خاورمیانه

با توجه به سرعت تحولات منطقه خاورمیانه

ظرافت های دیپلماسی ایران

سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: سرعت رخدادها و سیال بودن شرایط به گونه ای است که متخصصان و تحلیلگران برای ارزیابی وضعیت و سمت و سوی روندهای آتی با سوالات وابهامات زیادی مواجه هستند. در چنین وضعیتی شناخت بهتر شرایط پیش روی و اینکه جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای اثرگذار در این رخدادها، سیاست خارجی خود را بر اساس چه مولفه هائی طراحی و عملیاتی کند، حائز اهمیت بسیار است. 

ادامه مطلب

دیپلماسی آمریکا، کلید پایداری در منطقه

چه شد اسرائیل و ایران از آستانه جنگ، پا پس کشیدند؟

ولی نصر در یادداشتی می نویسد: چشم انداز یک تشدید خطرناک دیگر بر منطقه سایه افکنده است. حمله اسرائیل به رفح می تواند رویارویی تازه ای را کلید بزند اگر ایران و متحدانش احساس کنند که برای جلوگیری از نابودی حماس و با توجه به وخامت شرایط انسانی در باریکه غزه، ناچارند که دست به کار شوند.

ادامه مطلب

نگاهی به گفته‌های رئیس شورای راهبردی روابط خارجی درباره احتمال تغییر دکترین هسته‌ای کشور در صورت تهدید موجودیت ایران

هشدار کمال

اگرچه در سال‌های اخیر سیدکمال خرازی در جایگاه وزیر امور خارجه اسبق کشور و رئیس فعلی شورای راهبردی روابط خارجی به فراخور، مواضع خود را درباره پرونده و همچنین توان هسته‌ای ایران مطرح کرده، که گاهی به تنش‌زدایی تنه زده و گاهی هم لحن تند و هشداردهنده‌ای به خود گرفته است، اما تاکنون او اشاره‌ای به احتمال تغییر دکترین هسته‌ای که می‌تواند به معنای نظامی‌شدن توان اتمی ایران باشد، نکرده بود. حال مصاحبه سیدکمال خرازی با الجزیره و خط‌ونشان‌ کشیدن‌های او مبنی بر اینکه اگر موجودیت ایران به واسطه تهدیدات اسرائیل به خطر بیفتد، احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران وجود دارد، نشان می‌دهد که باید موضوع را جدی‌تر از سخنان قبلی او دید.

ادامه مطلب

حرکت به چیزی فراتر از تدابیر اعتمادساز

نیاز کشورهای عربی به ایران برای تامین امنیت منطقه

اعضای شورای همکاری می‌دانند که هیچ یک از پروژه‌های بزرگی که در نظر دارند، در سایه رویارویی با ایران محقق نمی‌شود.

ادامه مطلب

اگر جهان می خواهد از فاجعه جلوگیری کند

تقابل ایران - اسرائیل و فرصتی برای آتش‌بس در منطقه

اگر جهانیان بر آن هستند تا با فاجعه اقتصادی و انسانی ناشی از یک جنگ منطقه‌ای در خاورمیانه مقابله کنند، باید به سرعت دست به کار شده و یک صلح پایدار همه‌جانبه را در منطقه پایه‌ریزی کنند.

ادامه مطلب

معادله ای که آنکارا به دنبال آن است

امنیت در مقابل اقتصاد، هدف سفر اردوغان به عراق

هدف اصلی سفر اردوغان به عراق، چیدن معادله‌ای دو طرفه با متغیرهای امنیت و اقتصاد و ایجاد توازن ترکیب دو طرف معادله و شکل دادن به معادله‌ای به نام «امنیت در مقابل اقتصاد» بوده است تا این موضوع بتواند بر معادلات حاکم بر روابط آنها طی سالیان آینده حکمفرما باشد.

ادامه مطلب

از بحران غزه تا ابهام در سفر گروسی

فاصله خاورمیانه تا توافق

جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: تحولات منطقه هر لحظه تصویری متناقض را نزد ناظران به نمایش می‌گذارد. اگر با قاطعیت گفته نشود که همه چیز در بن بست کامل فرو رفته، اما می‌شود گفت که خاورمیانه تا نقطه توافق فاصله بسیار و دور از دسترس دارد.

ادامه مطلب

نگاه واشنگتن به راهبرد مهار تهران توسط پکن

چین اهرم فشاری علیه ایران دارد؟

به‌تازگی نشریه فارن‌پالیسی در مقاله‌ای با عنوان «چین واقعا تا چه حد بر ایران اهرم فشار دارد؟» نوشت که «حتی قبل از اینکه تهران صدها هواپیمای بدون سرنشین و موشک را به سمت اسرائیل پرتاب کند، مقامات آمریکایی از چین خواسته بودند تا از نفوذ خود برای متقاعدکردن تهران برای مهار اقدامات خود و گروه‌های مقاومت در سراسر خاورمیانه استفاده کند». ازاین‌رو به گفته نشریه مذکور، «حمله انتقام‌‌جویانه ایران که اولین حمله مستقیم این کشور به اسرائیل بود، ایالات متحده را به استفاده بیشتر از اهرم بالقوه پکن در خاورمیانه ترغیب کرده است.

ادامه مطلب

بررسی فضای حاکم بر منطقه بعد از فروکش‌کردن تنش میان ایران و اسرئیل

تنش یا مذاکره؟

علی اکبر فرازی می گوید: زمانی که تنش‌زدایی و اعتمادسازی توسط تهران انجام شد و ترتیبات منطقه‌ای در سطح عملیاتی از جانب ایران به سمت کاهش تنش میل کرد، می‌توان روندی را ترسیم کرد که یا خبری از ناتوی عربی یا ناتوی عربی - غربی یا ناتوی عربی – غربی - عبری و سامانه یکپارچه پدافند عربی نباشد یا ایران هم باید جزء ترتیبات قرار گیرد.

ادامه مطلب

دو تفسیری که از مجمع جهانی اقتصاد در ریاض می توان داشت

هدف ائتلاف‌ سازی یا اجماع جدید منطقه‌ای؟

جلال خوشچهره در یادداشتی می نویسد: اهمیت اجلاس ریاض از آن روست که در شمار هزار شرکت کننده، دوازده رئیس دولت، و نیز وزیران امور خارجه ایالات متحده و تروئیکای اروپایی حضور دارند. مهم‌تر این که «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه ایالات متحده بلافاصله پس از خروج از چین، راهی ریاض شد تا با مقام‌های سعودی وارد گفت‌وگو شود. این گفت‌وگو پیش از سفر او به تل‌آویو است که قرار است آخرین رایزنی‌ها درباره آتش بس در غزه و احتمال حمله اسرائیل به «رفح» و نیز خطر وقوع جنگ گسترده در جنوب لبنان انجام گیرد.

ادامه مطلب

احتمال معادلات عربی خاورمیانه و سیاست خارجی تهران پس از حمله ایران به اسرائیل

ائتلاف‌سازی عربی ضدتهران بعد از وعده صادق!

با وجود آنکه ۱۵ روز از پاسخ موشکی و پهپادی ۲۶ فروردین‌ماه (۱۳ آوریل) ایران به اسرائیل که از آن به نام عملیات «وعده صادق» یاد می‌شود، گذشته اما هم‌چنان این اتفاق از جنبه‌های متفاوتی قابل ارزیابی است که یکی از آنها ناظر به احتمال تقویت جبهه عربی برای توازن با ایران است. آن‌گونه که برخی باور دارند زمانی که ایران در یک واکنش غیرقابل پیش‌بینی به حمله اسرائیل به سفارتش در دمشق، بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد به اسرائیل شلیک کرد، عملا یک پوست‌اندازی در توازن‌بخشی کشورهای عربی بین تهران و تل‌آویو شکل گرفته است.

ادامه مطلب

سیاست های شکست خورده امریکا در خاورمیانه

با این رفتارها منطقه امن نمی شود

استفان والت می نویسد: وقتی اسرائیل به ساختمان کنسولی ایران حمله کرد واشنگتن حتی پلک هم نزد، در حالی که این کشور حمله اخیر اکوادور به سفارت مکزیک در کیتو را محکوم کرده بود.

ادامه مطلب

ایرلن و تغییر معادلات در برابر همسایگان !

در ارزیابی قدرت بازدارندگی، متغیرهای متفاوتی دخیل هستند

رحمن قهرمانپور می گوید: درست است که کمتر به موضوع بازدارندگی منطقه‌ای حمله هفته گذشته مستقیم ایران به اسرائیل در حوزه همسایگان اشاره شده است، اما از آن طرف باید به این نکته هم اشاره کرد که بازدارندگی مفهومی نیست که بتوان آن را در یک ساحت‌ یا ‌بُعد دید؛ چون بازدارندگی مفهوم تک‌بُعدی نیست. بنابراین بازدارندگی الزاما و تنها با اعمال قدرت نظامی و دفاعی یا توان موشکی و پهپادی اتفاق نمی‌افتد.

ادامه مطلب

نگاهی به روایت‌های رسانه‌ای و اظهار‌نظرهای متعدد درباره نحوه حمله احتمالی اسرائیل به ایران

دام تل‌آویو برای واشنگتن

هرچه از زمان پاسخ ایران به اسرائیل می‌گذرد، به موازات گسترده‌شدن مواضع مقامات تل‌آویو، رسانه‌های غربی هم گمانه‌زنی‌های متعددی را درباره نحوه حمله احتمالی اسرائیل مطرح کرده‌اند. این گمانه‌زنی‌ها طیفی از سناریوهای مختلف از حمله مستقیم به خاک ایران تا جنگ سایبری را شامل می‌شود.

ادامه مطلب

تل آویو تحقیر خود را تحمل نمی کند

فاصله ایران و اسرائیل تا جنگ تمام عیار؟

جلال خوش چهره در یادداشتی می نویسد: تهران به ویژه پس از جنگ هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به این سو به شدت مراقب سیاستی بوده که دولت «بنیامین نتانیاهو» خواستار آن است؛ این‌که دامنه جنگ، از غزه تا خلیج فارس گسترش یافته و به‌این ترتیب صحنه به جنگ «اسرائیل‌_‌ایران»  تغییر وضعیت دهد. خویشتنداری تهران در برابر رویکرد زیرکانه تل‌آویو، اما به معنای آن نبوده و نیست که ارتدوکس‌های اسرائیلی قوانین بازی را با اقدام‌های خرابکارانه _ تروریستی تغییر دهند؛ درحالی که تهران هیچ پاسخی در این‌باره ندهد.

ادامه مطلب

با توجه به تلاش مسکو برای انحراف توجه ها از جبهه اوکراین

چرا روسیه خواهان جنگ بین اسرائیل و ایران نیست؟

علی رضوانپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: در حالی که روسیه ترجیح می دهد توجه غرب از اوکراین منحرف شود، درگیری مستقیم اسرائیل و ایران آسیب پذیری های آن را در خاورمیانه آشکار می کند.

ادامه مطلب

فضاسازی بی‌سابقه علیه تهران

اسرائیل جرات حمله به ایران را ندارد

ماشا الله شمس الواعظین در گفت وگویی تاکید دارد که نتانیاهو و اسرائیل به تنهایی، نه توان اداره تحولات غزه و جنگ در این باریکه را دارند و نه، پتانسیلی برای جنگ در مرزهای شمالی و با حزب‌الله را دارند. به همین دلیل راهکار نتانیاهو کشیدن مستقیم ایران به درگیری و گسترش دایره جنگ بود. اتفاقا نتانیاهو با حمله‌ای که به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق انجام داد، سعی کرد حمله‌ای را در دستور کار قرار دهد که می‌دانست واکنش مستقیم تهران را به دنبال خواهد داشت تا در سایه آن، فرمول ایالات متحده آمریکا برای حمایت از اسرائیل فعال شود.

ادامه مطلب

ریسک ها و مخاطرات چیستند؟

چهار گزینه برای تلافی ایران علیه اسرائیل از نگاه نشریه امریکایی

چهار سناریو، از همه واقعی ترند و بقیه – مثلا اینکه ایران این حمله اسرائیل را بهانه ای برای شتاب دادن به سوی سلاح هسته ای کند – سناریوهایی محتمل اما بعید به شمار می روند. تصمیمی که تهران بگیرد روشن خواهد ساخت که آیا اولویت حقیقی تهران این است که یک بازدارندگی معنی دار علیه اسرائیل ایجاد کند یا از تشدید منطقه ای پرهیز کند – چرا که تهران نمی تواند این هر دو کار را با هم انجام دهد.

ادامه مطلب

راه طولانی در پیش است

جهانی شدن به مثابه دموکراتیزاسیون و مدرنیزاسیون و موانع شکل گیری آنها در خاورمیانه

علیرضان سهرابی نور و سمانه مدحی در یادداشت مشترکی برای دیپلماسی ایرانی می نویسند: دموکراسی مؤلفه های بسیاری دارد که می توان با آنها سنجید که یک حاکمیت یا نظام تا چه اندازه در تحقق این پدیده موفق بوده اند؛ امروزه اهمیت پدیده دموکراسی به حدی فزونی یافته است که بسیاری از نظام های غیر دموکراتیک نیز برای مشروعیت دادن به خود از این واژه استفاده می کنند که البته با خوانش ها و تعابیر مختلفی که از آن دارند.

ادامه مطلب

نگاهی به سفر منطقه‌ای حسین امیرعبداللهیان در میانه تنش با اسرائیل

دیپلماسی به وقت بحران!

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، تهران را به مقصد مسقط، پایتخت عمان ترک کرد. گفته شده که این سفر به منظور دیدار و رایزنی با مقامات عالی رتبه عمان و با بدرقه سفیر این کشور در ایران صورت گرفته است. این سفر در حالی صورت می‌گیرد که در سطح محافل سیاسی و رسانه‌ای منطقه‌ای و فرامطقه‌ای کماکان موضوع پاسخ تهران به حمله بعدازظهر دوشنبه هفته گذشته اسرائیل به بخش کنسولگری سفارت ایران در دمشق داغ است. لذا به نظر می‌رسد سفر امیرعبداللهیان به شکل مستقیم یا غیرمستقیم با این موضوع در ارتباط باشد. البته طبق برخی گزارش‌های خبری، وزیر امور خارجه ایران پس از عمان به چند کشور منطقه نیز سفر خواهد کرد. 

ادامه مطلب

پاسخ ایران غیر مستقیم است!

توافق در میانه بحران؟

در شرایطی که منطقه انتظار پاسخ احتمالی تهران به حمله اسرائیل را دارد، العربیه مدعی شد که تهران و واشنگتن بر سر تشدیدنشدن تنش توافق کردند. این شبکه سعودی ادعا کرد مقامات آمریکایی‌ رسما تأیید کردند پس از حمله اسرائیل، پیامی را با این محتوا برای ایران ارسال کردند که آمریکا هیچ ارتباطی با این حمله ندارد. طبق نوشته العربیه، آمریکا علاوه‌بر‌این گشودن کانال ارتباطی با ایران را ضروری می‌داند تا از این طریق، نسبت به تشدیدنشدن تنش و در معرض خطر قرار‌نگرفتن آمریکایی‌های مستقر در منطقه، اطمینان حاصل شود.

ادامه مطلب

منطقه ای که هر روز شکننده تر می شود

نیازهای خاورمیانه و امریکا

نظرسنجی مؤسسه پیو در سال ۲۰۱۹ نشان داد که بیشینه ی آمریکایی‌ها، از جمله بیشتر کهنه سربازان جنگ‌های عراق و افغانستان، فکر می‌کنند که جنگ عراق "ارزش جنگیدن نداشت". در ژانویه امسال، مرگ سه نظامی آمریکایی در اردن به دست یک گروه تحت حمایت ایران، به نظر این دیدگاه را تایید کرد که بهای حضور آمریکا در منطقه، بسیار بالاست و پرسش هایی را پیش کشید در این باره که آیا ایالات متحده باید نقش نظامی خود را در این منطقه حفظ کند؟

ادامه مطلب

درگفت وگو با دکتر محمدجواد ظریف بررسی شد

«منافع ملی» در کجای معادلات سیاست خارجی ایران قرار دارد؟

دکتر محمدجواد ظریف در گفت وگویی تاکید دارد که، دعوای برخی دوستان بر سر برجام یک دعوای سیاسی و جناحی بود. خود آقای باقری هم اعتراف کردند که آن زمان که منتقد برجام بودند یک کنشگر سیاسی بودند و اکنون مسئول اجرایی کشور هستند. خدا پدرش را بیامرزد که امروز واقعیت را می‌گوید. اتفاقا من به خاطر همین اذعان به واقعیت برای ایشان احترام قائلم. اما نمی دانم چرا هنوز در رسانه‌ها از مذاکرات رفع تحریم‌ها حرف می‌زنند. اینجا هم با صداقت بفرمایند مذاکرات برای احیای برجام.

ادامه مطلب

کارنامه سال ۱۴۰۲: چشم انداز رویکرد و اقدامات در سال پیش رو

دیپلماسی ایران از قفقاز تا غزه

سید احمد حسینی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: جمهوری اسلامی ایران هم به دلیل اینکه در منطقه حساس غرب آسیا قرار داشته و هم توانسته است در سال های اخیر اثرگذاری بالایی در این منطقه و محیط بین المللی داشته باشد، در این سال با مسائل و موضوعاتی رو به رو بود که در برخی از آنها نتایج ملموسی کسب کرد و برخی دیگر از موضوعات کماکان به پیگیری و بهره گیری از توان و ظرفیت های همه جانبه نیاز دارد تا بتواند منافع ملی خود را در حد قابل قبول تامین کند.

ادامه مطلب

جشنی فراتر از سنت تاریخی حوزه تمدن ایرانی

نوروز، تجربه‌ باستانی مدیریت صلح آفرین بین فرهنگی در خاورمیانه پر تنش

نوید کمالی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: این جشن باستانی که سبقه تاریخی آن به سه هزار سال قبل باز می‌گردد ریشه در تاریخ و فرهنگ ملل مختلفی دارد که همه آن‌ها زمانی ذیل یک حکومت واحد، به شکلی متحد و با حداکثر همزیستی، مترقی ترین تمدن بشری زمانه خود را شکل داده بودند، به همین دلیل در بطن نوروز و تمام آیین‌های مربوط به آن می‌توان نمادهایی از همبستگی، صلح و امید به آینده‌ای روشن را مشاهده کرد.

ادامه مطلب

منطقه ای که سررشته کار به دست هیچ کس نیست

خاورمیانه، شهر بی کلانتر

این منطقه خود را در یک وضعیت "میان‌دوره ای" می‌بیند. بحث درباره تک قطبی یا چند قطبی را فراموش کنید: خاورمیانه بی‌قطب است. کسی در اینجا مهار کار را در دست ندارد.

ادامه مطلب

حملاتی که دستاوردی برای واشنگن نداشته است

پنج گزینه امریکا در یمن

روشن است که این رویکرد پس از دو ماه، هنوز چندان کارآیی ای نداشته است. پس آمریکا باید رویکردش را سازگار کند تا حوثی ها را به توقف حملاتشان در دریای سرخ وادار کند: عملیات نظامی ادامه دار، توقف محموله های تسلیحاتی ایران و پاسخگوکردن ایران به خاطر اقداماتش.

ادامه مطلب

بررسی موضع‌گیری سخنگوی وزارت امور خارجه را درباره آمادگی تهران برای جمع‌بندی مذاکرات احیای برجام

کدام مذاکره؟!

در شرایطی که پس از وقوع عملیات طوفان‌الاقصی و جنگ حماس و اسرائیل تنش کم‌سابقه‌ای کل منطقه غرب آسیا را فرا‌گرفته و خاورمیانه در آستانه افزایش تنش فراگیر قرار دارد و به تبع آن، منازعه تهران-واشنگتن پررنگ‌تر از هر زمان دیگری است، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه، از آمادگی ایران برای جمع‌بندی مذاکرات احیای برجام به شرط وجود اراده در طرف مقابل می‌گوید.

ادامه مطلب

موقعیتی که فعلا به سود رقیبان ایران بوده است

وضعیت فروپاشی مکعب روبیک ژئوپلیتیک آسیای جنوب غربی

اسلام ذوالقدرپور در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: آشفتگی و آشوب مکعب روبیک آسیای جنوب غربی تاکنون به سود رقیبان ایران در منطقه بوده است که از کارت بازی ایران برای کسب منافع بیشتر از محور غربی بهره ببرند. بنابراین سیاستگذاران ارشد ایرانی باید در چرخش‌ها و چینش منابع قدرت راهبردی خود (مکعب‌های کوچک) دقت بیشتری داشته و از فروپاشی نظم نسبی موجود منطقه پرهیز کنند.

ادامه مطلب

نیازی به نگهداری نیروها نیست

مهار ایران، هدف امریکا از حضور در عراق و سوریه

مهمتر از آن، نیروهایی که در حال حاضر در سوریه و عراق حضور دارند واقعاً برای محافظت از ایالات متحده در برابر داعش در آنجا نیستند. آنها به یک سری دلایلی مبهمی ،که بیشتر آنها به مخالفت با نفوذ ایران مربوط می شود، در آنجا هستند.

ادامه مطلب