماه گذشته نیز اداره سفارت را بر عهده داشته است اداره خواهد شد.

 

به رغم کاهش سطح روابط دو کشور از سفیر به کاردار، سفارت‌خانه‌های دو کشور در پایتخت‌های ایران و کانادا همچنان به عملکرد معمول و روزمره ‌شان ادامه خواهند داد.

 

همچنین بنا بر اعلام مور، کانادا در حال حاضر قصد اخراج هیچ دیپلماتی را ندارد و دولت این کشور پیش از تعیین گام‌های بعدی به ارزیابی وضعیت موجود خواهد نشست.

 

وزیر خارجه کانادا نیز تاکید کرد اتاوا و تهران به روابط عادی دیپلماتیک خود ادامه می‌دهند و کانال‌های ارتباطی خود را باز نگه می‌دارند.

 

 

 در همین حال، کارشکنی مقامات اتاوا درعدم پذیرش سفرای ایرانی در کانادا، باعث به وجودآمدن مشکلات فراوانی برای مسافران و همچنین ایرانیان مقیم کانادا شده‌ است.

 

یک روز پیش از اخراج جان مندی از ایران، سيدمهدى محبى، کاردار ايران درکانادا در مصاحبه با نشريه " کانيدين پرس" نسبت به بى‌توجهى اتاوا به تلاش‌هاى ديپلماتيک تهران ابراز ناراحتى کرده‌ بود.

 

آقای محبی گفته بود که او دو بار برای فراهم کردن ارتباط بین دو کشور در حد وزرای امور خارجه درخواست کرده ‌است.

 

کاردار ایران هم‌چنین اضافه کرده بود:" این یک عشق یک‌طرفه است در حالی‌که عشق باید دوسویه باشد."

 

آقای محبی همچنین اظهار امیدواری کرده بود دو طرف بتوانند با ادامه ارتباطات، راه حل مناسبی در این زمینه بیابند.

 

او همچنین در خصوص آمادگی ایران برای کمک به پیشبرد علائق مشترک دو کشور در افغانستان اظهار آمادگی کرده بود.

 

ایران و کانادا مدت‌هاست که در تلاش هستند نسبت به اعزام سفیر به کشورمقابل به توافق برسند، اما کانادا تاکنون نامزدهای ایران برای تصدی این سمت رانپذیرفته ‌است.