حسن حمزه در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: محمد بن سلمان نسبت به مسائل منطقه متفاوت فکر می‌کند. وی علاقه بیشتری به ایجاد یک رابطه چندوجهی با محوریت شورای همکاری خلیج‌فارس دارد که تنها متکی به یک متحد که قبلاً امارات متحده عربی بود نیست؛ بلکه در نگاه بن سلمان سیاست جدید بر اساس یک شبکه گسترده‌تر از اتحادها تشکیل شده که منافع عربستان را دنبال می‌کند.
ادامه مطلب
معرفی: عناصر اساسی همگرای ـ واگرایی هر ژئوپلیتیک منطقه‌ای، امنیت، قدرت و هویت است، اما به دلیل آنکه تهدیدات از فاصله نزدیک، سریع تر ادراک می‌شوند، ناامنی نیز اغلب با مجاورت همراه است.
ادامه مطلب
مسعود نوری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: محمد بن سلمان، ولیعهد جدید یک برنامه بلندپروازانه "ویژن -۲۰۳۰" را راه انداخت که هدف آن کاهش وابستگی به هیدروکربن ها و توسعه انرژی های تجدیدپذیر اعلام شد و همچنین باید تنوع اقتصادی را فراهم کند. پیشرفت برنامه هسته ای ریاض که در ابتدای سال دهم آغاز شد، با "ویژن -۲۰۳۰" مطابقت دارد. بر اساس اسناد، قرار است در ۲۵ سال آینده ۱۶ راکتور برای نیروگاه های هسته ای با ظرفیت کل ۱۷.۶ گیگاوات ایجاد شود و ۸۰ میلیارد دلار برای اجرای این برنامه تخصیص شده است.
ادامه مطلب
سید جلال ساداتیان در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی ضمن اذعان بر این نکته که با حضور احتمالی حسین امیرعبداللهیان یا هر فرد دیگری در قامت سکاندار جدید دیپلماسی، مسیر سیاست خارجی ایران تغییر نمی کند و در بهترین حالت این افراد کارگزار جزء دیپلماسی ایران خواهند بود، پیرامون آینده سیاست خارجی دولت سیزدهم این گونه عنوان داشت که در صورت عدم مذاکره با آمریکا، عدم احیای برجام، عدم لغو تحریم ها و عدم تعیین تکلیف لوایح مربوط به FATF باید از هم اکنون فاتحه دولت سیزدهم را خواند.
ادامه مطلب
اختلافات اقتصادی دو کشور ادامه خواهد یافت حتی اگر پشت درهای بسته باشد و روزی خواهد آمد که مانند چهارم ژوئیه علنی خواهد شد یعنی روزی که نشست اوپک پلاس شکست خورد و وزیر انرژی عربستان به صورت علنی و بی سابقه‌ای از امارات شدیدا انتقاد کرد.
ادامه مطلب
جلال میرزایی در گفت و گو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که احیای برجام نسخه فوری و در عین حال کم هزینه ای برای حل مشکلات کشور است، در خصوص تبعات به تعویق انداختن نشست وین تصریح کرد که احیای برجام تنها نسخه برای احیای توان کشور و بسیج نیروها و امکانات داخلی است، چرا که احیای برجام در مقام نخست امتیازات اقتصادی و تجاری فوری را برای کشور مهیا می کند و بعد از آن موجبات ارتقاء توان داخلی را شکل می دهد. آن هم در شرایطی که اکنون ما شاهد اوج‌گیری اعتراضات مردمی در کف خیابان هستیم و خواستار حل سریع مشکلاتند. از آن طرف هم که جیب دولت خالی است. اینجاست که به این نتیجه می رسیم به تعویق انداختن مذاکرات وین تا زمان روی کار امدن دولت رئیسی از سوی جمهوری اسلامی ایران تا چه اندازه اشتباه بوده است.
ادامه مطلب
امسال در عربستان سعودی تنها کسانی اجازه شرکت در مراسم حج را دارند که در برابر کووید-۱۹ واکسینه شده اند. ریاض برای دومین سال متوالی به دلیل محدودیت های همه گیری، مانع از حضور حجاج خارجی در شهرهای مکه و مدینه شده است.
ادامه مطلب
مریم خالقی نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گروهی ریشه اختلافات میان دو کشور را دیرینه می دانند و آن را به قرارداد جده در خصوص مساله مرزی باز می گردانند اما اگر بخواهیم خیلی به سراغ مسائل تاریخی نرویم به مسائل چند سال اخیر باید رجوع کنیم که آشکارترین مساله ای که به آغاز اختلافات میان دو کشور منجر شده، از یمن سرچشمه گرفته و به مسائل روزهای اخیر منجر شده است و محتملا به همین موارد ختم نخواهد شد.
ادامه مطلب
خال مشعل در مصاحبه ای با شبکه تلویزیونی العربیه وابسته به عربستان سعودی، تاکید کرد که حماس هرگز بخشی از یک محور خاص (اشاره به محور مقاومت) نبوده و نخواهد بود چرا که این جنبش، نیاز به حمایت همه طرف ها دارد و از ابتدای تاسیس هم به همه کشورها روی باز نشان داده است.
ادامه مطلب
مرتضی موسوی خلخالی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی معتقد است که علی اکبر صالحی بهترین گزینه پیش روی سید ابراهیم رئیسی به منظور احیای مناسبات به کما رفته جمهوری اسلامی ایران با جهان عرب است.
ادامه مطلب
مریم خالقی نژاد در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پیش بینی می شود تحولات منطقه ای و فرامنطقه ای این مذاکرات را الزام آور کرده است. عوامل فرامنطقه ای که دو کشور را به سمت مذاکرات سوق داده است عبارتند از؛ تغییر سیاست های امریکا در منطقه و کاهش تنش نظامی از قبیل خروج نظامی از افغانستان، از سرگیری مذاکرات برجام و کاهش حداقلی تقابل امریکا و ایران، رقابت نرم و اقتصادی و سیاسی روسیه و چین در مقابله با امریکا در منطقه و افزایش قدرت آنها، بهبود برخی روابط کشورهای مختلف با منطقه، عملکرد برخی کشورهای مختلف در جنگ های یمن و لبنان برای خروج نظامی و سرکوب بیشتر گروه های تروریستی و خطرات ناشی از آن، همه و همه از روند احتمالی و تمایل کاهش تنش در منطقه خاورمیانه نشان دارد که عربستان و ایران را نیز به پای میز مذاکرات برای مسائل منطقه ای و روابط بهتر کشانده است.
ادامه مطلب
عبدالمحمد طاهری در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر اینکه جریان تطهیر کننده طالبان در داخل ایران بی‌شک با مواضع خود در قبال حمایت از این جریان شان جمهوری اسلامی ایران را زیر سوال می برند، پیرامون خطر تشکیل حکومت طالبان برای امنیت کشور بر این باور است که با همکاری با طالبان به جای ایجاد حوزه نفوذ برای ایران در افغانستان شاهد ناامنی در کنار مرزهای شرقی کشور خواهیم بود.
ادامه مطلب
پارسا جعفری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: طبعاً دشواری‌های چندبعدی روابط ایران و عربستان که امروزه در پرونده‌های متعدد منطقه ای، آنها را رویاروی یکدیگر قرار داده است، به‌سادگی قابل حل نیست، اما با این وجود می‌توان امیدوار بود که مسائل گام‌به‌گام حل شوند. هر چند نباید خوشبین بود که اختلافات منطقه ای آنها به زودی حل شوند؛ ولی حداقل می توان انتظار داشت که بحران های دو جانبه، کنترل شده و تخفیف یابد و متعاقب آن زمینه برای همکاری جهت کاهش بحران های منطقه ای بین دو کشور فراهم آید.
ادامه مطلب
احمد بخشایش اردستانی در گفت‌وگو با دیپلماسی ایرانی پیرامون آینده امنیت کشور در چهار سال پیش روی ریاست جمهوری سیدابراهیم رئیسی بر این باور است که اینکه مسائل اقتصادی و چالش های معیشتی در کنار تداوم شیوع کرونا یک بحران فراگیر را برای کشور ایجاد کرده است که یقینا در آینده ای نزدیک امنیت کل کشور را درگیر می کند. همه اینها در تصمیم گیری های دولت و حاکمیت در چهار سال پیش رو بسیار موثر است. لذا دولت جدید برای بازگشت امنیت روانی مردم باید فکری کند. در عین حال چون نهادهای حاکمیتی تمام حیثیت و آبروی خود را روی دولت ابراهیم‌رئیسی سرمایه گذاری کرده اند، لذا حمایت همه جانبه خود را در چهار سال پیش رو از این دولت خواهند داشت. چون اگر این دولت نتواند مشکلات کشور را حل کند مطمئن باشید هیچ دولت دیگری نمی تواند از پس این چالش‌ها و معضلات برآید. پس قطعاً ۴ و یا هشت سال پیش رو سال‌های تعیین‌کننده‌ای برای امنیت داخلی کشور خواهند بود.
ادامه مطلب
بهترین راه برای شروع این فرایند این است که گروهی از کشورهای مهم اروپایی، با پشتیبانی سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا، نمایندگان ویژه‌ای را به منطقه بفرستند تا با کشورهای به اصطلاح ۲+۶ – شش عضو شورای همکاری خلیج فارس به اضافه ایران و عراق – و سایر ذینفعان، از جمله بازیگران خارجی مانند آمریکا، روسیه و چین، به توافقی خردمندانه دست یابند.
ادامه مطلب
نجمیه پوراسمعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: گسترش روابط عراق با عربستان، برای مقامات عراقی از جایگاهی ویژه برخوردار است. برای مثال برهم صالح، رئیس‌جمهوری عراق، در آوریل ۲۰۱۹ گفت: «عراق علاقه‌مند‌است روابطی متمایز با عربستان و دیگر کشورهای عربی و همسایه در راستای منافع مشترک برقرار سازد. عراق تصمیم دارد که بهترین روابط را میان دو ملت و دو کشور عراق و عربستان برقرار کند و آن را در راستای منافع دو کشور می‌داند. این روابط مرکز ثقلی در روابط منطقه‌ای است و عراق می‌کوشد مبنای روابط خود با دیگر کشورها را اشتراکات فراوان و فرصت‌های همکاری در همه زمینه‌ها قرار دهد». سطح بالای روابط اقتصادی عربستان با عراق سبب شده است که مقامات عراقی (مانند احمد الصحاف، سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه عراق، در مارس ۲۰۱۹) روابط با عربستان را استراتژیک توصیف کنند و خواهان عمیق‌تر شدن این روابط در سایر حوزه‌ها شوند.
ادامه مطلب
غرب که موضع تندی را در قبال به رسمیت نشناختن انتخابات سوریه در پیش گرفته است، شکست خورده به نظر می رسد. امارات متحده عربی و بحرین از بازگشایی سفارتشان در دمشق سخن گفته اند و در این میان، بحرین ارتباطات هوایی خود با این کشور را نیز از سر می گیرد. اخیرا، عربستان سعودی نیز دو دیدار با مقامات رسمی سوریه داشته است.
ادامه مطلب
خطوط لوله گوره – جاسک از موقعیت جغرافیایی بی همتایی برخوردار است که محموله‌های نفت ایران را از عبور از تنگه هرمز بی‌نیاز می‌کند. این امر به میزان زیادی بر سیطره ایران بر این گذرگاه راهبردی می‌افزاید و قدرت مانور ایران در این تنگه را از نظر راهبردی و نظامی تغییر خواهد داد زیرا بسیاری از بازیگران سیاسی و اقتصادی در منطقه و جهان باور داشته اند با توجه به اتکای کامل صادارات نفت ایران به تنگه هرمز می توانند از طریق حضور در آن، صادارات نفتی این کشور را به تعطیلی بکشانند و در آن ایجاد تنش کنند.
ادامه مطلب
نجمیه پوراسمعیلی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در واقع عربستان پس از برگزاری چند دوره انتخابات پارلمانی در عراق پی‌برد که به لحاظ سیاسی و به صورت مستقیم نمی‌تواند بر اوضاع عراق اثرگذار باشد. زیرا طبق قانون اساسی عراق، ساختار حکومت در این کشور به گونه‌ای است که پست‌های سیاسی حکومت و هیأت دولت بین احزاب و گروه‌های مختلف طبق تعداد نمایندگان آنها تقسیم می‌شود و با توجه به اکثریت جمعیت تشیع در این کشور، در حال حاضر نخست وزیر که بیشترین قدرت اجرایی را در قوه مجریه دارد شیعه، رئیس‌جمهور کرد و رئیس مجلس سنی مذهب هستند. از این رو عربستان، به ویژه پس از شکست ژئوپولیتیکی داعش، با آگاهی نسبت به جایگاه عراق در معادلات قدرت در منطقه، به دنبال آن است که نقش و نفوذ خود را نه صرفاً از راه سیاسی، بلکه به شیوه‌های دیگر در این کشور افزایش دهد. در ادامه به تلاش‌های عربستان، بدین منظور در حوزه‌های مختلف پرداخته می‌شود.
ادامه مطلب
قاسم محب علی در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی ضمن تاکید بر این نکته که آن چه در سوریه روی می‌دهد، نه انتخابات به معنای واقعی کلمه و شکل گیری دولت بر اساس گفتمان دموکراسی خواهی، بلکه یک نمایش و تلاشی برای تداوم حیات سیاسی بشار اسد به عنوان رئیس‌جمهور این کشور است که قطعاً می‌تواند به بحران در سوریه دامن بزند. چرا که اساساً وقوع جنگ داخلی به دلیل نبود دموکراسی و خفقان ناشی از حضور دیکتاتوری حافظ اسد و رژیم بعث سوریه بود که به این کشور تحمیل شد.
ادامه مطلب
اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: ناکارآمدی و بلکه سکوت و بی‌ارادگی سازمان همکاری اسلامی در مقابل روند عادی‌سازی کشورهای عربی با اسرائیل در سال ۲۰۲۰ و حتی سکوت در مقابل رویکرد ستیزه‌جویانه اسرائیل علیه شهروندان فلسطینی را می‌توان مؤلفه‌ای مهم از سیاست تغییر یا چرخش روند سیاستگذاری سازمان همکاری اسلامی برای تعامل با اسرائیل قلمداد کرد.
ادامه مطلب
مصطفی مطهری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حقیقت رویکرد گفتاری – رفتاری آنکارا در قبال ریاض به عنوان اولویت حیاتی آنها در عرصه فعالیت های دیپلماتیک با شاخص حل و فصل تنش ها و پارامترهای مترتب بر آن، براساس ملاحظات مبتنی بر سیاست خارجی و پارادایم های تعریفی در این حوزه که سه ضلعی است قابل تعریف است.
ادامه مطلب
عماد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: پاکستان و عربستان تحت تاثیر شرایط جدید منطقه ای نیازمند ارتقاء روابط متقابل با انگیزه های متفاوت بودند. روشن است که پاکستان برای برطرف ساختن تنگناهای اقتصادی خود همچنان نیازمند کمک های مالی عربستان است. در این چارچوب احتمالاً عربستان نیز سعی خواهد کرد تا کمک های مالی خود به پاکستان را نسبت به گذشته هدفمندتر سازد تا از این طریق نسبت بهره گیری بهتر از ظرفیت های پاکستان، منافع و اهداف خود را محقق کند.
ادامه مطلب
حسین آهن در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: روابط عربستان سعودی و چین در حال تبدیل شدن به یک رابطه فزاینده مهم است که دارای پیامدهای جهانی و منطقه ای است. فعلا چین خودش را از تعاملات منطقه ای خاورمیانه دور می کند و فعلا تمرکزش بر روی روابط اقتصادی است. در مارس ۲۰۱۷ به مناسبت پایان سفر ملک سلمان به چین، بیانیه‌ای مشترک از سوی دو کشور صادر شد که حاکی از تغییراتی در مواضع عربستان در رابطه با تایوان بود. در بخشی از این بیانیه آمده است جمهوری خلق چین از سیاست‌های عربستان سعودی جهت محافظت از ثبات منطقه حمایت نموده و از نقش مثبت این کشور در منطقه و جهان پشتیبانی می‌کند. عربستان سعودی نیز بار دیگر نسبت به موضع خود در حمایت از چین یکپارچه تاکید کرد.
ادامه مطلب
اسدالله اطهری در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی پیرامون آینده ترکیه و کردها در دوره ریاست جمهوری جو بایدن بر این باور است که اگر چه سایه نیاز آمریکا به ترکیه برای پیشبرد اهداف و منافعش در منطقه و همچنین نقش جدی آنکارا در ناتو سبب خواهد شد که جو بایدن در حوزه مسائل حقوق بشری قدری محتاط عمل کند، اما قطعاً دست وی (جو بایدن) را در این خصوص نخواهد بست. یعنی تمام این مناسبات و وابستگی های ایالات متحده به ترکیه باعث نخواهد شد که واشنگتن از مسائلی مانند حقوق بشر به خصوص مسئله کردها عقب نشینی کند و یا آن را نادیده بگیرد. اگر اینگونه بود قطعاً جو بایدن حمایت صریح خود را از نیروهای ی.پ.گ مطرح نمی کرد و یا آن مواضع را در قبال مسئله کشتار ارامنه بیان نمی داشت. همه اینها نشان می‌دهد که بایدن علیرغم مناسباتش با ترکیه و وابستگی‌های سیاسی، دیپلماتیک و امنیتی حاضر به عقب نشینی از برخی راهبردهای حقوق بشری خود نیست.
ادامه مطلب
تنش زدایی بهره برداری اقتصادی قابل ملاحظه ای برای ایران دارد. در حال حاضر حدود ۲۰ درصد از صادرات ایران در صنایع غیرانرژی است و ایران می تواند از ظرفیت های منطقه برای توسعه صنایع خود استفاده کند. کشورهای خلیج فارس نیز می توانند به روشی مشابه از بازار هشتاد میلیونی ایران بهره مند شوند.
ادامه مطلب
دست کم از ژانویه به این سوی، گفتگوهای محرمانه ای در جریان است که با چشم انداز خروج آمریکا از منطقه روانتر می شود.
ادامه مطلب
علی موسوی خلخالی می نویسد: در بغداد، ظریف در عالی ترین سطح ممکن مورد استقبال طرف های عراقی قرار گرفت. استقبالی که نشان می داد ایران همچنان در عالی ترین جایگاه نزد عراقی ها قرار دارد. این در حالی است که شخص محمد جواد ظریف نیز از احترام ویژه ای نزد رهبران سیاسی عراق برخوردار است که استقبال گرم از او را دوچندان می کند.
ادامه مطلب
با روی کار آمدن مصطفی الکاظمی به عنوان نخست وزیر جدید عراق که به نظر می رسد گزینه ای نزدیک به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس باشد اکنون قدرت عمل و نفوذ سیاسی بغداد بیشتر از دولت های پیشین شده است. در سایه این واقعیت و نیز با در نظر گرفتن شرایط حساس کنونی برای سعودی ها ذیل روی کار آمدن جو بایدن سبب شده که اکنون عراق خود را بیش از هر زمان دیگری به موفقیت در کاهش تنش تهران و ریاض نزدیک می داند. با توجه به این مهم به نظر می رسد که دولت جدید در بغداد به دنبال تغییر رفتار و افزایش حوزه نفوذ خود در خاورمیانه است. خصوصا که کاظمی نیم نگاهی جدی به تداوم قدرت بعد از انتخابات پارلمانی دوخته است. لذا حصول موفقیت در نشست بغداد می تواند مسیر وی را برای ادامه نخست وزیر او هموارتر کند.
ادامه مطلب
حسن هانی زاده در گفت وگو با دیپلمسی ایرنی پیرامون ارتباط نشست بغداد با سفر ظریف به عراق و قطر بر این باور است که سفر وزیر امور خارجه به عراق و قطر در این بازه زمانی مربوط به نشست بغداد برای کاهش تنش بین ایران و عربستان سعودی است. چرا که در این شرایط عربستان سعودی سعی دارد تا قبل از به نتیجه رسیدن نشست وین برای احیای برجام و بغو تحریم ها تلاش‌ها برای کاهش تنش با ایران را به سرانجام برساند. از این رو سفر محمدجواد ظریف به عراق و قطر در این برهه حساس برای هماهنگی در خصوص نشست بغداد بسیار حائز اهمیت است.
ادامه مطلب