فرصتی که یک انتصاب به وجود آورد

حیدر العبادی گزینه مقبول تهران و ریاض

۲۵ مرداد ۱۳۹۳ | ۱۳:۳۰ کد : ۱۹۳۷۱۱۷ اخبار اصلی خاورمیانه
انتصاب حیدر العبادی به عنوان نخست وزیر عراق این فرصت را برای عربستان سعودی به وجود آورده است که به نقش غیر سازنده و بی فایده خود در قبال همسایه شمالی‌اش پایان دهد و به نظر می رسد که سعودی ها آماده استفاده از این فرصت هستند.
حیدر العبادی گزینه مقبول تهران و ریاض

دیپلماسی ایرانی: انتصاب حیدر العبادی به عنوان نخست وزیر عراق این فرصت را برای عربستان سعودی به وجود آورده است که به نقش غیر سازنده و بی فایده خود در قبال همسایه شمالی اش پایان دهد و به نظر می رسد که سعودی ها آماده استفاده از این فرصت هستند.

با فرض اینکه عبادی بتواند دولت تشکیل داده و امور را در دست گیرد، وی جانشین نوری مالکی می شود که ریاض برای مدت های زیادی هیچگونه تعاملی با آن نداشت. ملک عبدالله از مالکی متنفر است نه با خاطر اینکه وی شیعه است بلکه به این دلیل که وی معتقد است مالکی در آغاز دوران 8 ساله اش درباره تشکیل یک دولت فراگیر که پاسخگوی اقلیت سنی عراق هم باشد دروغ گفته است. آل سعود به صورت رسمی مالکی را به دلیل درگیری های طایفه ای که ثبات عراق را تضعیف کرده است و همچنین به دلیل ظهور داعش مقصر می داند.

این حقیقت که عبادی مانند مالکی شیعه است به صورت خودکار مانع حمایت آل سعود از وی نمی شود. آل سعود زمانی که مالکی در سال 2010 برای دور دوم نخست وزیر اقدام کرد از رقیب شیعه وی یعنی ایاد علاوی حمایت کرد. از نظر ریاض عبادی تنها به این دلیل که مالکی نیست می تواند از حمایت آل سعود برخوردار باشد زیرا عربستان، مالکی را متحد نزدیک ایران می دانست.

به گزارش خبرگزاری رسمی سعودی، ملک عبدالله بلافاصله پس از اعلام انتصاب عبادی در پیام تبریکی خطاب به وی گفت: «از خداوند عزوجل می خواهم شما را موفق گرداند و در بازگرداندن اتحاد میان ملت عراق، حفط وحدت عراق، تحقق امنیت، ثبات و پویایی آن همراهتان باشد.» همچنین شاهزاده سعود الفیصل، وزیر خارجه سعودی نیز در یک کنفرانس خبری گفت که انتصاب عبادی "خبری خوب" است.

دشمنی ریاض با مالکی عواقبی منفی برای هر دو کشور به همراه داشته است. عربستان سعودی و عراق روابط دیپلماتیک اسمی با یکدیگر دارند با این حال آل سعود از افتتاح سفارتخانه در بغداد خودداری کرده است؛ این باعث ایجاد خلائی شده است که البته ایران این خلاء را پر کرده است. از سویی دیگر بخش خصوصی سعودی سرمایه گذاری اندکی در عراق داشته است؛ دو کشور صدها مایل مرز مشترک با یکدیگر دارند اما حکام آل سعود به چشم یک تهدید به آن می نگرند زیرا از نفوذ جهادی ها به خاگ عربستان واهمه دارند. آل سعود در عوض تلاش برای تعامل با عراق در این زمینه نیروهایی را برای تامین امنیت به این مرزها فرستاده و حتی بزرگترین همایش نظامی تاریخ خود را در این منطقه اجرا کرده است.

ایران به عنوان رقیب عربستان برای به دست آوردن برتری منطقه ای از انتصاب العبادی استقبال کرده است. شاید در شرایطی دیگر این استقبال برای ریاض ناخوشایند بود اما ظهور داعش یک دلیل قدرتمند به تهران و ریاض برای همکاری داده است؛ حداقل تا زمانی که این تهدید از بین برود .

ایران عمیقا با داعش مشکل دارد زیرا اولا این گروه در ابتدا به عنوان یک گروه شبه نظامی برای براندازی نظام بشار اسد که متحد ایران است به وجود آمد و ثانیا این که این گروه چالشی برای تسلط شیعیان بر عراق است. از سویی دیگر داعش برای عربستان یک تهدید امنیتی و در مرحله بعد یک تهدید مذهبی به شمار می رود.

مذهب رسمی عربستان سعودی اسلام سنی بر مبنای قوانین شریعت حنبلی است که به صورت کلی برای خارجیان به اسم وهابیسم شناخته می شود. خادم حرمین شریفین، عنوان رسمی ملک عبدالله منعکس کننده این دیدگاه آل سعود است که حراست آن ها از مکه، مدینه و مراسم حج موقعیت والایی را برای آنها در میان مسلمانان به همراه آورده است. اقدام بی پروایانه و خودسرانه داعش در اعلام خلافت حرکتی بود که خشم آل سعود را برانگیخت. خلافت پس از انحلال امپراطوری عثمانی برچیده شده و حتی آل سعود که کنترل مکه و مدینه را برای یک قرن در اختیار داشته اند هرگز جسارت ادعایی درباره این موقعیت را نداشته اند.

حسن روحانی، رئیس جمهور ایران گفته است که خواستار کاهش تنش ها با عربستان سعودی است. بهبود روابط برون مرزی بدون حل مسئله برنامه هسته ای ایران احتمالا ممکن نیست؛ به علاوه اینکه آل سعود به دنبال این است که ایران نقش حمایتی خود به طرفداری از شیعیان در منطقه را نیز کاهش دهد. همچنین آل سعود کماکان خود را وقف سرنگونی نظام بشار اسد کرده است این در حالی است که ایرانیان برای حفظ وی تلاش می کنند. اما در همین حال تهران و ریاض در یک چالش قدرت منطقه ای بسیار پیچیده تر می توانند برای ثبات عراق و مقابله با داعش با یکدیگر همکاری کنند.

موقعیت مالکی غیرقابل دفاع شده بود و ظاهرا ایران هم ماه گذشته به این نتیجه رسیده بود که زمان رفتن وی رسیده است. گزارش های خبری حاکی از آن است که ایران فرستاده ای را برای گفت و گو درباره جانشین مالکی به عربستان سعودی فرستاده بود. مهدی نوربخش، از دانشگاه علم و فناوری هاریزبورگ می گوید: "کاملا روشن است که حیدر العبادی مورد قبول دو طرف است." وی به همه کمک هایی که این دو کشور می توانند انجام دهند نیاز دارد.

منبع: لوبلاگ / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی

کلید واژه ها: آل سعود داعش ریاض عبادی عربستان سعودی


نظر شما :