تلاش‌های ایران برای حل مشکلات نفتی سوریه

با وجودی که بشار اسد در سوریه اعلام بسیج عمومی کرده و خیلی ها آن را به وضعیت فوق العاده یا وضعیت جنگی تعبیر کرده اند، اما خیال دولت تقریبا بابت عدم دخالت خارجی در این کشور به بهانه نقض حقوق بشر و درگیری های داخلی آسوده است. از جزئیات حضور نبیل العربی دبیرکل اتحادیه عرب در سوریه پس از دو بار تعویق سفر، جزئیات چندانی منتشر نشده است. دلیل این مساله آن است که نبیل العربی هنوز مورد سوال خبرنگارانی که خارج از سوریه منتظر او هستند قرار نگرفته و رسانه های دولتی سوریه نیز جز چند سطر کلیاتی که شبیه شعارهای دولتی است، در این باره منتشر نکرده اند.

قرار بود نبیل العربی در این سفر حامل طرح اتحادیه عرب برای کمک به حل مشکل سوریه باشد. اما سوریه دو بار با به تعویق انداختن سفر او، پذیرش هرگونه طرحی مغایر با خواست خود را رد و تاکید کرده بود که العربی فقط باید برای مشاوره و شنیدن به دمشق بیاید.

به نظر می رسد توافق و هم صدایی چندانی در نشست دبیرکل اتحادیه عرب و بشار اسد حاصل نشده باشد وگرنه خبر مربوطه از دو سه سطر تجاوز می کرد و برای نمایش حقانیت موضع دولت، به یک ابزار پروپاگاندا تبدیل می شد. با این حال اینطور که خبر مربوطه نشان می دهد، نبیل العربی تاکید کرده که "اتحادیه عرب و کشورهای عربی از امنیت و ثبات سوریه حمایت می کند و مخالف هرگونه دخالت خارجی در امور داخلی سوریه است و آماده کمک به سوریه برای پشت سر گذاشتن مرحله کنونی است."

البته نه اسد و نه ایران انتظار همراهی و همکاری را از اتحادیه عرب ندارند و شاید بیشترین انتظار آنها، قول عدم دخالت یا عدم شانتاژ توسط آنها در امور داخلی سوریه باشد تا این رژیم بتواند با مدیریت حوادث در این کشور، بحران های اجتماعی و سیاسی اخیر را از سر بگذراند.

چند روز پیش محمود احمدی‌نژاد در گفتگو با خبرنگاران رسانه هایی از کویت گفت: "اطلاع موثقی وجود دارد که آمریکا و هم‌پیمانانش برای کشورهای منطقه برنامه‌های گسترده‌ای تدارک دیده‌اند و قصد دارند منطقه را به هم بریزند و حتی برای کشورهایی که امروز به سوریه اسلحه ارسال می‌کنند، برنامه دارند تا ابتدا به واسطه این کشورها اهداف خود را در سوریه محقق کرده و سپس سراغ این کشورها بیایند."

او اعلام آمادگی کرد تا تهران میزبان نشستی با حضور کشورهای اسلامی باشد تا پس از تفاهم جمعی به کمک سوریه بشتابند. احمدی نژاد معتقد است: "کشورهای اسلامی باید مستقل از بیگانگان برای کمک به رفع مشکلات سوریه با یکدیگر تفاهم کنند چرا که ممکن است این اتفاق در آینده در یکی دیگر از کشورهای عربی رخ دهد و آن وقت لازم است تا از چنین تجاربی استفاده کرد."

اما ایران منتظر کشورهای عربی که ذاتا مخالف سوگیری های ایران و سوریه در منطقه هستند، ننشسته و می خواهد به هر نحو به یاری سوریه بشتابد تا از بحران به در آید و تهران را نیز از نگرانی دربیاورد.

دور جدیدی از مذاکرات نفتی ایران و سوریه در تهران درحال برگزاری است. وزیر انرژی بشار اسد در تهران است و قضیه خط لوله گاز ایران – عراق – سوریه را که مرداد ماه به توافق نامه صادرات و ترانزیت جهان اسلام موسوم به خط لوله گاز اسلامی انجامید، پیگری می کند. اما سوریه این روزها یکباره به تحریم های نفتی و اقتصادی گرفتار آمده و درحال از سر گذراندن روزهای سخت و پرفشاری است. برخی کارشناسان معتقدند در نشست مسئولان انرژی دو کشور، بطور حتم مذاکراتی نیز در مورد راه حل های سریع و آنی برای خروج سوریه از انزوای نفتی صورت خواهد گرفت.

گفته شده است رستم قاسمی و سفیان‌ علاو وزیران نفت و انرژی دو کشور با هدف بررسی آخرین وضعیت قیمت‌گذاری فروش گاز، افزایش تبادلات نفت خام و بحث و تبادل نظر درباره توافق های پیشین نشست مشترکی را برگزار کرده اند. این نشست درحالی برگزار می شود که در هفته های گذشته اتحادیه اروپا اقدام به تحریم خرید نفت خام صادراتی سوریه کرده که این تصمیم با واکنش برخی کشورهای بزرگ مصرف کننده نظیر چین مواجه شده است. پیش بینی می شود در نشست دو جانبه مقامات ایران و سوریه درباره راهکارهای انتقال نفت خام سوریه به بازارهای آسیایی نیز بحث و تبادل نظر شود، ضمن آنکه هفته گذشته وزیر دارایی سوریه از احتمال صادرات نفت و فرآورده های نفتی این کشور به چین و روسیه خبر داده بود. از سوی دیگر پیشتر سوریه خواستار خرید روزانه سه تا پنج میلیون متر مکعب گاز طبیعی ایران از مسیر ترکیه شده بود که هنوز درباره قیمت فروش گاز صادراتی بین دو کشور توافق نهایی حاصل نشده است.

ساخت پالایشگاه 140 هزار بشکه ای الفروقلس با مشارکت سوریه، ونزوئلا و ایران هم موضوعی است که به این منظور پیشتر توافقی دو جانبه بین ایران و ونزوئلا برای ساخت آن توسط شرکت ونیروک (شرکت مشترک نفت ایران و ونزوئلا) انجام شده بود که در صورت نهایی شدن مذاکرات امکان ساخت این واحد پالایشگاهی فراهم خواهد شد.