عطر باروت در تنگه هرمز

در سال های پیش از انقلاب که محمدرضا پهلوی در خدمت امریکایی ها بود و همکاری تنگاتنگی با غرب داشت، هیچ کس فکر رسیدن به روزهایی را نمی کرد که رژیمی در ایران سر کار بیاید که موی دماغ امریکا شود و روزی با برپایی مانور در خلیج فارس، ترس و اضطراب به جان مشتریان دائمی نفت بیندازد و این چنین به رقبای منطقه ای و دشمنان فرامنطقه ای اش پیام های صریح و مستقیم ارسال کند.

چندی است رویارویی های ایران و امریکا علنی تر و واضح تر از گذشته شده و دو کشور در زمینه های اطلاعاتی و اقتصادی و جنگ نرم کاملا رو بازی می کنند و به نوبت کارت ها و برگ برنده های خویش را به رخ یکدیگر می کشند. پس از آنکه تهدید به تحریم نفت و بانک مرکزی ایران از سوی چند کشور اروپایی به تصویب رسید، در امریکا نیز این موضوع به عنوان گزینه های بالقوه فشار علیه تهران از کشوی میز بیرون‌ آمد و روی میز قرار گرفت.

پیشتر تهران اعلام کرده بود که تحریم بانک مرکزی را خط قرمز خود می داند و چنانچه دشمنان بخواهند وارد جنگ اقتصادی شوند، دست به اقدام متقابل می زند و پا روی خط قرمز غرب می گذارد. خط قرمز غرب چیزی جز بستن تنگه هرمز نیست و آنها خود نیز این موضوع را صریح و بی گفتگو اعلام کرده اند. بنابراین ایران با برگزاری مانور نظامی در خلیج فارس و محدوده تنگه هرمز، وعده و خط و نشانش را بار دیگر یادآوری می کند و به غرب هشدار می دهد که در صورت عملی و فراگیر شدن تحریم نفت و بانک مرکزی قادر به قطع شریان حیاتی اعراب و غرب است و بنابراین آنها می توانند این مانور را به مثابه یک پیام مستقیم خطاب به خود تلقی کنند.

هرچند هفته پیش وزیر نفت ایران در نشست اوپک اعلام کرد که تهران قصد بستن تنگه هرمز را ندارد، اما این حرف را پس از گفتن این مطلب عنوان کرد که "تحریم نفت ایران نه به صلاح دیگران است و نه اجرایی می شود." او نگفت که اگر چنین تحریم هایی به مرحله اجرا دربیاید و برخی کشورهای همسایه نیز با آن همراهی کنند و قصد تولید افزایش نفت خود را داشته باشند، تهران دست به چه واکنشی می زند. اما از آنجا که دو طرف بارها در این زمینه بگومگو کرده و خلق و خوی یکدیگر را برای هم تشریح کرده بودند، دور از ذهن نبود که غرب نیز از نحوه واکنش ایران به این مسئله بی اطلاع نباشد.

امیر دریادار حبیب‌الله سیاری در نشست خبری رزمایش بزرگ ولایت 90، با اشاره به تاکیدهای رهبر انقلاب درباره جایگاه نیروی دریایی و اقتدار آن گفت: نیروی دریایی راهبردی برای نشان دادن اقتدار خود باید در آب‌های آزاد حضور داشته باشد. امروز نیروی دریایی در دریا حضور دارد و لازم است که توان دفاعی این نیرو در رزمایش‌های مختلف به نمایش گذاشته شود.

نمایش اراده و اقتدار نیروهای مسلح و نشان دادن توان دفاع و قدرت بازدارندگی ارتش جمهوری اسلامی ایران در آب‌های آزاد از جمله اهداف اجرایی این رزمایش است. اما برخی کارشناسان بر این باورند که پیشرفت جنگ سرد ایران و غرب طی هفته های گذشته و اکنون برگزاری مانور در خلیج فارس، بازتاب دهنده سیاست تهاجمی و قدرت واکنش ایران در قبال هرگونه تهدید و حتی اقدام به تحریم نفت است.

اینطور که فرمانده نیروی دریایی ارتش گفته است، نشان دادن توان جمهوری اسلامی در کنترل منطقه و تامین امنیت کشتیرانی در عرصه آب‌های آزاد، آزمایش انواع سامانه‌های موشکی و اژدر و نشان دادن توان نیروی دریایی در برقراری امنیت و آرامش در منطقه، از دیگر اهداف این رزمایش بزرگ است.

این رزمایش 10 روزه از سوم دی‌ آغاز می‌شود و دارای مراحل مختلفی از جمله آمادگی، گسترش یگان‌ها برای انجام عملیات، مرحله تاکتیکی بین نیروهای دشمن و خودی به صورت کاملا واقعی و مرحله نمایش قدرت و مانور دریایی است. منطقه این رزمایش شامل تنگه هرمز، شرق تنگه هرمز، دریای عمان، آب‌های آزاد شمال اقیانوس هند تا مدار 20 درجه شمالی در بعد اجرای عملیات و آب‌های اقیانوس هند تا مدار 10 درجه شمالی و خلیج عدن در بعد اطلاعاتی پیش‌بینی شده است. با این اوصاف مشاهده می شود که منطقه مانور از نقطه نظر سیاسی بسیار قابل توجه است و می توان مخاطبان این مانور را از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تا اسراییل جستجو کرد.

این برای اولین بار است که مانور دریایی ایران در چنین وسعتی صورت می‌گیرد. فرمانده نیروی دریایی ارتش در این باره گفته است، "هر سال که جلو برویم منطقه رزمایش را گسترش خواهیم داد و این بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری است که ما اهل تعدی و تجاوز نیستیم اما اهل حضور در آب‌های آزاد هستیم."

توانمندی نیروهای عمل کننده در این رزمایش شامل توان زیردریایی‌ها، ناوشکن‌ها، ناوهای موشک‌انداز، ناوهای پشتیبانی‌کننده، ناوهای اطلاعاتی، توان بالگردی، توان استفاده از پشتیبانی هوایی، استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین، موشک‌های ساحل به دریا و توان عملیات ویژه است. دریادار سیاری در مورد مشارکت سپاه پاسداران در این رزمایش نیز گفته است: تمام یگان‌هایی که در سواحل جنوب شرق کشور قرار دارند قسمتی از توانایی‌های خود را تحت کنترل رزمایش قرار می‌دهند تا بتوانیم از همه توانمندی‌ها استفاده کنیم.

می توان رزمایش دریایی ولایت 90 را پاسخی مستقیم به تهدیدهای اخیر غرب و احتمال جنگی شدن فضای ایران و امریکا دانست. طی روزهای گذشته تحلیل گران هر دو طرف از احتمال بروز جنگ و عملی شدن تهدید به حمله علیه تاسیسات اتمی ایران سخن گفته اند و ایران نیز احتمال جنگ را رد نکرده و تاکید کرده است که در صورت دست اندازی به تاسیسات نظامی یا هسته ای خود، پاسخی فوری و پشیمان کننده به مهاجمان خواهد داد.

حالا دریادار سیاری نیز درباره احتمال بسته شدن آزمایشی تنگه هرمز در جریان رزمایش پیش رو گفته است: توانمندی اجرای چنین برنامه‌ای در نیروی ارتش و سپاه وجود دارد ولی اینکه این تصمیم اجرایی شود یا نه، به تصمیم بزرگان نظام بستگی دارد. مطمئنا وقتی ما می‌توانیم در آب‌های آزاد ورود پیدا کنیم، بحث تنگه هرمز هم برای ما کار آسانی است.