نشستی که در آن امریکا در برابر ایران شکست خورد

دیپلماسی ایرانی: در جلسه جمعه شب که بنا به درخواست نیکی هیلی، نماینده آمریکا در سازمان ملل به بهانه حوادث اخیر در ایران برگزار شد، آمریکا بار دیگر در صحنه جهانی در انزوا قرار گرفت و اکثر اعضای شورای امنیت تاکید کردند که مسائل داخلی ایران هیچ ارتباطی با حوزه کاری شورای امنیت سازمان ملل ندارد. بدین لحاظ ورود شورای امنیت به بحث نا آرامی های ایران و البته نتیجه این نشست از ابعاد مختلفی دارای اهمیت و قابل تحلیل است.

در درجه نخست، موافقت شورای امنیت با درخواست آمریکا برای مداخله در امور داخلی یک کشور مستقل عضو سازمان ملل، حرکتی خطرناک و برخلاف اصول منشور سازمان ملل است که حق حاکمیت ملی ایران را خدشه دار می کند و دستگاه دیپلماسی ایران باید تدابیری را اتخاذ کند تا این امر به یک رویه ثابت و سنگ بنای سایر اقدامات سازمان ملل تبدیل نشود.

با این وجود از این زنگ هشدار که بگذریم، مهمترین زاویه این جلسه که آن را به نشستی تاریخی تبدیل می کند، این است که برای نخستین بار در طول تاریخ انقلاب اسلامی، جلسه ای در شورای امنیت تشکیل شده که ایران و آمریکا موضوعات اصلی آن بوده اند، جلسه به درخواست آمریکا و برای محکوم کردن عملکرد ایران در برابر اعتراضات داخلی تشکیل شد؛ اما بر خلاف همیشه نتیجه آن محکومیت رویکرد آمریکا بود نه عملکرد ایران!

دونالد ترامپ که در روزهای اخیر به واسطه اشک تمساح هایی که در توئیترش برای ملت ایران ریخته، به مضحکه و موضوع انتقاد رسانه های آمریکا و جهان تبدیل شده، حال با تدارک این نشست در شورای امنیت، به گفته وزیر امور خارجه کشورمان، «افتضاحی دیگر در سیاست خارجی ایالات متحده امریکا» را رقم زد و انزوا و تنهایی کشورش را بیش از پیش در عرصه جهانی به نمایش گذاشت.

رد درخواست آمریکا در شورای امنیت و تخفیف وجهه و اعتبار این کشور تنها نکته برجسته نشست شورای امنیت نبود؛ بر خلاف گذشته که در برخی مقاطع کشورهای اروپایی و روسیه در مقابل آمریکا به ایران نزدیک می شدند؛ اما در بزنگاه های مهم از جمله جلسات شورای امنیت به ایران پشت می کردند و به ضرر کشورمان رأی می دادند، این جلسه شورای امنیت یک استثنای بزرگ و قابل تأمل بود که در آن کشورهای اروپایی و روسیه و چین نه تنها با درخواست آمریکا برای مداخله در امور داخلی ایران مخالفت کردند، بلکه به حمایت تمام قد از کشورمان و توافق هسته ای برخاستند و تلاش آمریکا برای مداخله در امور داخلی یک کشور دارای حاکمیت و بهانه تراشی آن برای نقض برجام را تقبیح کردند.

انگلیس و فرانسه برجام را غیر قابل نقض دانستند و بر لزوم پایبندی به آن تأکید کردند، چین و روسیه هم حوادث اخیر ایران را یک مساله داخلی دانستند که تهدید کننده امنیت بین المللی نیست و نباید در شورای امنیت مطرح می شد. باز هم خلاف اکثر مواقع، این بار نماینده روسیه در شورای امنیت در لباس یک حامی و متحد ایران ظاهر شد و با اشاره به مداخلات آمریکا در خاورمیانه که به آشوب در این منطقه منجر شده، به این کشور طعنه زد که «طبق منطق آمریکا ما هم باید بعد از حوادث فرگوسن، میسوری یا بعد از تظاهرات جنبش اشغال وال استریت، درخواست برگزاری نشست اضطراری در شورای امنیت می دادیم!»

این کشورها مداخله جویی آمریکا و دشمنی آن با برجام و ایران را زیر سؤال بردند و تاکید کردند که محور و تمرکز شورای امنیت باید بر موضوعات مهمی از جمله مبارزه با تروریسم، صلح خاورمیانه، حل بحران سوریه و غیره باشد.

بدین ترتیب هر چند در اعتراضات و ناآرامی های اخیر در کشور، برخی گروه ها و افراد تلاش کردند تا نوک پیکان اعتراضات را متوجه دولت و ناکارامدی آن کنند؛ اما به نظر می رسد تلاش های دولت تدبیر و امید در عرصه بین المللی در حال ثمر دادن است؛ به واسطه این سیاست ها، جو خصومت آمیز و بازدارنده بین المللی علیه ایران، به سمت تعامل، همکاری و حتی دفاع و جانبداری قدرت های آسیایی و اروپایی از کشورمان در حال تغییر است. از سوی دیگر با سیاست های همگرایانه، تعاملگرا و تنش زدای دولت های یازدهم و دوازدهم، دشمن دیرینه کشورمان در انزوا قرار گرفته و سایر قدرت های جهانی دیگر حاضر به همراهی با آن برای ضربه زدن به ایران نیستند و فضای بازیگری جمهوری اسلامی در عرصه بین المللی به سمت مطلوب و مورد نظر یعنی انزوای دشمن و استقبال از همکاری های اقتصادی و تجاری با کشورمان پیش رفته است.

چنین گشایشی در عرصه بین المللی بی شک دستاوردی عظیم برای جمهوری اسلامی ایران است و این ضرورت را ایجاد می کند که هم گروه های مخالف که در ناامید کردن مردم از دولت، از هیچ تلاشی فروگذار نمی کنند و هم بخش هایی از جامعه که مطالباتی به حق دارند، اندکی صبورتر باشند. باید این قضیه را مد نظر قرار دهیم که ضایعاتی که در دولت پیشین بر کشور وارد شده، همچون آن مثل قدیمی که می گوید «مرض، کوه به کوه می آید و مو به مو می رود»، به یکباره گریبان کشور را گرفته و اقتصاد و اشتغال کشور را دچار رکود مزمن کرده است؛ اما تنها با اصلاح تدریجی ساختارها و گذر زمان قابل اصلاح و بهبودی است. باید صبور بود، منافع بلند مدت کشور را در نظر گرفت و دستاوردهایی که با سختی حاصل شده را با بخشی نگری و حرکت های جناحی نابود نکرد.

از سوی دیگر از این قضیه هم نباید غفلت کرد که صرف طرح چنین درخواستی از سوی ایالات متحده آمریکا برای تشکیل جلسه شورای امنیت علیه ایران، نشان از آن دارد که مقابله دولت ترامپ با ایران یک حرکت ایزایی و زودگذر نیست، بلکه یک استراتژی ثابت و دنباله دار در دولت جدید ایالات متحده آمریکا است تا از یک سو حلقه فشار و تحریم ایران را تنگ تر کند و از سوی دیگر، با خارج کردن مسأله فلسطین از مرکزیت مسائل خاورمیانه، ایران را به مرکز توجه و فشار جامعه بین المللی تبدیل کند. در چنین شرایطی لازم است تا جامعه ایرانی با اتحاد و همدلی و دستگاه سیاست خارجی کشور با هوشیاری، برنامه ریزی و گسترش تعاملات دیپلماتیک، جلوی اجرایی شدن سیاست های خصمانه آمریکا در قبال کشورمان را بگیرند.