انتخابات عراق و ضرورت عبور از ذهنیت تجزیه

تحولات پس ازانتخابات در عراق و انفجارات رخ داده پس از آن نشان می دهد که این کشور تا رسیدن به ثبات وآرامش راه درازی در پیش رو دارد. در دمکراسی ها انتخابات ها، عامل خروج از بن بست ها و بحران های احتمالی محسوب می‌گردد لیکن در جامعه پیچیده عراق که هنوز در راه تجربه دمکراسی است، انتخابات و نتایج آن می‌تواند خود عامل بحران شود.

افزایش ناامنی‌ها وانفجارات درعراق پس ازانتخابات وانتساب آن به القاعده و یا به گروههای فشار، خود دلیلی بر این مدعاست. (البته  این قبیل حوادث نباید سبب تردید در رویکرد به دمکراسی به عنوان اصلی‌ترین راه حل معضلات در عراق باشد.)

تداوم وافزایش این روند و احتمال اقدامات تلافی‌جویانه نه تنها می‌تواند به دستاوردهای سال‌های اخیر عراق صدمه‌ای جدی وارد کند، بلکه می‌تواند عامل آغاز دور جدیدی از نا‌آرامی‌ها باشد. مسلما این روند به زیان مردم عراق و کشورهای منطقه خواهد بود.

در جلوگیری از این روند رهبران و سیاستمدران عراقی از هر گروهی نقش اساسی داشته و باید با رویکرد عاقلانه، به گونه ای این دوره گذر در عراق را مدیریت نمایند که نه تنها عراق ازآن عبور نماید بلکه از تجربه گذر از این مقطع برای رسیدن به عراق با ثبات وتوسعه یافته استفاده نموده واین روند را در این کشور نهادینه کنند. انتخابات درعراق باید با پذیرش معیار های آن همراه باشد. اگر گروه های عراقی به دمکراسی اعتقاد دارند باید قواعد آن را پذیرفته وبر اساس آن حرکت کنند.

دمکراسی در یک بعد پذیرش رای اکثریت ودر بعدی احترام به حقوق اقلیت و حفاظت از آنان در برابر اکثریت است. بخش مهمی از مشکل عراق عدم درک این معنا با توجه به گذشته تاریخی آن است.

عراق درحال تجربه مفهومی از تحول سیاسی است که تاریخ آن، با آن بیگانه بوده است. ظهور عراق درصحنه سیاسی جهان ناشی از اضمحلال امپراطوری عثمانی بود. این کشور بعد از فروپاشی امپراطوری عثمانی تحت قیمومیت انگلیس قرار گرفته و در پی آن نیز تحت سیطره حکومت های دیکتاتوری بود. درواقع عراقی ها نه تنها طعم آزادی را نچشیده بلکه حتی عراقی بودن را نیز چندان تجربه نکردند. در واقع عراقی ها مراحل شکل‌گیری ملیت عراقی را طی ننموده واین کشور در ذهنیت مردم آن، یک کشور تجزیه شده بوده وتا حدودی همچنان است.

ذهنیت تجزیه شده وانعکاس آن در رفتار سیاسی – اجتماعی مردم این کشور از عراق وعراقی در نزد خویش و دیگران بیش از یک عراق واحد، عراقی شیعه-سنی و کرد را به تصویر کشیده و می‌کشاند.

عراقی ها قبل از هر چیزی باید بر ذهنیت تجزیه شده  خویش غلبه یابند. آنان  می‌بایست از عراق وعراقی در نزد خود و دیگران در بعد سیاسی واجتماعی عراقی واحد ترسیم کنند. شکل‌گیری عراق واحد اولین ومهمترین تاثیرات خود را در صحنه سیاسی این کشور نشان داده و به مهمترین عامل ثبات و توسعه عراق تبدیل خواهد شد.

تابلوی نمایش داده شده در انتخابات اخیر عراق بیش از آنکه نشانگر صحنه طبیعی یک انتخابات باشد، بیشتر شبیه صحنه یک کارزار بود و مهمترین دلیل آن ورود عراقی ها به انتخابات با هویتهای قومی- مذهبی بود. امروز در عراق هر فردی در نگاه جمعی وفردی اول شیعه - سنی وکرد است و بعد عراقی و تا عراقی و این کشور از این حس و تعلق خاطر افراطی تا حدودی عبور نکننند نمی‌تواند راه دراز پیوستگی و انسجام ملی را طی کند.

سخن آخر آنکه تغییر و عبور از رویکرد قومی و مذهبی به رویکرد عراقی، تغییر تفکر غلبه یک گروه بر گروه دیگر، بکارگیری عقلانیت در معادلات ومدیریت کلان عراق، رهایی از گذشته تلخ، پذیرش نُرم های دمکراسی واز همه مهمتر، پذیرش مناسبات جدید درشکل‌گیری موازنه قدرت در عراق ازسوی مردم عراق و کشورهای منطقه، مهمترین عامل اساسی در کاهش معضلات عراق و گام نهادن این کشور در مسیر توسعه، رشد، ثبات و آرامش خواهد بود.