تمام داستان به سوریه ختم می‌شود

دیپلماسی ایرانی: همچنان این درگیری سوریه است که سرنوشت روابط منطقه ای و بین المللی، چه منازعات چه توافقات را تعیین می کند. بحران سوریه همچنان از نظر عده ای در آستانه حل قرار دارد و از نظر عده ای دیگر به دلایل مسائل ژئوسیاسی ماهیت درگیری وجودی دیگر منازعات سیاسی منطقه است و به این زودی ها حل نخواهد شد. شدت این درگیری ها و جهت گیری های آنها به گونه ای است که بسیاری می گویند هر کس در سوریه پیروز شود می تواند منازعات جهانی را هم ببرد.

برای همه بحران ها در منطقه می توان توافقات منطقه ای یا بین المللی یافت به جز منازعات سوریه. بعد از بیش از سه سال و نیم از آغاز درگیری ها در این کشور همچنان واشنگتن و مسکو زبان مشترکی درباره سوریه نیافته اند، به استثنای توافق بر سر سلاح های شیمیایی که همچنان محدود به مسائل فنی باقی مانده است اگر چه همان هم تحت تاثیر مسائل سیاسی قرار دارد. این چیزی است که حداقل از شکست گفت وگوها در ژنو در اواخر 2013 و اوائل 2014 شاهد بودیم.

کشورهای عربی و ترکیه از یک سو و ایران از سوی دیگر تا کنون اگر به هر بحرانی غلبه کرده باشند هنوز نتوانسته اند از پس بحران سوریه برآیند. درگیری های مذهبی در منطقه روز به روز شدیدتر می شوند و دامنه آن از یمن و لبنان تا عراق را فرا می گیرند، در این میان طولانی شدن جنگ سوریه به طور مستقیم بر پیچیده تر شدن بحران های مذهبی منطقه افزوده است، مساله ای که سبب شده تا گروه های جهادی آن را فرصتی برای خود تصور کنند و در بخشی از سوریه و عراق اعلام خلافت کنند، اتفاقی که با واکنش امریکا مواجه شده است و ائتلاف بین المللی – عربی برای مبارزه با جهادی ها تشکیل داده است.

ارتباطی مستحکم میان منازعات جاری در سوریه با سرنوشت دیگر کشورهای منطقه وجود دارد. حکومت های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و ترکیه نمی پذیرند که حکومت بشار اسد و ایران بتوانند در سوریه این جنگ را به سود خود به پایان برسانند. بزرگترین دلیل این ادعا تلاش های رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه است که بعد از این که دید حملات ائتلاف بین المللی ممکن است دشمنان اسد را تضعیف کند می خواهد این ائتلاف را علیه بشار اسد بشوراند.

در حالی که بعضی از کشورهای عربی که می گویند وارد ائتلاف مبارزه با داعش شده اند هنوز به این مقوله واشنگتن که جهادی ها را خطرناک تر از اسد می داند، قانع نشده اند، در عین حال هم نمی توانند همانند ترکیه به طور علنی با هم پیمان امریکایی شان مخالفت کنند.  

وضعیت درگیری های منطقه ای از یک سو امریکا و اروپا را پیش روی خود دارد و از سوی دیگر روسیه. واشنگتن و پایتخت های اروپایی نمی توانند ببینند که مسکو به سادگی معرکه سوریه را پیروز شود، برای این که این پیروزی به آن معنا خواهد بود که غرب در برابر فروپاشی نظام جهانی که بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و سقوط دیوار برلین تشکیل شده است، تسلیم شود. و اگر روسیه نتواند در معرکه سوریه پیروز شود غرب بر این باور است که این به آن معنا است که دیوار نظام جهانی جدیدش در جهان بلندتر خواهد شد.

برای همین هیچ بعید نیست که جنگ سوریه طولانی تر شود و جنگ های منطقه ای و بین المللی بیشتری را رقم بزند. از اوکراین و یمن گرفته تا هنگ کنگ، حتی پرونده های داغی مثل پرونده فلسطینی و برنامه هسته ای ایران همگی به نوعی به این موضوع مرتبط هستند.

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11