احياى ائتلاف يکپارچه عراق در هاله ابهام

در خبرها آمده بود، آیت الله علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس خبرگان و رئیس تشخیص مسلحت نظام به دیدار آیت الله سید عبدالعزیز حکیم رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق که برای درمان بیماریش در تهران به سر می‌برد، رفته بود. هدف از انجام این دیدار ضمن احوال پرسی با وی رایزنی بر سر تشکیل مجدد ائتلاف یکپارچه عراق اعلام شده است.

اواخر هفته گذشته برخی خبرگزاری‌های دولتی کشور به نقل از سید محسن حکیم فرزند سید عبدالعزیز حکیم و نماینده مجلس اعلا در ایران خبر داده بودند که ائتلاف یکپارچه عراق تا پایان هفته یعنی جمعه گذشته 23 مرداد تشکیل خواهد شد.

خبری که با گذشت سه روز از ناکام ماندن تشکیل این ائتلاف خبر می‌دهد.

احیای ائتلاف یکپارچه که در چند ماه‌ مانده به انتخابات سراسری مجلس عراق احزاب عضو را به تکاپو انداخته است، با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند. مشکلاتی که تشکیل چنین ائتلافی را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.

اکنون بر اساس قرائن فعلی و در صورتی که ضوابط و شرایط بر اساس آنچه اکنون در جریان است، بگذرد، می‌توان گفت، ائتلاف یکپارچه عراق با اعضای سابق خود و با آن شکل تشکیل نخواهد شد.

اکنون حزب دعوت اسلامی به ریاست نوری مالکی نخست وزیر فعلی عراق تمایل چندانی به حضور در این ائتلاف ندارد و قصد دارد ائتلافی تشکیل دهد که خود محور آن باشد. در ائتلاف یکپارچه، مجلس اعلای اسلامی عراق محور آن بود و تقریبا بیشتر قرار و مدارها و تصمیم‌ها با مشورت و تایید این مجلس در ائتلاف شکل می‌گرفت. اما اکنون چنین محوریتی مورد قبول بسیاری از جریان‌های متحد سابق مجلس اعلا در ائتلاف یکپارچه نیست. جریان‌ صدری و حزب الدعوه از مهمترین این متحدان هستند.

حزب الدعوه به ریاست مالکی پس از انتخابات استانداری‌ها و پیروزی قاطع این حزب در آن انتخابات در قالب ائتلاف دولت قانون اکنون خود را بالاتر از مجلس اعلا می‌داند و این بار از این مجلس می‌خواهد که گوش به فرمان حزب الدعوه باشد و خواسته‌های آن را اجرا کند. موضوعی که مجلس اعلا به هیچ عنوان برایش پذیرفتنی نیست و نمی‌خواهد آن کیان و وجهه‌‌ای که در درون ائتلاف داشت را از دست رفته ببیند.

عمار حکیم جاشنین رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در گفت و گو با شبکه الحره درباره تشکیل ائتلاف یکپارچه تاکید کرده است، این ائتلاف با ابزارها و راه و روش‌های جدید شکل خواهد گرفت.

وی در این مصاحبه گفت: «نخست‌وزیر آینده عراق تنها از طریق رای اعتماد از نمایندگان مجلس انتخاب خواهد شد و نمایندگان مجلس نیز نخست‌وزیر را بر اساس حسن سابقه و کارنامه عملشان انتخاب می‌کنند.»

این گفته عمار حکیم به خوبی نشان می‌دهد که توافق بر سر انتخاب مجدد نوری مالکی به سمت نخست‌وزیری عراق و حمایت از انتخاب مجددش از سوی مجلس اعلا یکی از عوامل اختلاف میان مجلس اعلا با حزب الدعوه و نوری مالکی است. در طول سال‌های گذشته مجلس اعلا از سیاست‌ها و رفتارهای نوری مالکی چندان رضایت نداشته و چندان بی میل نبوده که فردی به جای او بر سر کار بیاید. از زمان انتخاب نوری مالکی به سمت نخست وزیری نیز همواره مجلس اعلا عادل عبدالمهدی معاون رئیس جمهوری را به عنوان رقیب وی مطرح کرده است.    

مالکی در گفت و گوهایش تاکید کرده است که ائتلاف یکپارچه بر اساس ابعاد طائفه‌ای و قومیتی تشکیل شد و او مایل نیست در چارچوب چنین ائتلافی با جریان‌های دیگر سیاسی ائتلاف کند.

وی تاکید کرده است، اگر ائتلاف یکپارچه شکل نگیرد به دنبال تشکیل ائتلاف دولت قانون برای شرکت در انتخابات آتی مجلس خواهد رفت.

جریان صدری نیز که از روز نخست به واسطه افراط در سیاست‌هایش با مجلس اعلا اختلاف داشت. در طول سال‌های گذشته بسیاری از دفاتر و ساختمان‌های مجلس اعلای اسلامی در شهرهای مختلف عراق توسط طرفداران این جریان آتش گرفتند و ویران شدند و تمام معاهده‌هایی که دو جریان امضا کردند نیز همگی نقض شده‌اند.

اکنون گفته می‌شود مجلس اعلای اسلامی عراق، حزب فضیلت و حزب کنگره اسلامی به ریاست احمد چلبی قصد تشکیل ائتلاف جدید را دارند.

در مقابل جریان صدری با حزب الدعوه برای تشکیل ائتلاف جدید متمایل شده است. در این میان حزب الدعوه تنظیم عراق نیز آمادگی خود را برای پیوستن به این ائتلاف اعلام کرده است. همچنین پیش‌بینی می‌شود عصابه اهل حق و چهره‌هایی چون سید ابراهیم بحر العلوم وزیر نفت سابق عراق، شیخ خالد العطیه نائب رئیس مجلس و صالح المطلک یکی از نمایندگان سنی پارلمان عراق نیز به جمع حامیان مالکی و اعضای ائتلاف دولت قانون بپیوندند.

در جبهه مقابل این جریان نیز شنیده می‌شود ایاد علاوی رئیس ائتلاف العراقیه، طارق الهاشمی رئیس حزب اسلامی و معاون رئیس جمهوری عراق و مسعود بارزانی رئیس حزب دموکراتیک کردستان عراق نیز تلاش دارند با حل مشکلات خود دست به یک ائتلاف جدید بزنند. گرچه نوری مالکی مشغول رایزنی با مسعود بارزانی برای جلب حمایت وی برای پیوستنش به ائتلاف دولت قانون نیز هست.

بدین ترتیب باید گفت، ائتلاف‌های آتی‌ عراق متفاوت با آنچه تا کنون تصور می‌شده شکل خواهد گرفت و ما شاهد بازی‌های سیاسی تازه در عراق خواهیم بود که البته شامل حال ائتلاف یکپارچه نیز می‌شود.