مثلث جدید چین - امریکا - اتحادیه اروپا

چین به عنوان یکی از ابرقدرت‌های اقتصادی دنیا به دنبال گسترش روابط با اروپاست، سفر اخیر نخست وزیر این کشور به اروپا در دروان بحران اقتصادی نیز تاییدی براین امر است. ژیابائو درپایان سفر خود اعلام کرد که چین قصد دارد تا برای بهبود شرایط اقتصادی و ایجاد رشد اقتصادی با ثبات در میان کشورهای مختلف این قاره کمک های خود را افزایش دهد. درباره روابط اروپا و چین، محسن شریعتی نیا،کارشناس مسایل چین، توضیح می‌دهد.

اهداف سفر نخست‌وزیر چین به اروپا چه بوده است؟

هرسال به صورت دوره‌ای میان سران اروپا و چین سفرهایی صورت می‌گیرد که دیدارهای منظمی است. مهمترین اهدافی که در این سفرها دنبال می‌شود بحث اقتصاد و مبادلات اقتصادی از یک طرف و موضوع دیگر بحث و چانه‌زنی برسر اختلافاتی است که میان دو طرف وجود دارد.

به نظر می‌رسد با توجه به بحران اقتصادی اروپا، این سفر بیشتر تاکید بر حل این بحران بوده است؟

در وضعیت فعلی از یک طرف اروپا درگیر مهمترین بحران اقتصادی است و از طرف دیگر چین در حال تبدیل شدن به یک ابرقدرت مالی واقتصادی در دنیاست. بنابراین برخلاف ادوار گذشته در شرایط فعلی، اروپا بیشتر نیازمند چین است. برهمین اساس چین تلاش می‌کند که با بهره گرفتن از ابزار و قدرت مالی خود بر اروپا تاثیرگذار باشد. اگر دقت کرده باشید چینی‌ها اوراق قرضه کشورهای بحران‌زده اروپایی را خریداری می‌کنند و از این طریق تلاش دارند تا در این کشورها نفوذخود را بیشتر کنند. باید به این نکته نیز توجه داشت که چین در روابط خود با اروپا ابزارهای مهمی را دراختیار دارد و اروپایی‌ها نیز آنطور که شواهد نشان‌می‌دهد، به این امر توجه دارند.

بنابراین به‌طور کلی در وضعیت فعلی چینی‌هابه دنبال استفاده از این شرایط هستندتا اهرم امور مالی خود را در اروپا قوی‌تر کنند و اروپایی‌ها نیز تلاش دارند به نوعی برای خروج از بحران اقتصادی از چین کمک بگیرند. چراکه قدرت و توان اقتصادی و مالی چین یک جنبه است و بازار بزرگ این کشور نیز موضوع مهم قابل توجه دیگراست.

تا چه اندازه این همکاری‌ها موفقیت‌آمیز خواهد بود؟

بستگی دارد که موفقیت را چگونه تعریف کنیم. چینی‌ها در سال‌های اخیر از لحاظ سرمایه‌گذاری در اروپا و بحث مبادلات اقتصادی موفق بودند. اتحادیه اروپا مهمترین شریک تجاری چین تلقی شده و چین نیز بیشترین نیازهای تکنولوژیک و فنی خود را از اروپا وارد می‌کند. بر طبق گزارش‌ها حتی شاهد هستیم که روابط تجاری آلمان با چین بیشتر از روابط تجاری آلمان با امریکاست. بنابراین به نوعی تجارت کشورهای اروپایی به سمت چین تغییر مسیر می‌دهد و چین تبدیل به شریک تجاری اروپا خواهد شد. در نتیجه به نظر می‌رسد که در حوزه اقتصاد دو طرف در پیگیری اولویت‌های خود بر طبق شاخص‌ها بسیار موفق بودند، اما در حوزه حقوق بشر و تحریم تسلیحاتی چین و به رسمیت نشناختن چین به عنوان اقتصاد بازار همچنان مشکلاتی وجود دارد.

بنابراین می‌توان گفت که علیرغم سرعت گرفتن مبادلات اقتصادی و گسترش تعاملات در حوزه اقتصاد، در حوزه حقوق بشر و تحریم تسلیحاتی چین همچنان مشکلات باقی است.

به مسایل حقوق بشری اشاره کردید، آیا این مسایل مانعی برسرراه روابط چین با اروپاست؟

مسایل حقوق بشری تا حدی مانع ایجاد می‌کند، به ویژه با دادن جایزه نوبل به ناراضی سرشناس چینی و زندانی کردن مخالفان در چین گاهی بحث حقوق بشر مطرح می‌شود و دیدارهایی که سران اروپا با دالایی‌لاما دارند. اما اساس بحث و حوزه اصلی تعامل چین و اروپا اقتصاد است، حقوق بشر تا حد زیادی نمی‌تواند این روابط را تحت‌الشعاع خود قرار دهد.

اهمیت روابط رو به گسترش چین و اروپا در چیست؟

بحث چین و اروپا از این منظر مهم است که در آینده سیاست بین‌الملل مثلث چین امریکا و اتحادیه اروپا بیش از هر سه‌گانه دیگری نقش آفرین خواهد بود. اینکه سرشت و سیر روابط چین با اروپا به چه شکل تداوم پیدا کند و اساسا به سوی اتلانتیک چگونه پیش برود، اساسا در آینده سیاست بین‌الملل بسیار تاثیرگذار خواهد بود.