لزوم تحول در روابط استراتژیک با ترکیه و پاکستان

آشفتگی در رابطه با همسایگان توجیه ندارد

۰۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۰:۰۰ کد : ۲۰۱۴۰۹۸ نگاه ایرانی خاورمیانه
نویسنده خبر: سید وحید کریمی
وحید کریمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: الآن بعد از گذشت این همه سال از حمله امریکا به افغانستان و عراق و سقوط حکومت های طالبان و رژیم بعث در این دو کشور، حالا که افغانستان با ساخت و پاخت امریکا حکومت مجددا به دست طالبان افتاده و در عراق آشوب جای ثبات را گرفته است، می طلبد تجدید نظر جدی در سیاست همسایگی داشته باشیم.‌ 
آشفتگی در رابطه با همسایگان توجیه ندارد

دیپلماسی ایرانی: استحضار دارید وضعیت در افغانستان و عراق چگونه است؛ چهل سال همسایگی و تجربه دو رژیم طالبان و بعث و همچنین روابط دو کشور شیعه ایران و عراق چگونه است!

الآن بعد از گذشت این همه سال از حمله امریکا به افغانستان و عراق و سقوط حکومت های طالبان و رژیم بعث در این دو کشور، حالا که افغانستان با ساخت و پاخت امریکا حکومت مجددا به دست طالبان افتاده و در عراق آشوب جای ثبات را گرفته است، می طلبد تجدید نظر جدی در سیاست همسایگی داشته باشیم.‌ 

در سال های اوایل انقلاب، ترکیه را به یونان و پاکستان را به هند فروختیم.‌ می بینیم که در پی آن سیاست، یونان با یک چشم نازکی امریکا کشتی و نفت ما را مصادره می کند و هند هم با وجود معافیت ها و امتیازهای فراوان، از جمله در چابهار، از ما باج می خواهد و تازه باید برای بیشتر از اینها منتظر باشیم.

در حالی که پاکستان و ترکیه، دو همسایه قدرتمند و موتور محرک اکو محسوب می شوند و برای ما از اهمیت ویژه و فوق العاده ای برخوردارند. باید بپذیریم که متاسفانه سیاست همسایگی با این دو همسایه اصلا فعال و مشهود نیست.

این در حالی است که کلید تنظیم افغانستان در دست پاکستان است، بنابراین چرا نگاه ما به پاکستان به جای همکاری در کنترل افغانستان، باید رقابتی و علیه یکدیگر باشد در حالی که هیچ تعریف مشخصی از روابط دوجانبه ندارد!

در حالی که با همکاری ترکیه، می توانیم بر سوریه و به عبارت دیگر بر مدیترانه، لبنان، عراق و محیط پیرامونیمان اشراف عمیق داشته باشیم، چرا باید نگاه رقابتی و ضدیت با یکدیگر داشته باشیم و به تعریف مشخصی از روابط دوجانبه نرسیم.

این واقعیت را بپذیریم و در جهت اصلاح آن بسیار تلاش کنیم که سیاست همسایگی ما با گیجی مواجه است، آن هم در بحبوحه افزایش بحران ها در منطقه غرب آسیا. بروز تهدیدهای طالبان دوم و صدام دوم دور از انتظار نیست.

قبلا حضور کشورهای فرامنطقه ای را برای بروز بحران ها و تشدید آنها علت برمی شمردیم، اما حالا دیگر بهانه جویی جای توجیه ندارد.

با گذشت چهل سال از سیاست «پریدن با مخالفان همسایه ها» به سیاست همسایگی و مدارا با همسایگان رسیده ایم. روابط با ترکیه و پاکستان را هرچند دیر است، متحول کنیم، و از عراق غافل نشویم و همسایگان شمالی و جنوبی را هم به خوبی دریابیم، اگر خواهان آرامش در منطقه خسته غرب آسیا هستیم. 

برای حل بحران ها، الزامی نیست به دنبال نقطه زنی بحران باشیم، بلکه از طریق همکاری با ترکیه به دنبال حل بحران در سوریه و عراق و با همکاری با پاکستان به دنبال راه حل عملی در افغانستان باشیم. 

لحظه را دریابیم که چه بسا فردا دیر باشد.

سید وحید کریمی

نویسنده خبر

دیپلمات و دکترای روابط بین الملل که در حال حاضر در گروه اروپا/امریکای دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه فعالیت دارد. 

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: ایران و ترکیه ایران و عراق ایران و پاکستان ترکیه پاکستان عراق ایران و افغانستان افغانستان طالبان ایالات متحده امریکا خروج امریکا از خاورمیانه خروج نیروهای امریکایی از افغانستان خروج نیروهای آمریکایی از عراق ایران و همسایگان روابط ایران و همسایگانش سید وحید کریمی


( ۱۲ )

نظر شما :

علی ۰۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۰:۳۷
ایا گوش شنوایی پیدا خواهد شد . یا به سیاست غلط ادامه خواهند داد.
علیرضا ۰۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۳:۰۰
نه پاکستان و نه ترکیه احتیاج به همکاری با ایران نمی بیند چون تمامیت خواه هستند و رقیب ،زمان شاه در جنگ کشمیر جنگنده و هواپیمای هرکولس آمریکایی بلا عوض به پاکستان دادیم چه شد ؟؟؟؟؟ آیا پاکستان توانست امنیت حداقل مناطق مرزی با ایران را تامین کند ،سرباز مرزبانی در مرز پاکستان بپرسید از کاروانسرای ( مرز) پاکستان ،پاکستان امروزی قصد اتصال به آسیای مرکزی بوسیله تنگه واخان ( منطقه تاجیک نشین) به تاجیکستان دارد و اصولاً چه در اقتصاد چه سیاست و....حاضر به گفتگو با ایران در افغانستان نیست ،پترو دلارهای عربی و فشار آمریکایی نمی تواند مقاومت کند ،اما ترکیه که نمونه عهد شکنی آن در سوریه و عراق میبینیم چرا باز مشتاق ارتباط یک طرفه با آنها باشیم ؟؟؟؟ آیا این مقاله شما نشان از نیاز و باج ایران به همسایگان نیست ؟؟؟؟ ۴۳ سال این سیاست دنبال شد و عاقبت آن فربه شدن امارات قطر عربستان ترکیه و پاکستان شده و بن بست امروز ایران ،اگر قصد باج دادن دارید و تسلیم حداقل کدخدا ( آمریکا و غرب) بهتر است تا نوچه ها و دلال‌های آنها در منطقه ( ترکیه ،پاکستان ،امارات و...) ،اما نگفتید همان دو کشور چنان در بدهی و فلاکت غرق هستند که بنادر و مناطق تجاری خود در گرو وام‌های با بهره چین و غرب دارند
بهزاد کاویانی ۰۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۷:۰۵
سلام آقای کریمی عزیز لطف میکنید درباره این تمدن و امپراطوری که برخی خیلی ان را بر سر زبان خود میاندازند، یک‌ توضیح مختصر دهید و برنامه و خواسته آینده رژیم از این واژگان را بیان کنید؟ باتشکر
به علیرضا ۰۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۰:۴۵
به نکات بسیار مهمی اشاره نمودید ولی نوشته شما کمی نیز مبهم بود. عبارت «عهد شکنی ترکیه در عراق و سوریه» برای من قابل فهم نبود. البته که مشکل از فهم من هست، لذا از شما درخواست دارم کمی بیشتر در مورد این عهد توضیح دهید و بفرمایید کجا و چه زمانی و توسط چه کسانی ترکیه چه تعهدی در مورد سوریه و عراق به ایران داده که امروز آن را نقض کرده است. همچنین لطفا توضیح دهید که آیا همکاری ایران با هند بر علیه مسلمانان هند و پاکستان مقدم بر تخاصم پاکستان با ایران است یا خیر؟ با بررسی سیر وقایع تاریخی کاملا می‌توان به این سوال پاسخ داد. واقعیت این است که کشور ایران از لحاظ جغرافیای سیاسی کمی شبیه به چین و روسیه و قاره خاکی اروپا است ولی استراتژی‌های آن‌ها لزوما برای ما نیز نتیجه مشابه را به همراه نخواهد داشت. دقت کنید که واقعیت هویتی و جغرافیایی امروز ایران بر خلاف روند طبیعی تاریخ و وابسته به فضای پس از جنگ‌های جهانی می‌باشد. بالاخره آسیای میانه قدرت خواهد گرفت. بالاخره کشورهای عربی از نفوذ فرانسه، روسیه و انگلیس خارج خواهند شد. تحولات جمعیتی در هند به نفع مسلمانان در حال تغییر است و هند به مسیر تاریخی هزار سال اخیر خود باز خواهد گشت. نمی‌شود که شما امروز را ببینید و برای فردا تصمیم‌گیری نمایید، بلکه بر عکس باید فردا را ببینید و برای امروز تصمیم بگیرید. مشکل اول و آخر کشور ایران حذف تعمدی بخش بزرگی از تاریخ با بهانه‌های ملّی‌گرایانه برای تحت کنترل در آورده شدن ماست. ما باید هویت ملی تعریف شده توسط اروپا و روسیه را رها کرده و خودمان ببینیم ایران چیست و ایرانی کیست و این باید بر اساس تمام تاریخ کشور باشد، نه اینکه چهار تا حکومت را که جمعا ۱۰% از تاریخ مکتوب ایران را شامل می‌شوند در نظر بگیریم و بگوییم آهان بر اساس این ۱۰% دوست و دشمن و راه و چاه را پیدا کردیم.
مشتاق پیشرفت مردم هم خون و هم مذهب و هم فرهنگ حوزه تمدنی نوروز ۰۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۲:۴۳
منطق شما کاملا صحیح می باشد بدون همکاری همه جانبه کشورهای منطقه، این منطقه توسعه پیدا نخواهد کرد. امید هست اندیشمندان چون شما این مطلب را هر چه بیشتر برای مردم این منطقه تبیین کنند.
ابراهیم قدیمی ۰۲ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۳:۴۵
با دوست ودشمن باید با مدارا رفتار کرد۔میگویند این یابنوعی شبیه این از فرمایشات حضرت علی است۔با دوستت چنان رفتار کن که اگر دشمن گردد زیان نبینی وبا دشمنت چنان رفتار کن که اگر دوست گردد خجالت زده نباشی۔رعایت مدارا در دوستی ودشمنی ضروری است۔
فرزاد ۰۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۰۲:۱۱
با وجود دیپلمات‌هایی چون سفیر سابق ایران در نامیبیا و پیشنهادها و توصیه های شاذ وعجیب آنها؛جمهوری اسلامی نیاز به هیچ دشمنی نداره.ایشان از عامل بی ثباتی و آشوب سیاسی در افغانستان به نتیجه ی کاملا نامربوط لزوم همکاری ایران(ودر واقع سکوت وانفعال بیشتر)با سیاستهای ترکیه و پاکستان در این دوکشور رسیدن.وخواستار تجدیدنظر ایران در سیاستهای منطقه ایش شدن دقیقا همان خواسته ای که آمریکا وغرب از ایران دارن وبه عنوان برجام ۲و۳ از آن یاد میشه.همگان اطلاع دارند که دو کشورترکیه (به عنوان یکی از اعضای مهم ناتو) و پاکستان (به عنوان متحد آمریکا در منطقه) بیشترین نقش در بی ثباتی افغانستان و عراق داشته اند و اهداف این دو کشور درتضاد آشکار با منافع ملی ما قراردارد.بنابراین پیشنهاد برقراری روابط راهبردی با این دو کشور نه تنها غیر معقول بلکه به دلیل وابستگی این دو کشور به آمریکا (دشمن استراتژیک و شماره یک حال حاضر ایران) و ممانعت آمریکا از اینگونه روابط حتی درصورت تمایل ایران تقریبا نشدنیست.درضمن نویسنده این یادداشت باید در مورد اتهامی که متوجه دولت متبوع خودشان میکنند ؛توضیح بدهند که منظورشان از فروختن ترکیه به یونان و پاکستان به هند در اوایل انقلاب چه هست واز کلی گویی پرهیز کنند. ودرضمن توضیح بدهند که چطور جمهوری اسلامی میتواند با همکاری ترکیه بر سوریه و عراق و لبنان و مدیترانه ومحیط پیرامونیش اشراف عمیق داشته باشد.؟
یاسر ۰۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۳:۲۹
آقای کریمی مقاله شما مثل بمب ترکید البته در رسانه های ترکیه بازتاب خوبی داشت برای ایران آب نداشت اما برای ترکیه که نان داشت ( آناتولی نیوز) بیشتر ایران را آماده کرد برای دادن باجهای دیگر به همسایگان ،فقط نمی دانم چرا این خبرگذاری های کشورهای همسایه و رقیب که اتفاقا تعارض هستند فقط مقالات در نقد سیاست ایران و ستایش یا الگوی ترکیه بود میکند ؟؟؟؟چرا؟؟؟؟ ،همیشه در مقاطع حساس از برجام و....این تحلیل‌ها بیشتر نه از طیف مستقل بلکه طیف اصلاح طلب منتشر میشود چرا؟؟؟؟
Ali ۰۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۶:۲۷
ترکیه یک همسایه خطرناک است که پان ترکیسم را در ایران ترویج میدهد. اگر در ایران یک ذهنیت عقلانی وجود داست کردها را در برابر گرگ نژادپرست ترکیه رها نمیکرد
خسرو ۰۳ شهریور ۱۴۰۱ | ۲۰:۰۰
مشکل اینجاست که در ایران استراتژیست واقعی وجود ندارد درست صد سال پیش بجای برنامه بلندمدت برای کشورو ملت ایران --- رضامیرپنج بی سواد ، فقط به فکر تاراج مردم و ثروت اندوزی و تئوری نژاد آریایی بود
مهدی ۰۵ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۲:۱۶
همسایه ها را نمیشه تغییر داد و باید سعی کنیم بیشترین سود ممکن را از همسایگی ببریم یا اینکه دور خودمان دیوار بکشیم و خودکفا باشیم.
وحید کریمی ۰۷ شهریور ۱۴۰۱ | ۱۰:۲۳
سلام و تشکر از عزیزانی که پیگیری کردند و لازم است نظرات متعدد ارایه شود و همه هم قابل احترام است و منطق دارند..... ولی عزیزان؛ ما هستیم که باید با "خرد جمعی" به "نزدیک به اچماع" به توافق برسیم. الان روابط ما با روسیه را با آن همه تاریخ سیاه ملاحظه کنید ... با روسیه به یک "مخرج مشترک" برای آرامش و منافع اقتصادی رسیدیم ... همین سیاست را با دیگر همسایگان انجام دهیم .... هر چند ممکن است دایمی نباشد ... بله تغییر کردند؛ ما هم تغییر کنیم ولی واقعا فرصت در دوران اردوغان را از دست دادیم ..... پاکستان را با 3 میلیارد دلار امریکا/عرب ها خریدند .... به نظر من ما فقط مسایل منفی را مورد توجه قرار ندهیم؛ هنر دیپلمات و دیپلماسی و سیاسیون تلاش امام حسینی (ع) "حر مانند" است .... معتقدم تلاشمان در جذب همسایگان کم بوده یا فقط به چشم رقیب و رقابت و ضدیت اقدام کردیم والا باید روابط سه عضو اصلی پیمان اقتصادی "اکو" به گونه ای دیگر باشد .... همچون انگلیس/فرانسه/آلمان؛ آنها هم رقابت دارند ولی همکاری بیشتری دارند .... ما هم می توانیم در عین رقابت به همکاری جایگاه بیشتری بدهیم و ارزش امتحان/خطا آزمون دارد ..... از عزیزانی که اظهار نظر کردند نهایت تشکر دارم ... تصحیح فرمایید ... با احترام دایمی