واکنش عربستان به تحولات یمن چه خواهد بود؟

نویسنده: بروس ریدل

دیپلماسی ایرانی: شورای همکاری خلیج فارس در واکنش به قدرت گرفتن حوثی ها در یمن، اقدامات این گروه شیعه زیدی را محکوم کرد و از شورای امنیت سازمان ملل خواست «کودتا» (علیه دولت عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور یمن) را خنثی سازد.

اما اکنون مسئله مهم این است که عربستان سعودی یکی از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و همسایه شمالی یمن، چه واکنشی به ظهور و قدرت گرفتن حوثی ها نشان خواهد داد؟ آیا ریاض از جنبش جدایی طلب جنوبی الحراک حمایت خواهد کرد و آیا عربستان سعودی برای تضعیف حوثی ها (که احتمالا از حمایت ایران برخوردارند) بار دیگر برای تجزیه یمن خواهد کوشید؟

عربستان سعودی در گذشته نیز از تجزیه یمن به دو بخش شمالی و جنوبی و به عبارت دیگر اعلام استقلال در بخش جنوبی حمایت کرده است. در آغاز دهه 1990 میلادی، علی سالم البیض رئیس جمهور جمهوری دموکراتیک خلق یمن (یمن جنوبی) و علی عبدالله صالح رئیس جمهور جمهوری عربی یمن (یمن شمالی) توافقنامه اتحاد امضا کردند، اما علی سالم البیض در سال 1994 پیمان اتحاد را رد کرد و بدین ترتیب، جنگ داخلی در یمن آغاز شد.

عربستان سعودی بدون هیچ معطلی البیض را تامین مالی و تسلیحاتی کرد. سعودی ها در آن زمان تمایل داشتند عبدالله صالح را که از رژیم صدام حسین در عراق و از جنگ در کویت حمایت می کرد، تحقیر کنند. اما صالح خیلی سریع فعالان در جنوب را شکست داد و در ماه ژوئیه سال 1994 شهر عدن را تصرف، و البیض را به عمان تبعید کرد.

البیض اخیرا به بیروت نقل مکان کرده است، جایی که جنبش جدایی طلب جنوبی ایستگاهی تلویزیونی به نام «عدن لایو» دارد. ایران در چند سال گذشته با البیض در ارتباط بود، اما عربستان سعودی خیلی ساده می تواند برای جلب وفاداری الحراک، منابع مالی بیشتری در اختیار این جنبش و یا دیگر گروه های فعال در جنوب یمن قرار دهد تا بدین ترتیب ارتباط ایران با البیض را بی اثر سازد. تقریبا همه جمعیت شهر عدن و دیگر مناطق جنوب یمن از اهل تسنن هستند. تظاهرات در طرفداری از جدایی طلبی در جنوب یمن از سال 2011 آغاز شد، اگرچه تظاهرکنندگان ارتباطی با جنبش الحراک نداشتند.

کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از سرمایه لازم برای کمک به یمن جنوبی (در صورت اعلام استقلال) برخوردار هستند. جنوب یمن می تواند به عنوان پایگاهی برای مقابله با شمال این کشور که به طور عمده تحت کنترل حوثی هاست، مورد استفاده قرار گیرد. از سوی دیگر، بسیاری از اعضای گروه تروریستی القاعده شبه جزیره عرب در جنوب یمن ساکن هستند و به طور قطع برای کنترل منطقه با سعودی ها وارد جنگ خواهند شد. اما دولت مستقل در یمن جنوبی می تواند برای مبارزه همزمان با القاعده در منطقه و حوثی ها در شمال، از نیروهای خارجی درخواست کمک نماید.

شورای همکاری خلیج فارس می تواند مقاومت سنی ها را در مقابل گروه شیعه زیدی تامین مالی کند. سازمان ملل متحد نیز از شورای همکاری خلیج فارس حمایت خواهد کرد. یمن که منابع مالی چندانی در اختیار ندارد بدون کمک های شورای همکاری خلیج فارس خیلی سریع با مشکل مواجه خواهد شد.

با این حال، ریاض به احتمال زیاد تصمیم به بایکوت حوثی ها خواهد گرفت. به هر جهت، برای مقابله با قدرت حوثی ها و تحت تاثیر قرار دادن فعالیت های آنها، خاندان آل سعود دست کم برای مدتی از اعلام استقلال در جنوب یمن حمایت و یا به حمایت از جنبش جدایی طلب تظاهر خواهد کرد.

منبع: بروکینگز / مترجم: طلا تسلیمی