بوینس آیرس، باتلاقی برای بن سلمان

عبدالرحمن فتح الهی، عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی 

دیپلماسی ایرانی – در سایه تبعات قتل جمال خاشقجی برای سرذان ومقمات عربستان سعودی اکنون دایره این تبعات به اجلاس سران گروه ۲۰ در آرژانتین نیز رسیده است. اگرچه محمد بن سلمان پیشتر با سفرهای دوره‌ای منطقیش سعی در بازسازی وجهه خود، حداقل در سطح افکار عمومی منطقه داشت، اما به نظر می‌رسد که تلاش های او برای بازسازی چهره تخریب شده اش در سایه عدم پذیرش او در مراکش و نیز عدم برگزرازی کنفرانس مطبوعاتی با الباجی قائد السبسی، رئیس جمهوری تونس و حتی اعطای وام 500 میلیون دلاری ریاض به تونس چندان کارساز نبوده است. حال با چنین شکست های دیپلماتیک منطقه ای، محمد بن سلمان باید در زمین بزرگ تری به نام گروه ۲۰ شاهد تبعات منغی و البته جدی دستورش برای قتل روزنامه نگار منتقد سیاست های خود باشد؛ تبعاتی یی که از اعتراض گسترده افکار عمومی در آرژانتین گرفته تا برخورد سرد سران و مقامات کشورهای عضو این گروه و حتی عدم ملاقات با دونالد ترامپ را هم شامل می شود.

از بر باد رفتن رویای داووس صحرا تا به گل نشستن اهداف بن سلمان در آرژانتین

"کنفرانس ابتکار عمل سرمایه گذاری آینده در عـربستان" (مبادره مستقبل الاستثمارغدا) که به "داووس صحرا" هم معروف شده، یک نشست تجاری در راستای طرح ولیعهد سعودی موسوم به "چشم انداز 2030" است که برای قطع وابستگی عربستان به درآمد حاصل از صدور نفت برنامه ریزی شده است. این نشست اگر چه قرار بود با حضور بیش از 100 شخصیت سیاسی و اقتصادی جهان و بیش از 2 هزار سرمایه گذار از 23 تا 25 اکتبر ( 1 تا 3 آبان) در ریاض به ریاست بن سلمان ولیعهد برگزار شود، اما تبعات مرگ جمال خاشقجی سبب شد تا آن اهداف و برنامه های مدنظر ولیعهد عربستان از این نشست به صورت تمام و کمال محقق نشود.

با بایکوت کردن ابعاد اقتصادی و تجاری این نشست اقتصادی از سوی روزنامه نگاران و رسانه های جهانی و نیز عدم حضور برخی از سرمایه‌گذاران و شرکت‌های بزرگ، عملاً بخشی از برنامه و طرح محمد بن سلمان در خصوص داووس صحرا بر زمین ماند.

اکنون نیز با آغاز اجلاس سران گروه 20 از دیروز(جمعه ) که به نظر می آید محمد بن سلمان برنامه های جدی در راستای تحقق اهداف بلند مدت سند "چشم انداز 2030" در بستر افزایش مشارکت قدرت های بزرگ جهانی اقتصادی به منظور سرمایه گذاری در عربستان دارد، تبعات ناتمام قتل روزنامه‌نگار منتقد آل‌سعود سبب شده است تا علاوه بر از دست رفتن رویای داووس صحرا، ولیعهد سعودی نگاه چندان خوش بینانه ای به دستاوردهای این سفر به خصوص در حوزه اقتصادی و تجاری نداشته باشد.

از سوی دیگر با تداوم تبعات قتل منتقد 59 ساله عربستانی برای محمد بن سلمان که با برخورد سرد بسیاری از سران کشورهای حاضر در این نشست همراه بوده است، سبب شده تا فرصت همراهی و ایجاد ائتلاف ضد ایران به عنوان دیگر هدف ریاض در این نشست عملاً به محاق برود، به گونه ای که اکنون جدی ترین دوست و متحد ریاض یعنی دونالد ترامپ هم از پذیرش پذیرش و دیدار با محمد بن سلمان در این اجلاس سرباز زده است. البته اگرچه رئیس جمهوری ایالات متحده  پذیرش و دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه و نیز مون جائه این، رئیس جمهور کره جنوبی را هم لغو کرده است، اما به نظر می رسد این اقدام او بیشتر برای به حاشیه بردن عدم دیدار با محمد بن سلمان صورت گرفته باشد. 

البته کار به همین جا ختم نمی شود و دنیل رایموندی، معاون وزیر خارجه آرژانتین نیز از اخباری در خصوص احتمال پیگرد قانونی محمد بن سلمان حتی در سایه مصونیت قضایی ولیعهد سعودی سخن گفت. چرا که شاید بن سلمان در آرژانتین به عنوان نماینده کشوری برخوردار از حاکمیت و عضو گروه بین‌المللی 20 از حق مصونیت قضایی، سیاسی و دیپلماتیک برخوردا باشد، اما این مصونیت باعث نخواهد شد که سیستم قضایی آرژانتین شکایت مطرح شده از ولیعهد سعودی را دریافت نکند. به موازات این مساله مائوریسیو ماکری، رئیس جمهور آرژانتین نیز طی سخنانی به صراحت اعلام کرده است که احتمال مطرح شدن اتهاماتی از جمله ارتکاب جنایات جنگی و صدور دستور شکنجه و قتل در نشست سران گروه بیست علیه ولعهد سعودی وجود دارد. با این صف یقینا این مساله ضربه هولناک دیگری به وجهه ولیعهد سعودی خواهد بود. چرا که حتی اگر محمد بن سلمان تحت پیگرد هم قرار نگیرد، خود نفس طرح شکایت از ولیعهد سعودی در آراژانتین می تواند جایگاه او را به شدت متزلزل کند.

از این رو نه تنها بن سلمان با حضور در اجلاس گروه ۲۰ نمی‌تواند چهره تخریب شده خود را ترمیم کند، هم چنان که در سفرهای منطقه‌ای هفته پیش از رسیدن به این مهم ناکام بود که حتی امکان دارد وجهه او بیش از پیش، نه در سطح افکار عمومی منطقه ای که این بار در نزد افکار عمومی جهانی تخریب شود. لذا در مجموع به نظر می‌رسد که بوینس آیرس واجلاس سران گروه 20 برای محمد بن سلمان به باتلاقی بدل شده است که هم وجهه و چهره او را در جهان نابود خواهد کرد و هم ریاض از رسیدن به اهداف و منافع اقتصادی، سیاسی و دیپلماتیک باز خواهد ماند.