برگه ای جدید از عدالت بین المللی کیفری

جنایتکار متهم به نسل کشی که پس از ۲۶ سال دستگیر شد

۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۳:۳۳ کد : ۱۹۹۱۷۱۲ آسیا و آفریقا انتخاب سردبیر
علی رودباری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: نهایتاً پس از ۲۶ سال فرار از عدالت بین المللی کیفری در ۱۶ مه سال ۲۰۲۰ کابوگای ۸۴ ساله در نزدیکی شهر پاریس در کشور فرانسه دستگیر شد و آماده تحویل به مکانیسم باقی مانده نسل دوم دادگاه های بین المللی کیفری برای اجرای عدالت است. 
جنایتکار متهم به نسل کشی که پس از ۲۶ سال دستگیر شد

نویسنده: علی رودباری، بازرس انجمن ایرانی حقوق بین الملل کیفری و  پژوهشگر دکتری  حقوق بین الملل  عمومی دانشگاه علامه طباطبائی

دیپلماسی ایرانی: جمهوری روآندا مشهور به «سرزمین هزار تپه» محصور بین دول اوگاندا، کنگو، تانزانیا و بروندی در آفریقای مرکزی است. دو نژاد اصلی این جمهوری را (هوتوها) و (توتسی ها) تشکیل می دهند. در سال  ۱۹۶۱ میلادی  با انقلاب هوتوها، حکوت توتسی ها سقوط کرد و این موضوع منجر به آن شد که عده ای از توتسی ها کشته و حدود دویست هزار نفر از کشور اخراج شوند. 

در سال ۱۹۶۳ عده ای از اخراج شدگان به شهرهای مرزی حمله و به انتقام های دسته جمعی اقدام کردند و این شروع ناآرامی ها در رواندا بود تا در سال ۱۹۷۳ ژنرال «جوونال هابیاریمانا» قدرت را طی کودتایی نظامی به دست گرفت و حزب  «جنبش انقلابی ملی برای دموکراسی و توسعه» را تاسیس کرد و تبعیض قومی را به شکلی نوین و نهادینه شده در پیش گرفت و موج جدیدی از خشونت ها به راه افتاد. اختلافات بین این دو قوم رفته رفته بیشتر و ریشه ای شد تا در سال ۱۹۹۰ اولین قتل عام توتسی ها صورت گرفت و به مرور قتل عام توتسی ها توسط هوتوها در سراسر روآندا گسترش گرفت، حد فاصل سال های ۱۹۹۲-۹۳ موج دیگری از قتل عام ها و نسل کشی های توتسی ها بود. 

دشمنی، کینه، نفرت، بین دو آن قوم منجر به آن شد که در  سال ۱۹۹۴ قتل عامی بی مانند رخ دهد و حدود ۵۰۰ هزار تا یک میلیون نفر کشته شوند. تا وضعیت روآندا به تهدیدی علیه صلح و امنیت بین المللی تبدیل شود و جامعه بین المللی را به چاره اندیشی مجبور کند. 

سال ها پیش از رخ دادن این نسل کشی سازمان ملل متحد به نامه نگاری با مقامات رسمی روآندا و نیز تهیه گزارش هایی در مورد وضعیت رعایت حقوق و آزادی های شهروندان روآندایی اقدام کرد. همچنین باید به استقرار نیروی های حافظ صلح سازمان ملل برای بازگرداندن صلح، ثبات و آرامش به کشور مذکور اشاره کرد.

سرانجام شورای امنیت سازمان ملل متحد با استفاده از اختیارات  خود، مقرر در  فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه شماره ۹۵۵ دومین دادگاه از دادگاه های نسل دوم حقوق بین المللی کیفری را پس از دادگاه بین المللی کیفری یوگسلاوی، برای رسیدگی به جنایات نسل کشی و سایر نقض های جدی حقوق بشر دوستانه بین المللی در روآندا  و کشور های همسایه به نام دادگاه بین المللی کیفری روآندا تاسیس  کرد.

نخستین پرونده ای که در این دادگاه مورد بررسی قرار گرفت پرونده ژان پائول آکایسو (شهردار شهر تابا) بود که بنا بر حکم دادگاه مرتکب جرائم نسل کشی و جرائم علیه بشریت شده بود. 

دادگاه در طول دوران فعالیت خود به ۷۶ پرونده که شامل ۹۳ نفر متهم بود رسیدگی کرد و در سال ۲۰۱۵ تعطیل شد اما با توجه به آنکه یکسری از کارکردهای دیوان باید ادامه پیدا می کرد  جای خود را به مکانیسم ملل متحد برای دادگاه های بین المللی کیفری داد. یکی از دلایل وجود  این مکانیسم، متهمان فراری نسل کشی در روآندا هستند.

در  ۲۹ اوت سال ۱۹۹۸ «کارلا دل پونته»، دادستان دادگاه بین المللی کیفری روآندا مطابق ماده ۱۷ اساسنامه دادگاه، آقای فلیسین کابوگا که یکی از تجار رواندایی بود را متهم کرد و در کیفرخواست اصلاحی دادستان «حسن ژالو» وی را به موجب ماده  ۶ بند (۱) و(۳) اساسنامه دادگاه به ارتکاب نسل کشی، تحریک مستقیم و عمومی به نسل کشی، اداره یک رادیوی محلی که اقدام به نفرت پراکنی و همچنین تامین مالی نسل کشی و کمک های داوطلبانه به قصد نسل کشی  و نابود سازی به عنوان یکی از مصادیق جنایات علیه بشریت متهم کرد.

کابوگا از سال ۱۹۹۴ متواری بود و بارها اخبار ضد ونقیضی مبنی بر کشته شدن و دستگیری وی منتشر می شد. همچنین در سال ۲۰۰۸ یک وبلاگ نویس ساکن نروژ خبری منتشر کرد که اذعان داشت وی در شهر اسلو پنهان شده که بعدا مشخص شد خبر جعلی است  تا جایی که وزارت امور خارجه آمریکا پاداشی ۵ میلیون دلاری برای نشان دادن محل اختفای این جنایکار تعیین کرد.

نهایتاً پس از ۲۶ سال فرار از عدالت بین المللی کیفری در ۱۶ مه سال ۲۰۲۰ کابوگای ۸۴ ساله در نزدیکی شهر پاریس در کشور فرانسه دستگیر شد و آماده تحویل به مکانیسم باقی مانده نسل دوم دادگاه های بین المللی کیفری برای اجرای عدالت است. 

دستگیری کابوگا نشان دهنده آن  است که با گذشت زمان نمی توان از عدالت بین المللی فرار کرد. همچنین این دستگیری سبب درخشش دادگاه روآندا در نظام عدالت بین المللی کیفری شده است.

کلید واژه ها: روآندا نسل کشی در روآندا نسل کشی


( ۲۳ )

نظر شما :

hiwa ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۵:۲۸
مطمئناً آنچه که هرگز مورد بررسی و دادخواهی قرار نخواهد گرفت نقش جمهوری فرانسه در این کشتار و بیرحمی ددمنشانخ است. و دردنهایت اگر چنین اشخاصی بخواهند زبان باز کنندبه سرنوشت اسلوبودان میلوسویچ در زندان خودکشی خواهند شد.
آرش ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۶:۰۴
تشکر میکنم از خبر خوبتان برای پایان نامه کارشناسی ارشد به این اطلاعات احتیاج داشتم. با اجازه نویسنده با ذکر منبع از متن در پایان نامه ام استفاده میکنم. مرسی
منصوره كاشاني دوست ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۶:۲۱
موضوعی به روز و جدید را مورد مطالعه قرار دادید.ممنون از اطلاعات جامعی که به طور اختصار در اختیار دانشجویان و پژوهشگران قرار دادید.
نسترن ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۶:۲۱
مقاله بسیار خوبی بود. ممنون که کیفر خواست این جنایتکار را بررسی نمودید و مستند و مستدل به رشته تحریر درآوردید. بسیار دقیق و بسیار جزئی
محمد سعید اسماعیلی ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۶:۵۷
آقای دکتر رودباری مانند همیشه درخشیدید. مانا باشید.
امیر محمد سلطانی ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۷:۳۰
عرض ادب آقای دکتر مقاله ای بسیار آموزنده و عالی بود. با تشکر
ستایش احمدی ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۷:۳۵
از دیپلماسی ایرانی بابت انتشار این مطلب دقیق و به روز نهایت تشکر را دارم.
تهرانی ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۷:۵۹
امیدواریم که دیگر شاهد چنین اتفاقی نباشیم
مرضيه ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۸:۱۲
سلام باتشکر از شما مقاله بسیار خوبی بود مطالب خوب و عالی بود امیدوارم موفق باشید
Tiyara ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۹:۱۲
ممنون اقادکتر خوشحال هستیم که جنایتکار دستگیرشد
ترکاشوند ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۲۲:۰۳
آقای دکتر متن بسیار خوبی بود ب امید مجازات همه ی جنایتکاران بین المللی
پارمیدا ۰۵ خرداد ۱۳۹۹ | ۲۳:۲۰
از زاویه خوبی به موضوع نگاه کردید،روند حقوقی و تاریخی موضوع رو به خوبی بررسی کرده بودید،موفق باشید
علی ۰۶ خرداد ۱۳۹۹ | ۰۰:۳۳
عامل اصلی قتل عام در رواندا دولت فرانسه است ،بطوریکه گابوگای را ۲۶ سال در دل پاریس جای داده ،که مزدور کار گذار از طرف فرانسه در قتل عام ۱٫۵ میلیون رواندایی است،بطوریکه ریس جمهور رواندا هم فرانسه را عامل اصلی قتل عام مردم رواندا معرفی میکند، ولی بی شرمی دولت فرانسه مثل تمام قتل عام های سابقش در سرتا سر دنیا که طی ۴۰۰ سال اخیر مرتکب شده ،انکار ورد میکند،« مثل قتل عام ۵٫۵ میلیون الجزایری» که حتی ریس جمهور الجزایر اخیرا در دیدارش با اردوغان طی مصاحبه ای تاکید کرد واز دولت فرانسه خواست علاوه بر عذر خواهی به بازماندگان کشته شدگان غرامت بپردازد ......ولی فرانسه با پرویی به دولت الجزایر گفت گذشته را فراموش کنیم وبه آینده بنگریم!!! هکذا کشتارهای فرانسه در ناپلیون پروریش که در جنگهایش از مسکو تا قاهره وکل اورپا باعث کشتن ۶۵ میلیون انسان در جنگهای ناپلیون در دنیا گردیده،،،وبا گستاخی تمام برای دنیا در س اخلاق ومدنیت هم می دهد،رقم تخمینی کشتار فرانسویان در چهار گوشه جهان در عرض ۴۰۰ سال نزدیک ۵۵۰ میلیون نفر میباشد،،،،که در بین اورپاییان بعد از روسها در مقام دوم است....... چطور یک جانی « گابوگای» را ۲۶ سال پذیرایی کرده وحالا هم بدون خجالت وتوجیه ادعای بی خبری از حضورش خواهد کرد! توتسی ها ۲۰ در صد وهوتو ها ۸۰ در صد جمعیت رواندا را تشکیل میدادند ،که صدها سال بدون هیچ مشکلی در کنار هم زندگی می کردند .البته توتسیها از نژاد حامی وسومالی تبار هستند،واکثرا در کار دامداری فعالیت دارند،ونسبت به هوتوها هم از نظر اقتصادی وهم از نظر فزیک بدن نسبت به هوتو های کشاورز قوی هستند .وهوتوهاباستخوانبندی ضعیف واز نظر معیشتی هم فقیر هستند، ولی با ورود مبلغین مسیحی به منطقه دنیای زیبایشان تبدیل به جهنم شد، کشیشان بقول اهالی آفریقا در یک دست کتاب بایبل« اینجیل» را می دادند وبا دست دیگرشان تمام هستی،وزندگی آفریقاییان را می گرفتند،،وحتی گروه بوک حرام « بمعنی کتاب حرام» در بین آفریقاییان نوعی اعتراضی است به کتاب انجیل دادن به آفریقاییان وگرفتن تمام هستی. وحتی الشباب هم در اعتراض به دوچهرگی اورپاییان ،که جوانی ودنیای موجود آفریقا را میگیرند ،وبا کتابی که خودشان هم به آن عمل نمی کنند،وعده دنیای بهتر بعد از مرگ می دادند !! وزمانی که فرانسه دها میلیون انسان را میکشد تروریست نامیده نمی شود ولی موقعی که مردم مظلوم آفریقا برای دفاع از خود یک فرانسوی را ناسزا بگوید تروریست ووحشی می شود،خلاصه در تقسیم سرزمینهای آفریقا بین اورپاییان متمدن در سال ۱۹۰۰ رواندا هم قسمت آلمان شد،تا اینکه آلمان هم در جنگ جهانی اول شکست خورد ومستعمراتش در جهان بدست دیگر اورپایی یعنی بلژیک افتاد،تا اینکه در سال ۱۹۶۲ با قیام مردم بلژیکها هم دمشان را به کولشان گرفته ورفتند،،ولی در عرض این تقریبا ۷۰ سال استعمار رواندا چنان تخم نفاق بین مردم ایجاد کردند که تا انقراض عالم حل نخواهد شد ..وقتل عام قوم توتسی که موردحمایت بلژیکان تا سال استقلال در راس امورات کشوری بودند ،بعد استقلال امورات کشور بدست هوتو ها افتاد ،که مورد حمایت فرانسوی ها هستند، ودر نتیجه حمایتهای نفاق افکنانه فرانسه،وبلژیک که زمینه اصلی قتل عام بوده واست،وحتی در عرض سه ماه دولت فرانسه چنان هوتو ها را تسلیح کرد که تنها در مدت سه ماه حضور نظامیان فرانسوی که ظاهرا از طرف تقاضای هوتو ها تشریف داشتند حدود ۱٫۵ میلیون توتسی کشته شد، وحتی ۳۰۰ هزار پناهده توتسی که در کمپی از دست هوتو ها گرد آمده ومنتظر امدادرسی بودند ،نظامیان فرانسه با بیوجدانی کامل شبانه کمپ را تحویل جنایتکاران هوتو دادند واسلحه ها وکبود هایشان را تامین کردند تا توتسی ها را در شب بعدیش یکجا بکشند..وبعد از کشتار همان عامل کشتار ۳۰۰ هزار توتسی ساکن کمپ را هم با هواپیما به پاریس بردند که بعد از ۲۶ سال خداوند بنوعی جنایتشان را فاش خواهد کرد،البته اگر با شگردهای مخصوصشان گابوگای را سر به نیست نکنند، مکر الاه خیر الماکرین،،،،،،،لذا عامل اصلی قتل عام رواندا دولت فرانسه است واگر یک دادگاه بی طرف باشد بدون فوت وقت واز بین رفتن شهود وآثار موجود گناهکاری فرانسه صد در صد قابل اثبات است،ولی بعد از بین رفتن دلایل ومدارک دولت فرانسه مثل قتل عام الجزایر انکار خواهد کرد!!
افخمی ۰۶ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۷:۱۲
ظاهرا نویسنده هیچ اطلاعی از سناریونویسان فرانسوی این جنایت ندارد ویا نمی خواهد داشته باشد.تیکه پاره های مطبوعات غربی را جمع آوری کرده مقاله ای سرهم کرد، همانند مقالاتی هرچند یکبار در باره کره شمالی که رهبرش فلان مخالف را به دم توپ بست ویا فلان مخالف را به استخر تمساح ودیگری را به قفس شیر یا ببر انداخت،مقالاتی که غالبا از دکان عطاری اصلاح طلبان بیرون می آید.
دکترای حقوق بین الملل ۰۶ خرداد ۱۳۹۹ | ۲۱:۳۳
نویسنده این مقاله بسیار باسواد است و از حیث حقوق بین الملل کیفری این موضوع را بررسی کرده است. مشخص است منتقدین این‌ مقاله سواد حقوقی ندارند. و سیاسی موضوع را بررسی کردند نه حقوقی. نویسنده این مقاله کیفرخواست کابوگا، رسیدگی قضایی و بی کیفرمانی را مورد بدرسی قرار داده است
فرید ۰۶ خرداد ۱۳۹۹ | ۲۱:۳۹
اقای رودباری از افراد مطرح این حوزه هستند منتقدان فقط حسودی میکنند. اقای رودباری حقوقدان است این بحث های شما فقط سیاسی است و ربطی به حقوق ندارد
افخمی ۰۷ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۱:۳۸
شخصی مثل بنده اصلا ایشان را نمی شناسم که بقول یکی از خوانندگان محترم به جناب آقای حقوق دان محترم خدای نکرده حسودی کنم.ولی این مطلب را هم باید اضافه کرد که متاسفانه هموطن حقوق دان ما از عینک غرب به حقوق می نگرند.ایشان مطمئنا در جریان کنفرانس کشورهای آفریقائی در سالهای اخیر هستند که نسبت به دیوان لاهه و محکومیت تعدادی از آفریقائیان،رسما دیوان لاهه را به موضع گیری هایی تحت نفوذ آمریکا واروپا متهم وحتی تهدید به خوج جمعی از این دیوان کرده اند. حسودی چیه دوست عزیز، برای سنین ما دیگر بکاربردن این نوع ادبیات برازنده نیست.موفق باشید.
سهیلی ۰۹ خرداد ۱۳۹۹ | ۰۲:۰۱
بسیار آموزنده بود از اقای رودباری و دیپلماسی ایرانی سپاسگزاری مینمایم.
Tara ۰۹ خرداد ۱۳۹۹ | ۰۲:۰۴
نویسنده قلم خوبی دارد احسنت.
سام ۱۰ خرداد ۱۳۹۹ | ۰۱:۳۲
از دکتر رودباری خواشمندم بازهم تحلیل های حقوق بین المللی کیفری خود را منتشر بفرمایند. با توجه به آنکه آیدا عضو دیوان بین المللی کیفری نمیباشد حقوق دانانی کمی مثل دکتر رودباری وجود دارند که در این حوزه فعالیت کنند.
احسان ۱۶ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۸:۱۵
با تشکر از دکتر علی رودباری. مطالب بسیار مفید و دقیق بود. ان شاء الله دکتر علی رودباری در این حوزه جدید مجددا قلم بزنند.
آموزگار ۱۶ خرداد ۱۳۹۹ | ۲۰:۵۲
بسیار آموزنده بود. آقای دکتر علی رودباری آیا ایرانی ها هم میتوانند در دیوان بین المللی کیفری مشغول به کار شوند؟
صدرا ۲۰ خرداد ۱۳۹۹ | ۰۸:۲۴
آقای علی رودباری تفاوت حقوق بین الملل کیفری با حقوق کیفری بین الملل چیست؟
حقوق خوان ۲۰ خرداد ۱۳۹۹ | ۱۶:۴۶
بسیار عالی ، نویسنده قلم بسیار خوبی دارن احسنت
ساناز ۲۰ تیر ۱۳۹۹ | ۱۹:۱۸
سلام چه شباهت هایی بین دادگاه رواندا و دادگاه یوگوسلاوی سابق وجود دارد
محسن نوذری ۰۱ مرداد ۱۳۹۹ | ۱۹:۲۶
باسلام ضمن تشکر از نویسنده بابت نگارش این متن بنظرم به صورت روایت موضوع بوده و اگر بصورت انتقادی نقاط قوت و ضعف قضیه ویا پیشنهادات و انتقادات را مطرح می‌کردند قطع به یقین موثرتر می بود.
فرجی ۰۳ دی ۱۳۹۹ | ۱۳:۰۲
بسیار مطلب جالب و ارزنده ای بود با تشکر