کنوانسيون ژنو ۶۰ ساله شد

کنوانسیون ژنو معاهده‌ای است که نقش تعیین کننده‌ای را در ادامه زندگی ساکنان غیرنظامی مناطق بحرانی و اسرای جنگی ایفا کرده و می‌کند. ۱۲ اوت امسال، شصت سال از امضای این کنوانسیون می‌گذرد.

کنوانسیون ژنو به عنوان ستون محوری حقوق ملل محسوب می‌شود. در واقع مواد مختلف امضا شده در این کنوانسیون می‌باید در زمان جنگ برای اقدامات دشمنانه طرفین درگیر مرزهای مشخصی را تعیین کند و پیش از همه حقوق ساکنان غیر‌نظامی مناطق جنگی را مورد حمایت قرار دهد.

فیلیپ اسپواری مدیر بخش حقوق بین الملل در کمیته بین المللی صلیب سرخ معتقد است که بعد از گذشت ۶۰ سال از امضای چهارمین کنوانسیون ژنو هنوز هم این کنوانسیون اهمیت خود را از دست نداده است. امروزه نیز پایبندی به مقررات کنوانسیون ژنو در مناطق جنگی و بحرانی الزامی است.

مقررات مندرج در چهارمین کنوانسیون ژنو کشورهای امضا کننده را متعهد می‌کند که زخمی‌های جنگی،‌بیماران، کارکنان بخش پزشکی، آمبولانس‌ها و بیمارستان‌ها را مورد تعرض قرار ندهند. علاوه بر آن در مورد رفتار با اسرای جنگی نیز مقررات ویژه‌ای در این کنوانسیون قید شده است. در سال ۱۹۴۹ میلادی این پیمان در شهر ژنو به امضا رسید و تا به امروز اعتبار خود را حفظ کرده است.

کنوانسیون ژنو با سه پروتکل الحاقی سال‌های ۱۹۷۷ و ۲۰۰۵ میلادی تکمیل شد. قرارداد منع استفاده از مین‌و بمب‌های خوشه‌ای علیه انسان‌ها نیز از مفاد کنوانسیون ژنو جانبداری می‌کنند.

کنوانسیون ژنو همچنین محدوده کار سازمان صلیب سرخ جهانی را نیز تعیین می‌کند. این اقدامات شامل بازدید از اسرای جنگی و تحویل کمک‌های امدادی به ساکنان مناطق جنگی می‌شود. علاوه‌بر آن کنوانسیون ژنو وظیفه به هم رساندن اعضای خانواده‌هایی را که به دلیل درگیری‌های مسلحانه از هم دور افتاده‌اند به صلیب سرخ محول کرده است.

پایه تاریخی کنوانسیون‌های ژنو به قرن نوزده میلادی و جنگ سولفرینو بازمی‌گردد. کشتار بسیار در این درگیری باعث شد که هنری دونانت سازمان امدادی صلیب سرخ را پایه‌ریزی کند. فلوریان وستفال، سخنگوی سازمان صلیب سرخ معتقد است، از زمان جنگ سولفرینو در ۱۸۵۹ درگیری‌های نظامی تغییر کرده‌اند. در این جنگ که حدود ۶۰۰۰ سرباز کشته شدند و ۴۰ هزار زخمی برجای گذاشت، تنها یک غیرنظامی کشته شد. وستفال می گوید، امروزه می بینیم بیشتر ساکنان غیرنظامی هستند که قربانی درگیری‌های نظامی می‌شوند.

به تازگی کمیته صلیب سرخ بین‌المللی نتیجه تحقیقی را منتشر کرده که در هشت کشور انجام گرفته است. این هشت کشور از مناطقی هستند که بیشترین درگیری‌های نظامی زمان حاضر در آنجا رخ داده است، برای مثال لبنان. نیمی از پرسش‌شوندگان از دستاوردهای کنوانسیون ژنو به عنوان نمونه حمایت از غیرنظامیان، پزشکان و بیمارستان‌ها و اماکن عمومی را نام بردند. اما نکته مهم برای همه اجرای مواد این پیمان است.

سازمان صلیب سرخ در فکر بهبود و دوباره نویسی مقررات کنوانسیون ژنو و تطبیق آن با شرایط حاضر است.

منبع: دیچه وله