اسناد سلطانی
نام کتاب: اسناد سلطانی
نویسندگان: سید علی موجانی
علی ارغون‌چنار
محمد علی کاظم‌بیگی
ناشر: کتابخانه بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی
چاپ اول: 1388
شابک: 9-85-8179-964-978
کتاب اسناد سلطانی، کتابی است که عموما درباره اسناد و نامه‌هایی است که درباره ایران تهیه شده یا توسط مقامات ایرانی به هم‌تایان غربی و خارجی‌شان فرستاده شده است. کتاب به صورت فهرست‌وار در دو جلد با ذکر شناسنامه، محل نگهداری و شماره نامه‌ها و اسنادی که از ایران در ترکیه به ویژه در آرشیو نخست‌وزیری ترکیه وجود دارد تهیه شده است. این کتاب برای پژوهشگران حوزه تاریخ و کسانی که به دنبال ردپای برخی نامه‌ها و اسناد تاریخی ایران در خارج از کشور به ویژه در ترکیه هستند، می‌تواند بسیار مفید و کمک‌رسان باشد.
نویسنده در مقدمه کتاب، محرک اصلی‌اش برای تهیه این کتاب را تلاش برای تکمیل گزارش مورد علاقه‌اش "موضوع سرآغاز روابط و مناسبات ایران و امریکا" دانسته و می‌نویسد، "در آرشیو وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران جز سند آغاز رابطه سیاسی ایران و امریکا در سال 1851 میلادی که حاصل توافق سفرای دو کشور در استانبول بود، سند دیگری وجود نداشت." نویسنده همین موضوع را عامل کنجکاوی‌اش دانسته تا به دنبال اسناد موجود ایران در ترکیه برود و کتاب اسناد سلطانی را گردآوری کند.
در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: "برای پژوهشگر حوزه تاریخ و آشنا با قواعد آرشیو اسناد و مدارک، یافتن رمز و راز هر آرشیوی و فهم چگونگی دسته‌بندی و طبقه‌بندی اسناد به همان اندازه حائز ارزش و اهمیت است که ارزش تاریخی این اوراق و مدارک در بازسازی حوادث گذشته یا تصحیح رویکردها و داوریهای تاریخی. از این رو فرصت دومین دیدار نیز صرفا به بررسی فهارس گذشت و موجب آشنایی بیشتر با فقر نسبی متون و منابع ایرانی درباره تاریخ ملی کشور شد. به عنوان نمونه، روایات و مدارک قابل دسترس کنونی برای بازشناسی عهده محد شاه قاجار، یا سالهای نخستین حکومت فتحعلی شاه، چنان محدود است که کمتر پژوهشگری در خود این جسارت را می‌یابد که پس از مرحوم سعید نفیسی تحقیق در خصوص دوره تاریخی مزبور را موضوع همت خود قرار دهد. چنین کاستیهایی در تاریخ‌نگاری معاصر، حتی علی رغم وجود آرشیوهای تخصصی چون آرشیو وزارت امور خارجه، برای تدوین تاریخ دیپلماسی ایران نیز محسوس و قابل توجه است.
در قیاسی دیگر، از نظر نگارنده که خود طی دوره‌ای مسئولیت مدیریت و شکل‌دهی به آرشیو کنونی اسناد و مدارک وزارت امور خارجه کشور را بر عهده داشته، اسناد دولت عثمانی در مورد دفاتر و نمایندگیهای سیاسی ایران در قلمرو آل عثمان و ایران چشمگیر می‌باشد.
غنا و تنوع مدارک آرشیو نخست‌وزیری جمهوری ترکه، بر آرزو و خواست قلبی‌ام افزود تا اگر فرصت و امکانی برای شناسایی این مجموعه فراهم شد، از آن نهایت بهره را برده و بکوشم با تکیه بر ذخایر آرشیوی ترکیه، پنجره‌ای جدید برای علاقمندان به مطالعه تاریخ ایران معاصر بگشایم."
نظر شما :