هند از ایران فاصله گرفته است

در گزارش کنگره آمریکا آمده است؛ طیفی از فعالیت‌های هند در یک سال گذشته، شامل خودداری دهلی نو از امضاء قرار داد خط لوله صلح نشان دهنده آن است که سرانجام هند نیز به تلاش‌های آمریکا برای خارج نگاهداشتن ایران از سیستم مالی بین‌المللی ملحق شده است. خط لوله صلح پروژه ای است که طی آن گاز ایران از میدان پارس جنوبی و از طریق پاکستان به هند انتقال می‌یابد. اما نگرانی‌های امنیتی در خصوص تامین امنیت این خط لوله که از مناطق پر خطری در مرز‌های پاکستان و هند می‌گذرد و از سوی دیگر تامین مالی آن سال‌ها مذاکره بدون نتیجه را به همراه داشت.

سه طرف بار‌ها و بارها پای میز مذاکره نشستند و هر چه زمان این مذاکرات طولانی‌تر شد، دهلی نو با اسلام آباد و تهران فاصله بیشتری گرفت. به نحوی که سرانجام مقامات هند از بررسی پروژه‌های جایگزین مانند تامین گاز از طریق قزاقستان و محدوده ارضی افغانستان سخن گفتند. موضوعی که انتقاد صریح مقامات ایرانی را به دنبال داشت چرا که در بحث تامین امنیت، شرایط آشفته افغانستان دست کمی از ناآرامی‌های در پاکستان ندارد.

به اعتقاد شماری از تحلیلگران، فشار آمریکا بر هند اصلی‌ترین عامل در کناره‌گیری هند از پروژه خط لوله صلح محسوب می‌شود. به گزارش اکونومیک تایمز، سرویس تحقیقات کنگره در تازه‌ترین گزارش خود برای قانونگذاران آمریکایی که پیش‌تر در خصوص روابط ایران و هند ابراز نگرانی کرده‌اند این نکته را خاطرنشان کرده است که تلاش‌ها برای قطع دسترسی هند به سیستم بانکی مناسب در روابط انرژی با ایران، به فاصله گرفتن هند از ایران منجر شده است.

زمستان گذشته ایالات متحده اقدامات سخت‌گیرانه‌ای را علیه بانک‌هایی که در نقل و انتقال پول از هند به ایران نقش داشتند، اعمال کرد. به دنبال این اقدامات، اتحادیه اروپا نیز دست به کار شد و بانک ایرانی آلمانی در هامبورگ که در انتقال وجه خرید نفت هند از ایران نقش داشت مورد انتقاد قرار گرفت.

چندی بعد زمزمه‌هایی از روی آوردن هند به بانک‌هایی در ترکیه برای داد و ستد انرژی با ایران به گوش رسید که موجب شد مقامات خزانه داری بار و بنه سفر بسته و به استانبول سفر کنند. هدف از این سفر هشدار به مقامات ترکیه در خصوص همکاری اقتصادی بانک‌های با ایران عنوان شد.

در همان زمان یکی از مقامات خزانه داری که در استانبول حضور داشت در پاسخ به سئوال خبرنگاری در مورد نحوه تامین وجه مورد نیاز برای خرید نفت از ایران توسط هند گفت: به نظر نمی‌رسد با توجه به تحریم بانکی آنها بتوانند مکانیسم مناسبی تعریف کنند. صحت ادعای وی زمانی روشن شد که مقامات هند و ایران با وجود پیشنهاد‌های متعدد ایران برای دریافت وجه خرید نفت به توافق نرسیدند و با توجه به ادامه صادرات نفتی به هند، روز به روز بر حجم بدهی‌های نفتی 2 میلیارد دلاری هند به ایران افزوده می‌شود.

به هر ترتیب سرویس جاسوسی کنگره مدعی شده است که هند از روابط انرژی و برخی دیگر از روابط تجاری با ایران فاصله گرفته است. در این گزارش آمده است، هر چند با توجه به تحریم بانکی هنوز هم برخی شرکت‌های هندی به فعالیت در ایران ادامه می‌دهند اما دهلی نو عملا از پروژه 7 میلیارد دلاری خط لوله صلح کناره‌گیری کرده و در سال گذشته از امضاء قراردادی در این زمینه خودداری کرد. هرچند مقامات انرژی ایران اعلام کرده اند که بدون هند نیز به مذاکرات خود با پاکستان برای اجرای این پروژه ادامه می‌دهند اما نیاز اقتصاد رو به پیشرفت هند به منابع گاز بسیار بیشتر از پاکستان خواهد بود.

در بخش دیگری از گزارش کنگره آمده است که هند در مورد تامین امنیت، قیمت، مالیات و منبعی که قرار است گاز از طریق آن تامین شود، نگران است. این در حالی است که اخیرا برخی مقامات صنعت انرژی ایران به تاثیر تحریم‌ها بر کند شدن روند توسعه میدان گازی پارس جنوبی اشاره کرده‌اند. این میدان قرار است گاز مورد نیاز برای خط لوله صلح را تامین کند اما با توجه به تاخیر های مکرر شرکت‌های چینی مسئول توسعه این پروژه، روند توسعه با پیش‌بینی‌ها فاصله بسیار زیادی دارد.

با این حال مقامات تهران در جریان سفر اخیر زرداری و تیم اقتصادی‌اش به ایران برای شرکت در کنفرانس مبارزه با تروریسم اعلام کردند، نه تنها خط لوله صلح که بخشی از آن در ایران احداث شده گاز را به پاکستان انتقال خواهد داد، بلکه اسلام آباد می‌تواند از منابع برق یارانه‌ای ایران نیز بهره‌مند شود. اما با قوت گرفتن احتمال اجرای پروژه خط لوله صلح با شرکت ایران و پاکستان، نماینده آمریکا در امور افغانستان و پاکستان در جریان سفر‌های متعدد به اسلام آباد به مقامات پاکستان در مورد این پروژه هشدار داده و به ریسک تحریم‌ها در صورت اجرایی شدن این پروژه اشاره کرده است.

اما در حالی که کنگره آمریکا ادعای فاصله گرفتن هند از ایران را مطرح می کند، خبرگزاری رویترز در گزارشی احتمال قطع صادرات نفت ایران به هند را مطرح کرده است. این خبرگزاری به نقل از سه منبع خبری مدعی شد در صورتی که دو کشور نتوانند راهکاری برای پرداخت هزینه 12 میلیارد دلار در سال به منظور تجارت نفتی ایران با هند بیابند، شرکت ملی نفت ایران تامین نفت پالایشگاه های هند در ماه آگوست را متوقف خواهد کرد.

رویترز به نقل از منابعی که خواستار فاش نشدن نام خود هستند مدعی شده است که شرکت ملی نفت ایران در نامه ای به هند که تاریخ آن به 27 ژوئن بازمی گردد ، ضرب العجلی برای مذاکرات بر سر تعریف مکانیزمی به منظور دریافت پول نفت تعیین کرده است. گفتنی است شرکت ملی نفت ایران روزانه 400 هزار بشکه نفت به ایران صادر می کند که 12 درصد از واردات نفت این کشور را شامل می شود. در بخشی از این نامه آمده است در صورتی که راهکاری برای پرداخت های نفتی به ایران اندیشیده نشود، این شرکت به سختی قادر خواهد بود صادرات در اگوست 2011 را ادامه دهد.