ترامپ آنقدری خطرناک هست که جنگ جدیدی آغاز کند؟

دیپلماسی ایرانی: در سال 1974 که کمیته قضایی مجلس نمایندگان بر سر بندهای استیضاح رای گیری می کرد و ریچارد نیکسون آخرین روزهای ریاست جمهوری خود را می گذراند، آنهایی که در دولت او و ناظر روحیات و رفتار رئیس جمهوری بودند، از بابت احتمال اقدامات نامناسب و خطرناک توسط او به ویژه در رابطه با استفاده از نیروی نظامی نگرانی داشتند. جیمز شلسینجر، وزیر دفاع وقت آمریکا، در خفا به ارتش گفته بود هیچ دستوری مربوط به عملیات نظامی از کاخ سفید را بدون هماهنگی با او یا هنری کیسینجر، وزیر امور خارجه وقت، اجرا نکنند. در رابطه با روزهای پایانی دونالد ترامپ در کاخ سفید نیز نگرانی های مشابهی وجود دارد و این مرتبه، این نگرانی از مشکل دور زدن سطوح ارشد زنجیره فرماندهی یا مشکل اعتیاد به مشروبات الکلی به مثابه نیکسون ناشی نمی شود، بلکه ریشه آسیب شناسی روانی دارد.

اگرچه «قانون گلدواتر» انجمن روانپزشکی آمریکا اعضای این انجمن را از ارزیابی وضعیت رهبران سیاسی از دور باز می دارد، برخی از اعضای واجد شرایط این انجمن درباره احتمال اقدامات خطرآفرین از سوی ترامپ هشدار داده اند. البته برای نگرانی درباره رفتارهای فرد خودمحوری مانند ترامپ، نیازی به هشدار روانپزشک نیست چرا که او بارها رویکردهای شخصی را بر نیازهای کشوری که رهبری آن را بر عهده دارد، در اولویت قرار داده است. الگوی این رفتار از همان روز تحلیف و از ادعاهای خنده آور و بی ضرر او درباره جمعیت حاضر در مراسم تحلیف آشکار شد. اکنون بخش «بی ضرر» دیگر بی معناست چون او بزرگ ترین شکستی را که یک خودشیفته افراطی می توانسته متحمل شود، تجربه کرده است: شکست آشکار در انتخابات ملی. نیویورک تایمز در تحلیل این شرایط نوشت: «ترامپ اکنون روی چیزی متمرکز شده که توانایی تحقق آن را ندارد: یافتن راهی برای حذر از ترک کاخ سفید به عنوان یک بازنده.» حتی اعضای حزب جمهوری خواه ترامپ هم رفتاره او از زمان انتخابات تا کنون را «افسار گسیخته» توصیف می کنند. از نمودهای آشکار این افسارگسیختگی می توان به تلاش ترامپ برای تغییر نتیجه انتخابات و قانع کردن طرفدارانش درباره اینکه شکست او غیرمنصفانه بوده، اشاره کرد.

ترامپ غیر از توئیت های متداول درباره این مضمون و تحت فشار قرار دادن مقامات ایالتی و محلی برای لغو انتخابات، در 7 هفته پس از انتخابات گوشه گیر و نامرئی شده است. اما این به معنای عقب نشینی نیست. ترامپ بارها آرامش خود را در برابر برخی از مقامات از جمله دادستان کل و فرماندار ایالت جورجیا که از حامیان او به شمار می روند، از دست داده است. انکار بسته تسکین اقتصادی مورد نیاز در شرایط کنونی از سوی ترامپ هم احتمالا بخشی از ابراز خشم او به اعضای جمهوری خواه کنگره است که به حد کافی در حمایت از ترامپ پیش نرفتند. مین هایی که در مسیر رئیس جمهور بعدی کار می گذارد هم جای خود دارد.

در حقیقت، کارشکنی در دولت بعدی یکی از محتمل ترین و خطرناک ترین اقداماتی است که ترامپ می تواند در روزهای پایانی ریاست جمهوری خود انجام دهد و بهترین گزینه برای تحقق این هدف، شروع یک درگیری نظامی با ایران است. این احتمال پس از چهار سال سیاست به شدت تقابلی ترامپ و تا جایی که به منافع ایالات متحده مربوط می شود، سیاست ضد تولید در قبال ایران، پدیدار شده است. اخیرا پیام های نگران کننده تری هم از ترامپ شنیده می شود. او پس از شلیک موشک به منطقه سبز بغداد که سفارت آمریکا در آنجا واقع شده، در توئیتی پیامی تهدیدآمیز صادر و حمله منتسب به ایران را متهم کرد. دولت ترام همچنین از اعزام بمب افکن های «بیی-52» به منطقه خبر داد. شریک ترامپ در تحریک ایران، یعنی دولت بنیامین نتانیاهو در اسرائیل هم با اعزام یک زیردریایی به منطقه تنش ها را تشدید کرد.

نقش گروه های شبه نظامی عراقی در شلیک احتمالی موشک نشان می دهد که حتی در شرایطی که ایران خویشتن داری پیشه کرده تا روزهای پایانی ترامپ بگذرد، باز هم ممکن است ترامپ با استفاده از بهانه ای به این کشور حمله کند. در این روند، احساسات ضدآمریکایی گسترده در عراق در پی فجایع حمله آمریکا به این کشور در سال 2003 به کلی نادیده گرفته شده است. گروه های شبه نظامی عراقی برای نفرت از ایالات متحده و اقدام علیه آن، دلایل زیادی دارند. سال گذشته ایالات متحده در حمله از طریق هواپیماهای بدون سرنشین سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای قدس ایران که در عراق محبوبیت داشت، و ابومهدی المهندس، جانشین فرمانده نیروهای حشد الشعبی را ترور کرد.

در حال حاضر، موانع زیادی بر سر راه رئیس جمهوری در چنین اقدامات ناگهانی و خطرناکی وجود ندارد. در دولت چهره هایی مانند جیمز شلسینجر یا هنری کیسینجر حضور ندارند که مانع از چنین اتفاقی شود. مایک پومپئو، وزیر امور خارجه فعلی آمریکا، پس از ترامپ دومین شاهین موافق حمله به ایران به شمار می رود و با اهداف احتمالی رئیس جمهوری در حال خروج از کاخ سفید همدردی می کند. وزارت دفاع هم که در حال حاضر توسط کریستوفر میلر، یک وزیر موقت، هدایت می شود در خویشتن داری و تصمیم منطقی چندان قابل اعتماد نیست. افرادی مانند میلر و پومپئو در دولت ترامپ و ژنرال مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش، توان ایستادن در برابر تصمیمات افراطی احتمالی فرمانده کل قوا را نخواهند داشت و متاسفانه افت و خیزهای روحی ترامپ تا 20 ژانویه همچنان ادامه می یابد. برای همه افرادی که زیر دست ترامپ کار و احتمالا از رویکرد شدیدالحن او حمایت می کنند، بهتر است که در این فاصله زمانی سوگند خود به دفاع از قانون اساسی ایالات متحده، و نه فردی که در کاخ سفید ساکن است، را به یاد آورند.

منبع: ریسپانسیبل استیت کرفت / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34