گزارش جدید آمانو و پازل فشار بر ایران

اگر به قسمت اول یعنی نکات مثبت توجه شود، مدیر کل آژانس در گزارش خود بیان می‌کند که ایران با آژانس همکاری کرده و بازرسان آژآنس از برخی از سایت‌ها نظیر اراک بازدید کرده اند؛ یا معاون پادمانی آژانس از ایران بازدید کرده است. از این منظر این گزارش  مثبت است.

اما گر به قسمت دیگر گزارش مراجعه شود می‌بینیم که به مواردی اشاره شده که چندان مثبت نیست. آقای آمانو می‌گوید که آژانس نمی‌تواند مطمئن باشد که ایران همه مواد رادیو اکتیو خود را معرفی کرده یا خیر. این یعنی مواد دیگری هم می‌تواند باشد که ایران معرفی نکرده است. یا این گزارش اشاره می‌کند که سایت‌هایی که ما اجازه داشتیم بازدید کردیم که این می‌تواند به این معنی باشد که سایت‌هایی را که اجازه ندادند نتوانسته ایم بازدید کنیم و این منفی است. یا گزارش بیان می‌کند که ایران به تولید اورانیوم غنی شده 20 درصد می‌پردازد و این مواد از میزان مورد نیاز برای رادیواکتیو تهران گذشته است. این می‌تواند به این معنا باشد که ایران می‌خواهد استفاده دیگری از این مواد بکند.

یا مدیر کل آژانس در گزارش خود تاکید می‌کند که علی رغم این که قطعنامه‌های شورای امنیت فعالیت هسته ای ایران را ممنوع کرده، این کشور به فعالیت هسته ای خود ادامه می‌دهد. این یعنی این که ایران قعطنامه حقوق بشر را نقض کرده است. بنابراین این گزارش می‌تواند مبنای تصمیم گیری شورای امنیت و صدور قطعنامه دیگری علیه ایران و تشدید فشارهای بین المللی شود.

بنابراین، این گزارش می‌تواند به مجموعه فشارهای غرب علیه کشورمان کمک کند. برخی تصور کردند که با به راه افتادن جنبش‌های خاورمیانه پرونده هسته ای ایران از دستور کار غرب خارج شد. ولی این طور نیست. پرونده هسته ای کشورمان هیچ گاه از دایره توجه غرب خارج نشده است. بلکه همه مسئله این است که زمانی ممکن است پرونده جدید یا زودبازده تری به وجود بیاید که آنها برای فشار به آن متوسل شوند آن را مورد توجه قرار می‌دهند. راه افتادن اعتراضات و ناآرامی‌ها در خاورمیانه، بحثی است که تصمیم گیری در مورد آن زود تر از بحث هسته ای صورت می‌گیرد. چنانچه در مورد لیبی یا سوریه دیدیم شورای امینت فورا جلسه گذاشت و قطعنامه صادر کرد و دست به اقدام زد. چرا که دو موضوع به شورای امنیت اجازه دخالت فوری می‌دهد یکی حقوق بشر دوستانه و دیگری نقض سیتماتیک حقوق بشر. وارد عمل شدن شورای امنیت در این گونه مسائل بسیار سریع تر از این است که مثلا در مورد فعالیت هسته ای کشوری اقدام کنند. پس پرونده هسته ای هیچ کشوری در صورتی که زیر ذره بین اتهام باشد از دستور کار خارج نمی‌شود. چنانچه در مورد ایران و سوریه که زیر ذره بین غرب هستند، این پرونده جایگاه خود را حفظ می‌کند. اما با پرونده حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه بیشتر و سریع تر می‌توانند فشار وارد کنند.  

حرف‌های روز جمعه سارکوزی رییس جمهور فرانسه در مورد هشدار در مورد حمله به ایران نیز در این زمینه می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. سارکوزی در جایی این سخنان را بر زبان آورد که در کاخ الیزه برای قذافی مجلس ختم گرفته بود. این که او در این مراسم به ایران و سوریه اشاره می‌کند و در مورد حمله به ایران هشدار می‌دهد می‌تواند از وجود طرح‌هایی خبر دهد. پیش از این هم هشدارهایی در مورد این که در سپتامبر قرار است اتفاقاتی بیفتد مطرح شده بود. حرف سارکوزی می‌تواند به این معنا باشد که همچنان که در مورد لیبی غرب با خشونت اقدام کرد در مورد سوریه و ایران نیز این نگرانی وجود دارد. از سوی دیگر در روزهای گذشته شاهد بودیم که ترکیه به آمریکا اجازه می‌دهد که رادارهای ضد موشک را در مرزهای ایران مستقر کند. مجموعه این تحولات و مواضع می‌تواند به هم پیوسته باشد. یعنی همه به نوعی با هم دارند کار می‌کنند. به نظر می‌رسد گزارش آژانس، حرف‌های سارکوزی، اقدامات در شورای امنیت، اقدامات ترکیه، اظهارات مقامات عربستان، تحولات و فشارها بر سوریه و ... برای این است که این دیگ را به جوش بیاورند. این دیگر به مسئولین و دولت مردان کشورمان مربوط است که در مقابل این اقدامات چه رویکردی اتخاذ می‌کنند. دولتمردان باید با درک فضای سیاسی خاورمیانه، جایگاه ایران و رقابت‌های رقبای منطقه ای نظیر ترکیه و عربستان، مسائل هسته ای و تحولات آژانس و شورای امنیت، تهدیدات و قطب بندی‌های منطقه ای و جهانی مسائل را ارزیابی کنند و با تدبیر تهدیدها را دفع کنند.