معنا و مفهوم ناکارامدی تحریم
تدابیری که به قصد تنبیه خودکامگان به کار گرفته می شود، به فرسایش همان نظم غربی ای می انجامد که حفاظت از آن، هدف اصلی تحریم هاست.
ادامه مطلبتدابیری که به قصد تنبیه خودکامگان به کار گرفته می شود، به فرسایش همان نظم غربی ای می انجامد که حفاظت از آن، هدف اصلی تحریم هاست.
ادامه مطلبدوشنبه هفته جاری بود که ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه، در نشست خبری خود از احتمال ادامه مذاکرات احیای برجام البته به صورت غیرمستقیم و با واسطه در نیویورک خبر داد. حال که علی باقریکنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مذاکرهکننده ارشد جمهوری اسلامی ایران، سیدابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان را در سفر به نیویورک برای حضور در نشست سالانه مجمع عمومی همراهی میکند، این ظن و گمان تقویت شده است که امکان ادامه گفتوگوها بین تهران و واشنگتن انجام شود؛ بهویژه آنکه به موازات حضور رئیسی در خاک آمریکا شاهد اجرائیشدن توافق دو طرف (ایران و آمریکا) درباره تبادل زندانیان و دسترسی تهران به شش میلیارد دلار از اموال بلوکهشدهاش بودیم که به باور طیفی از کارشناسان میتواند فضای مثبتی را برای ادامه مذاکرات شکل دهد؛ چراکه پیرو همین نگاه، تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا، عملا بخشی از یک توافق نانوشته بزرگتر است که همچنان ادامه خواهد داشت.
ادامه مطلبمحمدمهدی سیدناصری در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: حق بر سلامت جایگاه استواری در اسناد حقوق بشری و عرف بینالمللی دارد و میتوان آن را در شمار اصول کلی پذیرفته شده نظامهای حقوقی توسعه یافته دانست. این حق در شمار حقوق نسل دوم حقوق بشری بر شمرده شده است. اگر تحریمها علیه کشور شما اعمال میشد و نمیتوانستید به داروهای حیاتی دسترسی پیدا کنید، چه میشد؟!
ادامه مطلبدر گزارشهایی مداوم، مواضع اخیر محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی و نیز برخی اخبار منتشرشده درباره محتوای گزارش آتی آژانس در آستانه نشست فصلی شورای حکام در سپتامبر بررسی شد. حال پیرو همان تحلیلها اکنون برخی رسانهها مدعی هستند با رؤیت گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی، تهران دست به کاهش یا آهستهکردن روند غنیسازی خود در تأسیسات هستهای زده است که در صورت صحت در مغایرت جدی با گفتههای یکشنبه هفته گذشته محمد اسلامی مبنی بر ادامه روند غنیسازی مبتنی بر قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها قرار دارد. در همین زمینه رئیس سازمان انرژی اتمی روز پنجم شهریور پس از رونمایی از «رادیونوکلئیدسزیم-۱۳۷» در جمع خبرنگاران در محل نمایشگاه بینالمللی تهران بهصراحت تأکید کرده بود که «غنیسازی طبق برنامه اقدام راهبردی در چارچوب تدابیر کلی نظام انجام میشود».
ادامه مطلبدر هفتههای اخیر خبرها و شایعاتی دال بر توافق بزرگتر بین تهران-واشنگتن مطرح بود که علاوه بر آزادی زندانیان دوتابعیتی، توافقاتی در حوزه هستهای، منطقهای و حتی روابط روسیه و ایران را هم شامل میشد. پیرو توافق بزرگتر، دیگر موضوع آزادی شش میلیارد دلار از اموال بلوکهشده ایران در بانکهای کره جنوبی مطرح نبود و قرار شده رقمی بین ۲۰ تا ۲۲ میلیارد دلار از اموال بلوکهشده ایران در عراق، ژاپن و... آزاد شود. هرچند هیچکدام از دو طرف مذاکره (ایران و آمریکا) تاکنون این توافق بزرگتر را در قالب تفاهم و توافق بدون توافق رسما تأیید نکردهاند، اما برخی ادعاها به نحوی حکایت از این دارد که گویا دو طرف به سمت این توافق بزرگتر گام برداشتهاند.
ادامه مطلبپیوستن ایران در کنار امارات، مصر، اتیوپی و آرژانتین و البته عربستان به بریکس نیز مانند دیگر اتفاقات جاری در کشور با یک نگاه و واکنش دوگانه همراه شده است. دولت و گروهی از کارشناسان و حتی منتقدان دولت، این اتفاق را به مثابه دستاورد بزرگ دیپلماتیک میدانند که امتیازات مهمی را در حوزه اقتصادی و تجاری به دنبال خواهد داشت و در مقابل برخی تأکید دارند که تداوم تحریمها و لاینحلماندن لوایح FATF، عملا پیوستن ایران به هر پیمان بینالمللی را کماثر میکند. البته مشابه این فضای دوقطبی درخصوص پیوستن ایران به پیمان شانگهای هم مطرح بود و به نظر میرسد این نگاه و خوانش دوگانه همچنان ادامه داشته باشد.
ادامه مطلبابوالقاسم دلفی در گفت وگویی تاکید دارد که فعلا به نظر نمیرسد بتوان از دل تحولات سیاسی، دیپلماتیک و بهخصوص میدانی به این نتیجه رسید که ایران و ایالات متحده آمریکا به یک توافق بزرگتر دست پیدا کرده باشند و تبادل زندانیان دوتابعیتی و آزادسازی اموال بلوکهشده ایران بخشی از این توافق بزرگتر خواهد بود. در این میان مقامات کاخ سفید و دولت بایدن هم مرتب تأکید دارند این توافق فقط در قالب آزادی زندانیان دوتابعیتی است و توافق دیگری وجود ندارد. مقامات دولت رئیسی هم کمابیش همین موضع را گرفتهاند.
ادامه مطلبجواد ملکیان در گفت وگویی تهدید اعضای کنگره آمریکا با محوریت جمهوری خواهان در خصوص فشار به دولت بایدن برای تخلیه محموله نفتی ایران را بیش از آنکه یک تهدید واقعی بداند یک بلوف انتخاباتی تلقی میکند که در سایه آن سعی بر آن است که جو بایدن در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ ایالات متحده آمریکا از هرگونه توافق و مذاکره و رسیدن به یک برگ برنده انتخاباتی در قبال ایران باز بماند.
ادامه مطلبدرحالی از پنجشنبه هفته گذشته توجه محافل رسانهای و کارشناسی به سمت توافق احتمالی جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی رفته است که قبلتر از آن انتشار چند خبر مهم مؤید آن است که شرایط در منطقه آبستن تحولات معناداری خواهد بود. دراینمیان تحلیلگران، توافق تهران - واشنگتن و آزادی ششمیلیارد دلار از اموال بلوکهشده ایران را در یک ظرف تحلیلی مجزا بدون درنظرگرفتن دیگر حوادث و رویدادها و اقدامات آمریکا در سوریه، افغانستان، قفقاز، تنگه هرمز، خلیج فارس و دریای عمان میبینند.
ادامه مطلبپس از هفتهها کشوقوس خبری درباره مذاکرات تهران–واشنگتن بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی با میانجیگری کشورهایی مانند عمان و قطر، سرانجام بعدازظهر پنجشنبه اخباری درباره حصول توافق بین جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا منتشر شد؛ خبری که هر دو طرف (تهران و واشنگتن) آن را تأیید کردند. با توجه به گسیل نیروهای نظامی ارتش آمریکا به منطقه و همچنین حضور پررنگ ناوها، جنگندهها و زیردریاییهای ایالات متحده از دریای عمان، تنگه هرمز و خلیج فارس تا سوریه، برخی درباره این تحرکات نظامی به دیده شک مینگریستند؛ ازاینرو به نظر میرسد توافق پنجشنبه میتواند یک سناریو برای عبور از تنش احتمالی تلقی شود. با این حال باید در نظر گرفت که این توافق میتواند سایه یک درگیری را از منطقه دور کند.
ادامه مطلبمحمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخستوزیر و وزیر خارجه قطر روز دوشنبه با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا تلفنی گفتوگو کرد. وزرای خارجه آمریکا و قطر روز دوشنبه درخصوص موضوع هستهای ایران رایزنی کردند. آنگونه که خبرگزاری رسمی قطر (قنا) گفته، دو طرف در این تماس پیرامون روابط دوجانبه واشنگتن و دوحه، آخرین تحولات موضوع هستهای ایران، جنگ اوکراین و تحولات افغانستان تبادلنظر کردند. این مذاکرات تنها به فاصله یک روز پس از سفر محمد عبدالعزیز الخلیفی، وزیر مشاور در وزارت امور خارجه دولت قطر، به تهران و دیدار و رایزنی او با حسین امیرعبداللهیان، علی باقریکنی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و علیاکبر احمدیان، دبیر شورایعالی امنیت ملی صورت گرفت.
ادامه مطلبدر نشست روز چهارشنبه برخی موضوعات مهم سیاست خارجی و روابط بینالملل از جمله روند تحولات در نظام بینالملل، مناسبات دوجانبه و چندجانبه با کشورهای همسایه، منطقه و جهان، تلاش برای بیاثرکردن تحریمها و نیز روند دیپلماسی و مذاکره در راستای رفع تحریمها مورد گفتوگو و تبادل نظر قرار گرفت.
ادامه مطلبدیروز (یکشنبه) نخستین کنگره بینالمللی دیپلماسی ملل برگزار شد. این کنگره با همراهی دانشگاه اصفهان و اتحادیه انجمنهای علمی دانشجویی علوم سیاسی ایران، در دانشگاه اصفهان با عنوان «ایران، تمدنی ماندگار» کار خود را آغاز کرد. سیدعباس عراقچی، دبیر شورای راهبردی روابط خارجی به عنوان سخنران در این کنگره با اشاره به این نکته که «وظیفه ما این است که از طریق تصویرسازی مناسب، تصویری صحیح از ایران به جهان نشان دهیم، بر نقش دانشمندان، ورزشکاران و هنرمندان ایرانزمین تأکید کرد که هرکدام با نشاندادن این تصویر مناسب از ایران به جهان در حکم یک سفیر برای ایران هستند».
ادامه مطلبدرحالیکه محافل رسانهای و کارشناسی دیگر قائل به برجام و احیای آن نیستند و عملا توافق هستهای سال ۲۰۱۵ را بلااثر، بلاموضوع و بدون کارکرد میدانند، در نشست دورهای شورای امنیت سازمان ملل برای بررسی قطعنامه ۲۲۳۱، کماکان برجام، بهترین گزینه و مسیر برای مذاکره و دیپلماسی معرفی شد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، رزمری دی کارلو، معاون امور سیاسی دبیرکل سازمان ملل، اولوف اسکوگ، نماینده اتحادیه اروپا در سازمان ملل متحد، امیرسعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل و... بر این نکته اتفاق نظر داشتند.
ادامه مطلبدر حالی که بنا به اخبار برخی رسانهها، سه کشور اروپایی عضو برجام (آلمان، فرانسه و انگلستان) از تداوم تحریمهای تسلیحاتی و موشکی ایران مغایر با قطعنامه ۲۲۳۱ بعد از ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) خبر دادهاند و در ادامه واکنش دست به عصای تهران را شاهد بودیم، قرار است که امروز پنجشنبه نشست دورهای شورا با دستور کار مشخص بررسی قطعنامه ۲۲۳۱ برگزار شود، نشستی که بنا به برخی ادعاها قرار است که «یک نشست ضد ایرانی تمامعیار علیه تهران باشد».
ادامه مطلبجلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: برکناری راب مالی و انجام مذاکرات میان «علی باقری کنی» با «برت مک گرک» - که او نیز در صف تندروها شناخته میشود - در عمان و بروز اختلافهای تازه در مسیر مذاکرات تهران – واشنگتن بر سر شمار زندانیان دو تابعیتی و سطح انعطافهای واشنگتن بر سر کاستن از تحریمها، به معنای کشیده شدن خط بر توافقهای نیویورک میتواند باشد.
ادامه مطلبتا همین هفته پیش خبرهای خوبی از مذاکرات پشت پرده تهران – واشنگتن منتشر میشد که حتی حکایت از توافق یا تفاهم قریبالوقوع میداد. اما در کنار ادعای میدلایستآی مبنی بر توقف گفتوگوهای دوجانبه به دلیل تشدید اختلافات، اکنون اخباری هم از احتمال نقض برجام و فعالشدن مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی عضو برجام مخابره میشود. در همین زمینه روزنامه گاردین در گزارش روز یکشنبه خود مدعی شد که انگلیس، آلمان و فرانسه در پی آن هستند تا با نقض تعهدات خود در توافق هستهای، از برداشتن تحریمهای موشکی ایران سر باز زنند.
ادامه مطلببرکناری رابرت مالی از سمتش به عنوان نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران به دلیل سوءاستفاده یا سوءمدیریت احتمالی در قبال اسناد طبقهبندیشده و محرمانه و متعاقبش گماردن آبرام پالی به جای او، کماکان محل بحث در محافل سیاسی و رسانهای است و به دنبالش شاهد برخی واکنشهای کاخ سفید و کنگره نیز هستیم. با وجود آنکه نه شخص راب مالی، نه کاخ سفید، نه وزارت امور خارجه آمریکا و نه هیچ مقامی از دولت جو بایدن این تغییرات را به موضوع تهران ارتباط ندادهاند، اما در این بین بیشتر آرا و نظرات روی تأثیر برکناری راب مالی بر مسئله ایران، آینده مذاکرات پشت پرده چند ماه اخیر و سرنوشت توافق احتمالی تهران – واشنگتن تمرکز دارد.
ادامه مطلبرحمن قهرمانپور در گفت وگویی با دیپلماسی ایرانی معتقد است که با توجه به مجموعه شواهد و قرائن طی هفته های اخیر میتوان این احتمال را داد که تغییر رفتار دولت رئیسی و جمهوری اسلامی ایران در موضوع هستهای و منطقه ای می تواند در قبال جنگ اوکراین هم تکرار شود.
ادامه مطلبآنطور که مواضع مقامات اسرائیلی و برخی گزارشها نشان میدهد، تلآویو و دولت نتانیاهو اکنون در برزخ دیپلماتیک و سیاسی برای پذیرش یا عدم پذیرش توافق احتمالی ایران و ایالات متحده گیر کردهاند.
ادامه مطلبهر روز و تقریبا هر ساعت محافل رسانهای و کارشناسی اخبار جدیدی از تلاشهای پشت پرده و پنهانی ایالات متحده آمریکا با ایران برای حصول توافق منتشر میکنند. در پرده جدید این اخبار، روزنامه وال استریت ژورنال روایت جدید و جامعتری از این مذاکرات ارائه داده است و در گزارش خود اذعان دارد که پس از دیدار رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، با سعید ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل در نیویورک، سه دور گفتوگو بین مقامات تهران و واشنگتن در عمان صورت گرفته است که آخرین مورد آن به سفر برت مک گورک به مسقط بازمیگردد. در آن سو مقامات داخلی کشور ازجمله شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، هم با اشاره به زمان برگزاری مذاکرات برجام، اذعان کرده که تحولات اخیر منطقهای و همچنین همکاری آژانس با سازمان انرژی اتمی ایران، این تحلیل را به ما میدهد که مذاکرات برجام در آیندهای نهچندان دور در یک کشور ثالث یا وین برگزار خواهد شد».
ادامه مطلبگویا سریال تکذیب مقامات کاخ سفید برای توافق با ایران و در مقابل، اصرار رسانهها بر پیگیری دولت بایدن برای توافق همچنان ادامه دارد. در قسمت تازه این سریال، از یک سو سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده برخی گزارشهای منتشرشده برای انجام توافق موقت را کذب دانست و در سویی روزنامه اسرائیلی، هاآرتص که به طور مکرر طی هفتههای اخیر گزارشاتی پیرامون تحرکات دولت بایدن برای توافق با ایران منتشر کرده بود، در جدید
ادامه مطلببه موازات تأیید مقامات ایرانی و آمریکایی درباره انجام دیدارهایی در نیویورک و مسقط، علی باقریکنی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه و مسئول تیم مذاکرهکننده هستهای، هم از دیدار خود با همتایان تروئیکای اروپایی عضو برجام خبر داد؛ دیدارهایی که میتواند مکمل مذاکرات انجامشده تهران - واشنگتن با میانجیگری عمان و قطر باشد.
ادامه مطلبجلال خوش چهره در یادداشتی بر این باور است که تهران و واشنگتن به رغم بروز نشانههایی از تلاش مشترک برای کنترل منازعه تا مرز شدت بحران، ترجیح خود را بر دوری از جنجالهای رسانهای قرار داده و «دیپلماسی پنهان» را در دستور کار دارند.
ادامه مطلبباید اعتراف کرد بعد از این که سلاح تحریمهای غربی و آمریکایی محدودیتهای خود را نشان داد و اقتصادهای نوظهور عرصههای جدیدی را به ضرر سیطره آمریکا بر اقتصاد جهان کسب کردند، این وضعیت به صورت تدریجی در طول سالهای اخیر شروع به تغییر کرد.
ادامه مطلبپس از ادعای روز پنجشنبه کاخ سفید در رد هرگونه تلاش پشت پردهای از سوی دولت بایدن برای توافق با تهران و بعد از گزارش میدلایستآی، نمایندگی ایران در سازمان ملل هم روز جمعه هرگونه توافق موقت با آمریکا را تکذیب کرد. در پی انتشار برخی گزارشها مبنی بر نزدیکشدن ایران و آمریکا به توافق موقت، نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد اعلام کرد که «هیچ توافق موقتی بهعنوان جایگزین برجام در دستور کار نیست». هر چند دو طرف (تهران و واشنگتن) اکنون تا حدودی دست به رد تلاشها برای توافق احتمالی زدهاند، اما همچنان اخباری درباره دیدارهای مقامات ایران و دولت بایدن در فضای رسانهای منتشر میشود. همچنانی که پایگاه خبری آکسیوس در گزارشی به نقل از سه منبع آگاه مدعی شد مقامات ایران و آمریکا در ماه می(ماه گذشته میلادی) بهطور غیرمستقیم با یکدیگر در عمان گفتوگو کردهاند.
ادامه مطلباکنون که شاهد فضای گرگ و میش مذاکرات هستیم، نمیتوان هیچ سناریویی را قطعی دانست، همانطورکه نمیتوان هیچ گزارهای را هم کنار گذاشت. فعلا همهچیز در نقطه کنونی فریز شده و مبهم است؛ بنابراین تحولات پیشرو روشن میکند چه اتفاقی برای آینده گفتوگوها، تعیینتکلیف زندانیان دوتابعیتی، پرونده فعالیتهای هستهای، برجام و... خواهد افتاد
ادامه مطلبدر بیانیهای درباره نظارت و راستیآزمایی آژانس بر فعالیتهای هستهای به موضوع غنیسازی ۶۰درصدی و اهداف غیرصلحآمیز اشاره کرد و دراینباره تأکید داشت که «در گزارش مدیرکل (گروسی) تشریح شده است که ایران به توسعه فعالیتهای هستهای خود فراتر از محدودیتهای برجام ادامه میدهد.
ادامه مطلبدر مجموع با توجه به آنچه در روز نخست نشست فصلی شورای حکام از زبان گروسی مطرح شد و همچنین با درنظرگرفتن مواضع مدیر کل آژانس در نشست خبری و قبلتر از همه، گزارش فصلی گروسی که چهارشنبه هفته گذشته منتشر شد، این دور از نشست فصلی شورای حکام دیگر از حساسیت بالایی برای پرونده فعالیتهای هستهای ایران برخوردار نیست. چراکه خطر صدور قطعنامه، ارسال پرونده به شورای امنیت، فعالشدن مکانیسم ماشه و حتی صدور بیانیه علیه تهران فعلا منتفی است. البته این وضعیت، با وجود ایجاد یک امید نسبی، به معنای شکلگیری فضای همکاری دوسویه به طور کامل هم نیست. همکاریهای اخیر تهران و آژانس ذیل توافق اسفندماه سال گذشته تا به اینجای کار پرونده فعالیتهای هستهای ایران را از وضعیت بغرنج و حاد خارج کرده است.
ادامه مطلبعبدالرضا فرجی راد در گفت وگویی تاکید دارد که نشست فصلی شورای حکام و رفتار آژانس ارتباط بسیار زیادی با فضای سیاسی دارد. قطعا فضای چند روز اخیر بهمراتب مثبتتر از سال گذشته است. به همین دلیل بعید میدانم که اتفاق خاصی برای ایران در نشست پیشرو روی دهد؛ چراکه بعد از سفر پادشاه عمان به ایران آنقدر بستر مناسب شده است که حتی متفاوت از چند هفته گذشته شده که اخباری دال بر تلاشهای اروپا برای فعالکردن مکانیسم ماشه مطرح بود.
ادامه مطلب