اردوغان قدر روسیه را ندانست

دیپلماسی ایرانی: برای ششمین سال است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را که در پی دیدارش با مقام های فعلی و سابق امریکایی نوشته است، منتشر می کند. امسال نیز بر اساس همان رویه دیپلماسی ایرانی تلاش دارد این یادداشت ها را ترجمه و منتشر کند. با این تفاوت که از لحاظ زمانی تلاش می شود نزدیک تر به زمان انتشار آن در روزنامه مرجع یعنی روزنامه النهار باشد و کاربردی ترین آنها در این جا انتخاب و منتشر شود. اهمیت این یادداشت ها در این است که به روز هستند و مطابق با تحولات جاری در منطقه تهیه شده اند و در آنها نکاتی مشاهده می شود که برای خوانندگان می تواند جذاب باشند. در این جا قسمت چهل و چهارم آن را می خوانید: با یکی از بارزترین افراد روس مقیم نیویورک درباره روابط روسیه و امریکا صحبت کردم، گفت: «ما و امریکایی ها فعلا در اجرای قطعنامه های شورای امنیت به ویژه در موضوع مربوط به ضرورت رسیدن به راه حل سیاسی در سوریه و حمله به تروریسم همکاری می کنیم. حمایت ما از بشار اسد به تقاضای ایران بود که احساس می کرد او در حال فروپاشی است. اما بعدا از سوریه عقب نشینی کردیم البته نیروهای ما و پایگاه هوایی و دریایی ما همچنان در آن جا است.»

نظر دادم: «رئیس جمهوری اسد می گوید که همه سوریه را پس خواهد گرفت. آیا به او در این کار کمک می کنید؟» جواب داد: «یعنی چه؟ ما سلاح و توپ و آتش بارمان همگی متوجه داعش است.»

نظر دادم: «ارتش اسد احساس خستگی می کند و شاید فرسوده شده باشد. الآن نیاز به بازسازی دارد و باید آموزش لازم ببیند و سلاح مورد نیازش را تامین کند. همچنین گروه های شبه نظامی وابسته به ایران و حزب الله نیز به او کمک می کنند. آیا می تواند مناطقی که از دست داده است را پس بگیرد و آیا شما به او در این کار کمک می کنید؟» جواب داد: «ما طرفدار راه حل سیاسی در سوریه هستیم نه راه حل نظامی. ما به حمله به داعش و تروریسم کمک می کنیم. اما بازپس گیری مناطق دیگر که اسد به دنبال آن است به خودش مربوط می شود. مهم اجرای قطعنامه های شورای امنیت است.»

پرسیدم: «نظرت درباره فدرالیسم که یکی از مسئولین روسی اخیرا آن را برای حل بحران سوریه پیشنهاد داده است چیست؟» جواب داد: «خود سوری ها باید درباره آن تصمیم بگیرند.»

نظر دادم: «چطور می توانند درباره آن تصمیم بگیرند در حالی که میلیون ها نفر از آنها آواره شده اند و به داخل خود سوریه و کشورهای همسایه و جهان مهاجرت کرده اند؟ با علم بر این که کسانی که در مناطق تحت کنترل اسد هستند او را تایید می کنند.» جواب داد: «این تفسیر تو یا تفسیر خودتان است. ما می گوییم این مساله به ما ربطی ندارد. ملت سوریه خودش تصمیم می گیرد و مهم عملیات سیاسی و راه حل سیاسی است.»

نظر دادم: «نگاهی در واشنگتن و نیویورک و همچنین در منطقه وجود دارد که کنفرانس ژنو فعلی که مختص به تحقیق برای راه حل سیاسی بحران سوریه است به نتیجه نمی رسد و کنفرانس های بسیاری باید برگزار شود چرا که الآن راه حلی مشاهده نمی شود.» جواب داد: «ما نمی گوییم باید به سرعت به راه حلی رسید. این مساله نیاز به زمان دارد تا راه حلی برای آن یافت شود. مهم تطبیق قطعنامه های شورای امنیت است. آن چه در لیبی گذشت نه ما در روسیه بلکه هیچ کس در جهان را ترغیب نمی کند. کشورهای باثباتی در منطقه بودند که الآن از هم متلاشی شده اند. لیبی مثالی برای آن است. سایکس – پیکو یک نظام منطقه ای بود که از هم پاشید. چه کسی آن را از بین برد؟»

پرسیدم: «نظرت درباره رابطه روسیه با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس چیست؟» جواب داد: «ما و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس رابطه خوبی با هم داریم. کشورهای عربی طرحی ندارند. می خواهند که دیگران به آنها کمک کنند. ما این کمک را به آنها نمی کنیم. هیچ طرح جدی نزد آنها نیست. شاید رقابتی در درون خانواده پادشاهی صورت بگیرد اما منجر به طرح نمی شود، طرحی وجود ندارد. رقابتی میان جانشین ولیعهد، محمد بن سلمان و پسرعمویش، محمد بن نایف در جریان است. بن نایف باهوش و زرنگ است. ما با همه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس همکاری می کنیم.»

نظر دادم: «در عربستان ذهنیتی وجود دارد که ما حمایتمان را در خارج با پول می خریم، هر کس این پول را بدهد از او در خارج حمایت می کنیم، این طور پیش نمی رود و شاید بشود گفت هیچ وقت این گونه پیش نرفته است.»

پرسیدم: «آیا ایران وقتی احساس کرد اسد در حال فروپاشی است از روسیه خواست که از او حمایت کند یا آیا حاج قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در پاسداران انقلاب اسلامی به مسکو آمد و مذاکراتی درباره این موضوع انجام داد؟» از جواب فرار کرد و گفت: «شما در خاورمیانه و به خصوص لبنان Speculation خیلی روی هشدار و تخمین کار می کنید.»

جواب دادم: «جوابت بی ربط نیست، اما در حرفی که زدی تخمینی نیست. من با همه دوست هستم و این شانس را دارم که با احترام به حرف های آنها گوش کنم و آنها هم حرف مرا بشنوند. حرفی که زدی را از منابع مختلفی شنیدم. به هر حال بگذریم، نظرت درباره تحرکات و سیاست های اردوغان چیست؟» جواب داد: «این رفتارهای ترکیه در حقیقت رفتار عثمانی های قدیم است.»

نظر دادم: «اردوغان امید سوری های مخالف اسد را از بین برد در حالی که از او انتظار کمک جدی داشتند. ترکیه در این زمینه باخت. به نظرت آینده اش چیست؟» جواب داد: «وارد این موضوع نمی شوم. آن چه درباره عربستان و مصر (که هر کدام در مواضع مختلف از هم ابراز ناامیدی کرده اند) گفتی صحیح است. جنون عظمت طلبی بر اردوغان مستولی شده است. جنگنده و دو هم وطن ما را کشت. ما خیلی به او کمک کردیم و با او روابط خوب و واقعا نزدیکی برقرار کردیم اما قدر ما را ندانست.»

ادامه دارد...