کشورهای عرب خلیج فارس جلوی جنگ آمریکا و ایران را می گیرند

دیپلماسی ایرانی: اخبار گفت وگوی مخفیانه عربستان سعودی با ایران در راستای کاهش تنش‌ها در حالی این هفته منتشر شد که دولت ترامپ همچنان به افزایش دشمنی‌ها با تهران ادامه می‌دهد.

پیش از این بسیاری از ناظران باور داشتند که عربستان و امارات رویارویی با ایران را خواهان هستند و رفتارهای خصمانه آنها می‌تواند ایالات متحده را به جنگ منطقه‌ای تازه‌ای بکشاند. اما سعودی‌ها و اماراتی‌ها، آمریکا و ایران را وارد جنگ نکردند و این نشان می‌دهد که سطح تردید و دودلی کشورهای عربی درباره جنگ با ایران بیش از پیش‌بینی کارشناسان سیاسی است و چه‌بسا این دو کشور مانعی برای جنگ آمریکا با ایران باشند.

اگر همپیمانان ایالات متحده واقعا خواهان جنگ با ایران بودند می‌توانستند از یورش جمهوری اسلامی به نفتکش‌های امارات متحده و تاسیسات نفتی عربستان برای کشاندن ایالات متحده به جنگ با ایران استفاده کنند. اما این اتفاق نیافتاد و به رغم برخی اتهامات پنهان و آشکار علیه ایران، هیچ یک از این دو کشور خواهان اقدام نظامی تلافی‌جویانه علیه تهران نبودند.

در اوایل نوامبر امارات خواهان گفت وگوی جامعه بین‌الملل با ایران شد. این کشور همچنین در حال کنار کشیدن از جنگ نیابتی بین عربستان و ایران – یعنی جنگ داخلی یمن – است. شاید مبنای چنین اقدامی چندان آشکار نباشد، اما چه‌بسا نشان می‌دهد که امارات نگران است که جنگ نیابتی یمن از کنترل خارج شده و در حال تبدیل شدن به دشمنی‌ مستقیم بین طرفین شود.

عربستان و امارات می‌توانستند به آسانی و با محکومیت قطعی ایران پس از یورش‌ها به سرزمین‌هایشان یا حتی انجام برخی اقدمات تلافی‌جویانه، آمریکا را به جنگ با ایران بکشانند، اما این کار را نکردند. با توجه به دشمنی دولت ترامپ با ایران و همدلی آن با عربستان سعودی، احتمال پشتیبانی آمریکا از اقدام نظامی بسیار بالا بود.

اخیرا چنین به نظر می رسد که دو کشور عربی خلیج فارس در حال مهار ایالات متحده هستند. پس از یورش‌ها به آرامکو محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی اعلام کرد که جنگ با ایران می‌تواند به افزایش چشمگیر قیمت‌های نفت و "فاجعه اقتصادی" بیانجامد. وی این اظهارات را به گونه‌ای بیان کرد که گویی به جامعه بین‌المللی هشدار می‌دهد که اگر در برابر ایران نایستند، این انفعال می‌تواند به جنگ بیانجامد. این بیانات را همچنین می‌توان هشداری به آمریکا دانست، به ویژه که پمپئو یورش‌ها به آرامکو را "اقدامی جنگی" دانسته بود.

این شرایط، ناظران منطقه‌ را سردرگم کرده است. برخی ها از افزایش اقدامات دیپلماتیک کشورهای خاورمیانه برای کاهش دشمنی‌ها خبر می‌دهند. چنین به نظر می‌رسد که دولت‌ها از اهرم‌های مختلف برای دور نگه داشتن هم‌پیمانانشان از جنگ استفاده می‌کنند.

خویشتنداری عربستان و امارات از تردید فراوان این دو کشور برای جنگ با ایران خبر می‌دهد. کشورهای عرب خلیج فارس هنوز از اتحاد کامل فاصله زیادی دارند چرا که اختلاف‌ها پیرامون ایدئولوژی و سیاست‌ قدرت (به ویژه تحریم قطر) آنها را از تشکیل یک ائتلاف ضدایرانی قدرتمند باز‌می‌دارد. بین عربستان و امارات شکاف عمیقی درباره یمن به وجود آمده است و امارات تمایل بیشتری به احیای ثبات منطقه‌ای دارد. عربستان و امارات، هر دو از هرگونه جنگی در خلیج فارس آسیب خواهند دید. دولت‌های این کشورها چه‌بسا بیش از دولت ترامپ به تاثیر لحن و اقدامات خصمانه می‌اندیشند و از آنچه می‌بینند در هراس هستند.

منبع: واشنگتن پست / تحریریه دیپلماسی ایرانی