تغییر رژیم در خاورمیانه جواب نمی‌دهد

نویسنده: جرمی شاپیرو

دیپلماسی ایرانی: تغییر نظام رویکردی است که همواره با روح آمریکایی سازگار بوده است. هواپیماهای آمریکایی در آسمان به پرواز در می آیند، دیکتاتورهای مضحک و کم توان از قدرت خلع می شوند و پایتخت در حالی که مردم آن غرق در سرور و شادی هستند آزاد می شود. همه این تصاویر می تواند برای پخش در شبکه های خبری مناسب باشد. اما آمریکا طی سال های اخیر باید یاد گرفته باشد که صرف تغییر رژیم در خاورمیانه کافی نیست. تجارب اخیر در افغانستان، عراق و لیبی ثابت کرده است که آمریکا تبحر خاصی در ساقط کردن حکومت ها دارد. اما آنچه برای پایان دادن به رنج های مردم و اعتبار بخشیدن به آمریکا ضروری است توان برقراری ثبات در آن کشور پس از فروکش کردن هیجانات از برکناری دیکتاتورهاست.

به نظر می رسد که آمریکا در این بخش مهم نتوانسته خوب عمل کند. در عراق، آمریکا تلاش کرد به واسطه حضور گسترده خود برقراری ثبات را تضمین کند. در افغانستان، آمریکا از حضور نیروهای ناتو حمایت کرد. در لیبی، آمریکا صحنه را به بازیگران بومی واگذار کرد و از سازمان ملل خواست که در این راه به آنها کمک کند. وجه مشترک تمام این اقدامات ناکارامدی آنها و عدم توفیق در برقراری ثبات است. در همه این کشورها شاهد تداوم جنگ، اشاعه آشوب و افزایش خشم و انزجار نسبت به ایالات متحده بوده ایم.

بخشی از این مشکل به این واقعیت بر می گردد که روی کار بودن یک دیکتاتور و رژیم آن در این کشورها تنها جزئی از مشکل بوده است. در واقع، در همه این کشورها رژیم حاکم با وجود تمامی ظلم و سرکوبی که بر مردم روا می داشت، مانع از بروز آشوب و ناامنی می شد. به همین ترتیب، در سوریه نیز تمرکز بر خروج اسد از قدرت به عنوان چاره حل معضل دیده می شود. آمریکا توافقاتی را که خواهان حفظ وی در قدرت هستند، محکوم می کند. آمریکا بر این باور است که اگر اسد پیش از این از قدرت کنار گذاشته شده بود، سوریه هم اکنون در جنگ و خون ریزی فرو نرفته بود. اما نباید از یاد برد که مشکلات سوریه نیز مانند سایر کشورها عمیق تر از صرف حضور یک حکومت اقتدارگرا است. آمریکا باید به این درک برسد که با وجود هم توانایی های نظامی خود، نمی تواند از طریق تغییر رژیم به دنبال برقراری ثبات در خاورمیانه باشد. برای رسیدن به این منظور، آمریکا باید با وجود همه کم و کاستی ها به همکاری با این رژیم ها بپردازد. اگرچه پذیرش این واقعیت دشوار است، اما نباید فراموش کرد که گزینه دیگری وجود ندارد.

منبع: نیویورک تایمز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25