دولت اصلاح طلب و امکان مذاکرات دوجانبه ایران و امریکا

با توجه به اهمیت وضعیت هسته ای ایران و تاثیرگذاری مذاکرات جدید 1+5 و ایران پیرامون این موضوع، این سوال مطرح است که در صورت فتح بابی در این مذاکرات، نحوه اداره امور هسته ای کشور پس از توافقات حاصله در دولت دهم به چه شکلی خواهد بود؟

دیپلماسی ایرانی این سوال را با دکتر داوود هرمیداس باوند، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل ایران و امریکا در میان گذاشته است که در ادامه می خوانید:

پاسخ سوال فوق بستگی به این دارد که کدام دولت روی کار آید. اگر دولت آقای احمدی نژاد سر کار بماند، فکر می کنم مسائل دشوارتر خواهد شد. قرائن و شواهدی پدیدار شده که نه تنها در جهت ایجاد فضای مساعد نیست بلکه در راستای ایجاد نوعی اختلال در فضای تعاملات ایران و غرب است.

اظهارات آقای احمدی نژاد شرایط را برای امریکاییان که در داخل و از طرف اسرائیل با مخالفت هایی مواجه هستند مشکل ساخته است. از سوی دیگر در اظهارات مقامات ایران درباره حوادث اخیر بغداد انگشت اتهام مستقیما به طرف امریکا اشاره رفته است؛ با این وضعیت شواهد نشان می دهد که تمایلی جدی برای ایجاد شرایطی که در آن طرفین با تعدیل مواضع اولیه خود، فضا را برای گفت و گوی سازنده مساعد کنند وجود ندارد.

با وجود آنکه ایران برای حضور در مذاکرات آینده 1+5 اعلام آمادگی کرده است اما موضع گیری اخیر مسئولان تصمیم گیرنده حاکی از آن است که هنوز تعدیلی در مواضع اولیه در دیدگاه و اذهان مسئولین پدیدار نشده است.

در صورت آمدن فردی غیر از آقای احمدی نژاد برای تصدی مسئولیت ریاست جمهوری، به دلیل متفاوت بودن دیدگاه ها و مواضع وی با نظرات رئیس جمهور فعلی، به نظر می رسد که تنش زدایی را در پیش گیرد؛ هرچند ممکن است با مشکلاتی روبرو شود. در واقع هر دو کاندیدای رقیب آقای احمدی نژاد قصد و نیت و استراتژی اعلام شده خود را بر مدار مذاکرات سازنده و تنش زدایی استوار کرده اند اما اگر در این مسیر با فشارهایی مواجه شود فرایند نهایی آن به حد وسطی - ما بین استراتژی آنها و فشارهای وارده- منتهی می شود. این فرایند می تواند تا حدودی برای تعامل سازنده مساعد باشد.

به این ترتیب نگرانی و دغدغه ای که از شکست مذاکرات ایران و 1+5 و پیامدهای این شکست وجود دارد با پیروزی یکی از رقیبان آقای احمدی نژاد در انتخابات، تاحدودی تعدیل می شود.

ممکن است تصمیمات دولت دهم در صورتی که یک کاندیدای اصلاح طلب پیروز انتخابات باشد، در موضوع هسته ای کشور مشابه دولت آقای خاتمی نباشد، چراکه اکنون فضا عوض شده و شرایط تغییر کرده است اما خط مشی تعدیل شده از سوی ایران در پیش گرفته خواهد شد.

بنابراین خط مشی تعدیل شده در پرتو شرایط و تحولات جدید به ویژه در ارتباط با مواضع دولت جدید امریکا، در دستور کار دولتی اصلاح طلب قرار خواهد داشت.

مواضع دولت جدید امریکا اکنون یک تغییر عمده در مقایسه با دولت اصلاح طلب دوره هفتم و هشتم ریاست جمهوری است، چراکه طرف اصلی ایران در مذاکرات هسته ای نهایتا امریکاست. بنابراین در صورت روی کار آمدن دولت اصلاح طلب در دور دهم، ممکن است مذاکرات ایران و امریکا در چهارچوب 1+5 و یا فراتر از آن به صورت دو جانبه شکل گیرد و امکان توافق به شکل جدی تری وجود دارد.