عربستانی‌ها چه می‌خواهند؟

دیپلماسی ایرانی: برای ششمین سال است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را که در پی دیدارش با مقام های فعلی و سابق امریکایی نوشته است، منتشر می کند. امسال نیز بر اساس همان رویه دیپلماسی ایرانی تلاش دارد این یادداشت ها را ترجمه و منتشر کند. با این تفاوت که از لحاظ زمانی تلاش می شود نزدیک تر به زمان انتشار آن در روزنامه مرجع یعنی روزنامه النهار باشد و کاربردی ترین آنها در این جا انتخاب و منتشر شود. اهمیت این یادداشت ها در این است که به روز هستند و مطابق با تحولات جاری در منطقه تهیه شده اند و در آنها نکاتی مشاهده می شود که برای خوانندگان می تواند جذاب باشند. در این جا قسمت چهل و سوم آن را می خوانید: یکی از بارزترین ایرانی های مقیم نیویورک در پاسخ به این اظهار نظرم که گفتم به اعتقاد من امریکا به دنبال سرنگونی حکومت اسلامی در کشورش نیست، گفت: «در امریکا و احیانا در دیگر کشورهای غربی می گویند که ایران دموکراتیک نیست. در جهان عربی و اسلامی کدام کشور دموکراتیک است؟ آیا متحدان امریکا دموکراتیک هستند؟ ما چند ماه پیش انتخابات مجلس را برگزار کردیم. بیش از 60 درصد از واجدین شرایط رای دادند. سال آینده هم انتخابات ریاست جمهوری داریم. در کشور ما زنان کار می کنند. می گویند که در کشور ما تندروها و میانه روها هستند، می گویند که اگر میانه روهای اسلامی به مراکز عالی قدرت نرسند چیزی تغییر نخواهد کرد، و رادیکال ها باقی خواهند ماند و گشایش را رد خواهند کرد و بر گسترش تمامیت خواهی خود ادامه خواهند داد. کشور ما نقش مهمی در مبارزه با تروریسم به ویژه در منطقه ای که درگیر تروریسم است، دارد. موقعیت جغرافیایی اش در وسط تروریسم واقع شده است. کشور ما با تمامی ابزارهایش در افغانستان و پاکستان و مناطق واقع در شرق آن با تروریسم می جنگد، و اجازه نمی دهد که تروریسم به مناطق غربی کشور مثل عراق و جاهای دیگر انتقال یابد.»

نظر دادم: «برای همین است که می گویم امریکا و ایران به هم نیاز دارند و جهان به آنها و همکاری آنها نیاز دارد. تروریسم با جهان می جنگد. فراموش نکن که سنی ها اکثریت مسلمانان جهان هستند و در میان آنها تندروی و افراط گرایی گسترش می یابد انگار که فطرت آنها تمایل به افراط دارد. این مساله همکاری ایران و امریکا و کشورهای مسلمان سنی و حتی کل جهان را رد می کند. همکاری نیازمند گفت وگوی مستقیم درباره همه قضایای اختلافی به ویژه میان واشنگتن و تهران است.» جواب داد: «از ما چه می خواهند؟ عربستانی ها چه می خواهند؟ می گویند که ما خطری علیه آنها در یمن هستیم. آیا ما به یمن حمله کردیم و آن را ظرف چند ماه ویران کردیم و در رسیدن به هر گونه پیروزی شکست خوردیم؟ خود آنها بودند که این ماجراجویی ها را به راه انداختند بدون این که طرح جدی برای آنها داشته باشند، بدون این که احتمالات موفقیتشان را بررسی کرده باشند، تو باید قبل از هر کاری اوضاع را به خوبی بررسی کنی و زمینه های موفقیتت را فراهم کنی. خیال می کردند که متحدان عرب و مسلمانشان که با پول به آنها کمک می کنند تا بتوانند از مشکلات اقتصادی شان عبور کنند ارتش هایشان را می فرستاند تا به آنها کمک کنند. اما آنها این کار را نکردند برای این که عربستانی ها با آنها مثل متحد یا شریک برخورد نمی کنند و اصلا با آنها مشورت نمی کنند. سرزمین های مرزی عربستان در معرض تهدید است. می گویند که حوثی ها شیعه هستند و ایران به آنها کمک می کند؟ خودشان برای یمن چه کردند؟ از حاکمی حمایت کردند که خودش علیه خودش کودتا کرد. می گویند ما شیعه هستیم و با اهل تسنن می جنگیم یا سنی ها با ایران شیعی که آنها را تهدید می کند و از اسد و حکومت علوی آن در سوریه حمایت می کند، می جنگند. حزب الله جنوب لبنان را از اسرائیل آزاد کرد و سوریه اسد به آن کمک کرد. برای ما مهم نیست که علوی های سوریه پیرو مذهبشان هستند یا نه، این حقیقتی است. برای ما این مساله مهم نیست.»

پرسیدم: «از گفت وگوهای جاری برای حل مشکل سیاسی سوریه چه خبر؟» جواب داد: «ما از اول گفتیم که ما طرفدار راه حل سیاسی قضیه سوریه هستیم. راه حل حذف اسد یا حمله به نظام او و فروپاشی ارتش و دستگاه امنیتی او نیست، هر کشوری باید این ارکان را داشته باشد و نمی گذارد به آنها آسیبی برسد. این مذاکره یا گفت وگویی که گفتی ادامه دارد. خدا را شکر خشونت ها خیلی کمتر شده اند حداقل در بعضی موارد خشونت ها کمتر است. این اتفاق خوبی است.»

نظر دادم: «رویکرد کلی کسانی که با آنها دیدار کردم و اوضاع منطقه را دنبال می کنند، قبل از این که به واشنگتن بیایم، هنوز تغییر نکرده است، گفت وگوهایی که با مسئولان امریکایی فعلی و سابق هم داشته ام همچنان همان نظر سابقشان است. آنها می گویند مذاکرات طول خواهد کشید و چه بسا سال ها قبل از این که راه حلی برای قضیه سوریه یافت شود، طول بکشد. با وجود کاهش خشونتی که درباره آن گفتی. من بر نظر خودم پافشاری می کنم، از مدت ها پیش می گفتم که راه حلی برای سوریه و قضایای منطقه بدون گفت وگوی میان واشنگتن و تهران نیست. آیا به نظرت گفت وگوی عربستانی – ایرانی امکان پذیر است؟» جواب داد: «ما همیشه به عربستانی ها پیشنهاد گفت وگو داده ایم و دستمان را به طرفشان دراز کرده ایم. اما آنها جواب ندادند، چه می خواهی؟ وقتی که صدام حاکم عراق بود خودشان به ما تعدی کردند، خودشان هر گونه حمایتی که صدام می خواست در جنگ نظامی اش از سال 1980 تا روز آخر از او کردند. عربستان ما را خطری برای خود می داند. ما چه کارش کرده ایم؟ آیا ما به آن تعدی کرده ایم؟»

در پایان دیدارمان گفتم: «فکر می کنم گفت وگوی امریکایی – ایرانی قطعا بازتاب ایجابی بر وضعیت سخت عربستانی – ایرانی خواه گذاشت و به حل بسیاری از پیچیدگی ها کمک خواهد کرد.»

ادامه دارد...