سامانیان و غزنویان

کتاب "سامانیان و غزنویان" تالیف محمدرضا ناجی در بیست فصل آنچه را در دوره های سیاسی این دو حکومت در ایران وجود داشته، به شکلی موجز و طبقه بندی شده ارائه کرده است.

سلسله سامانیان از نخستین سلسله های ایرانی پس از اسلام و سلسله غزنویان نخستین سلسله غیر ایرانی حاکم بر این سرزمین در همان دوران است. مولف در این اثر به شرح جغرافیای سیاسی و ویژگی های فرهنگی و اجتماعی این دوره می پردازد.

بخش اول کتاب شامل ده فصل است که عناوین آن عبارت اند از: نگاهی گذرا به سلسله سامانیان، دولت بخارا، جغرافیای سیاسی قلمرو سامانیان، دستگاه اداری، وضع اجتماعی، زندگی اقتصادی، معماری و هنر، دین ها و فرقه ها، آموزش و پرورش و علوم رایج در روزگار سامانیان.

بخش دوم با عنوان "غزنویان" نیز در ده فصل تنظیم شده که سرفصل های آن را نگاهی به سلسله غزنویان، دولت غزنویان، قلمرو غزنویان و روابط آنان با دولت های همسایه، دیوان سالاری، وضع اجتماعی، وضع اقتصادی، هنر و معماری، مذاهب و فرق، آموزش و پرورش و دانش ها و علوم تشکیل می دهد.

در پایان کتاب نیز درج منابع و ماخذ و نیز معرفی آثاری دیگر درباره دوره های تاریخی سامانیان و غزنویان راهنمای خواننده خواهد بود.

بخشی از کتاب به شرح روابط حکومت غزنویان با دولت های همسایه اختصاص دارد که در قسمتی از آن می خوانیم: "پس از به قدرت رسیدن غزنویان، مامونیان که حکومت خوارزم در شمال خراسان را به دست داشتند، نسبت به آنان دوستی و فرمانبرداری نمودند. خوارزمشاه ابوالحسن علی (387- 399) با خواهر محمود ازدواج کرد. ابوالعباس مامون (399- 407) برادر و جانشین وی هم حره ختلی خواهر دیگر محمود را به زنی گرفت. چون امرای خوارزم که خواهان استقلال در برابر دولت غزنوی بودند مامون را کشتند، محمود نیز به بهانه انتقام جویی در پنجم صفر 408 جرجانیه پایتخت خوارزم را گرفت و افراد خاندان مامونیان را دستگیر کرد و به غزنه فرستاد..."

"سامانیان و غزنویان" در 167 صفحه و با بهای 2500 تومان توسط نشر ققنوس منتشر شده است.