بازى تجارت گازى ترکمنستان

 

برای دومین بار ترکمنستان صادرات گاز طبیعی خود به ایران را کاهش داد. به گزارش خبرگزاریهای ایرانی صادرات گاز طبیعی ترکمنستان به ایران به دلیل مشکلات فنی وآسیب دیدگی لوله های انتقال گاز طبیعی کاهش یافته است ولی تجربیات گذشته نشان می دهد این کاهش صادرات در فصل سرد سال به منظور بالا بردن قیمت گاز طبیعی کشور ترکمنستان است.

 

کاهش صادرات گاز طبیعی ترکمنستان به ایران سبب شد تا بسیاری از مناطق با افت فشار گاز مواجه شوند و برخی از شهرهای کشورمان نتوانند از گاز طبیعی استفاده کنند.

 

این وضعیتی است که چندی پیش در کشور اوکراین نیز وجود داشت. این کشور که در یکی از سردسیرترین مناطق جهان جای گرفته است گاز طبیعی مورد نیاز خود را از کشور روسیه تامین می کند ولی در آغازین ماههای فصل سرما، روسیه به بهانه های مختلف صادرات گاز طبیعی خود به اوکراین را قطع کرد وشرط صادرات گاز طبیعی مورد نیاز این سرزمین را افزایش قیمت گاز خریداری شده از روسیه اعلام کرد.

 

این بازی تجارت است و به گفته نیازوف رئیس جمهور اسبق کشور ترکمنستان تجارت، تجارت است و دوستی، مقوله ای کاملا جدا از آن محسوب می شود.

 

به هر حال روسیه با قطع گاز در فصل سرمای اوکراین مقامات این کشور را مجبور کرد گاز تولیدی روسیه را با قیمت بالاتری بخرند و به نظر می رسد ترکمنستان هم با استفاده از تجربه روسیه در همین راه قدم گذاشته است تا ثروت ملی خود را به بهترین قیمت ممکن به دیگر کشورها عرضه نماید.

 

طبق گفته مسوولان صنعت نفت ایران در زمستان گذشته هم ترکمنستان صادرات گاز تولیدی خود به ایران را کاهش داده بود.

 

در این سال ترکمنستان تقاضای خود برای افزایش قیمت گاز طبیعی را با صراحت اعلام کرد و بعد از مذاکرات پی در پی و گسترده ایرانیان قبول کردند قیمت پیشنهادی ترکمنستان را بپذیرند ولی در کنار این تغییر قیمت یک تفاهم نامه بین سران ایران و ترکمنستان امضا شد.

 

طبق مفاد این تفاهم نامه ایران قیمت گاز خریداری شده ازترکمنستان را افزایش داد به این شرط که ترکمنستان حداقل تا سه سال میزان صادرات گاز طبیعی خود به ایران را بین 8 تا 14 میلیارد متر مکعب افزایش دهد و قیمت گاز صادراتی را طی سه سال مذکور تغییر ندهد.

 

اما هم اکنون با گذشت تنها یک سال از امضای این تفاهم نامه داستان قدیمی ترکمنها از سر گرفته شده است.

 

اما این سکه روی دیگری نیز دارد. به گفته برخی از مقامات ایران حتی بعد از امضای تفاهم نامه بین ایران و ترکمنستان صادرات گاز این کشور به ایران بیشتر نشده است.

 

وزیر نفت ایران با تاکید روی مفاد این تفاهم نامه و لازم الاجرا بودن آنها اعلام کرد از زمان امضای تفاهم نامه تا به حال هنوز صادرات گاز طبیعی ترکمنستان به ایران بیشتر نشده است.

 

در ماههای اخیر علی رغم پرداخت مبالغ بیشتر توسط ایران به ازای گاز وارداتی به کشور میزان ورود گاز طبیعی ترکمنستان به ایران کاهش داشته است و این مساله ای است که جای تعمق و تفکر زیادی دارد.

 

شایان ذکر است ایران روزانه 20تا 23 میلیون متر مکعب گاز طبیعی مایع از ترکمنستان وارد می کند که 5 درصد از کل نیاز مصرفی ایران است.

  

ترکمنستان که از غنی ترین کشورهای اطراف دریای خزر است در جریان اجلاس سران کشورهای حوزه دریای خزر در تهران قول های مساعدی به طرف ایرانی داد و ایران را به تقویت روابط دو جانبه در صنعت گاز طبیعی این کشور امیدوار کرد اما به نظر می رسد برای ترکمن ها دوستی و رابطه تنگاتنگ سیاسی ارتباط چندانی با تجارت ندارد.

 

یکی از تحلیل گران ترکمن در این مورد می گوید:" نیازوف در زمان ریاست جمهوری خود اعلام کرد دوستی و تجارت دو مقوله کاملا جدا از هم هستند و نمی توان این دو مساله را کنار یکدیگر قرار داد و این موضوعی است که ترکمنها همچنان به آن توجه دارند و آن را اجرا می کنند."

 

وی در مورد شرایط تازه ایجاد شده در صادرات گاز ترکمنستان به ایران و در پاسخ به این سوال که آیا این کار نقطه آغاز لغو توافق نامه های قبلی در مورد صادرات گاز طبیعی ترکمنستان به ایران است یا خیر می گوید:" این بازی تجارت است و ترکمنستان هرگز خواهان لغو قرارداد صادرات گاز به ایران نیست. ترکمنستان درصدد افزایش قیمت تولیدات خود است و بهترین زمان برای این کار فصل سرد سال است تا کشور خریدار تحت فشار اجتماعی مجبور به قبول قیمت شود."

 

البته وزیر امور خارجه کشور ترکمنستان در نامه ای رسمی به وزیر امور خارجه ایران دلیل این کاهش تولید را مشکلات فنی خواند و اعلام کرد که حل این مشکلات به چند ماه زمان نیاز دارد.