سفر سيزدهم رايس به منطقه با چمدان های خالی؟

کاندوایزا رایس برای سیزدهمین بار در طول دوران وزارتش راهی منطقه شده است تا شاید بتواند در آخرین لحظات گفت و گوهای صلح خاورمیانه را به جایی برساند. جورج بوش، رئیس جمهور آمریکا، گفته است که او هنوز امیدوار است پیش از پایان دوره ریاست جمهوری اش شاهد دستیابی طرفین مناقشه خاورمیانه به توافق صلح باشد.

 

رایس در حالی پا به خاورمیانه می گذارد که کشتار فلسطینیان در غزه توسط ارتش اسراییل از یک سو و تداوم حملات موشکی حماس به مناطق اسراییلی تمامی معادلات سیاسی مذاکرات صلح خاورمیانه را برهم زده است.

 

به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، حماس با حملات موشکی خود به اسراییل نشان داد که هرگاه اراده کند می تواند روند گفت و گو های صلح خاورمیانه را تحت تأثیر قرار دهد. زیرا واکنش نطامی شدید اواخر هفته گذشته اسراییل در تلافی حمله موشکی حماس به شهر عسقلان، منجر به حمله سنگینی علیه نوار غزه شد. که طی آن بیش از 120 فلسطینی که حدود نیمی از آنان غیر نظامی از جمله زن و کودک بودند، کشته شدند. همین مسأله موجب شد که محمود عباس تمامی مذاکرات با طرف اسراییلی را که روی آن حساب های ویژه ای را باز کرده بود ، به حالت تعلیق درآورد.

 

درگیری های چند اخير  در غزه نشان می دهد که این مذاکرات تا چه حد آسیب پذیر است به خصوص که حماس که با تحریم اسرائیل و چند کشور دیگر مواجه است نفعی در به نتیجه رسیدن گفتگوها ندارد. بنابراین در وضعیت موجود گزینه های محدودی پیش روی محمود عباس قرار دارد.

 

آمریکا پس از تسلط حماس بر غزه، برای تقویت موضع عباس وی را تخت حمایت کامل قرار داد تا بتواند حماس را منزوی کند. اما به نظر می رسد فشارهای سیاسی، اقتصادی و نظامی برای انزوای حماس ناکام مانده است.

 

مجله آمريکايى "ونيتى فير" نیز نوشت، رييس‌جمهور آمريکا و وزير امور خارجه اين کشور پس از پيروزى حماس در انتخابات پارلمانى سال 2006 فلسطين، به طور مخفيانه تلاش کرده بودند تا اين جنبش را بر کنار کنند. مجله آمريکايى "ونيتى فير" اعتراف کرد که اسناد طبقه‌بندى شده‌اى بدست آورده که نشان مى‌دهد واشنگتن در سال 2006 تلاش کرده تا با مسلح کردن يک نيروى از فتح، تحت رهبرى محمد دحلان، رييس سابق نيروهاى امنيتى فتح و مشاور امنيتى سابق محمود عباس، گروه حماس را از قدرت بر کنار کند. اما اين طرح مخفيانه نتيجه عکس داد و باعث شکست بيشتر سياست خارجى آمريکا در دوره جورج بوش شد.

 

ولی خانم رایس که تلاش می کند نقشه جورج بوش برای صلح جامع خاورمیانه قبل از پایان دوره ریاست جمهوری اش به نتیجه برسد، می داند که با وجود جنگ در نوار غزه، این تلاش ها به جایی نخواهد رسید. به همین منظور وزیر خارجه آمریکا به منطقه سفر کرده، تا شاید این مذاکرات از سرگرفته شود.

 

بسیاری دیدار کنونی کاندى رایس به خاورمیانه را با سفر وی در جریان حمله اسراییل به لبنان تشبیه می کنند، که با وارد کردن فشار از طریق کشورهای عربی به حزب الله، قصد داشت اسراییل را از حملات موشکی که به عمق خاکش رسیده بود، نجات دهد. اسراییل شکست در آن جنگ را پذیرفت. نیویورک تایمز نیز در تحلیلی سفر رایس به منطقه را سفری بسیار بد و فاقد برنامه توصیف کرد که نتیجه ای در بر نخواهد داشت.

 

سناریوی جنگ های اسراییل در لبنان و غزه تا اندازه ای به هم شبیه است که تنها بازیگران آن عوض شده است، به این صورت که این بار محمود عباس جای فؤاد سینیوره نخست وزیر لبنان را و حماس جای حزب الله را گرفته است.

 

رایس پیش از سفر به کرانه باختری رود اردن، در دیدار با حسنی مبارک رئیس جمهور مصر در قاهره، حماس را مسئول بروز درگیری های اخیر دانست و از این گروه خواست حملات موشکی به سوی شهرهای اسرائیل را متوقف کند.

 

به اعتقاد بسیاری از ناظران اظهارات رایس در توجیه حملات اسراییل به غزه که آن را «دفاع از خود» خوانده، تبعیض آمیز و یکجانبه است و در واقع جای جلاد و قربانی را عوض کرده است.

 

آرون دیوید میلر، نویسنده کتاب "دو سرزمین موعود؛ تلاش های بیهوده آمریکا در تحقق صلح اعراب و اسراییل" معتقد است نمی توان برای برقراری صلح در خاورمیانه با نیمی از فلسطینیان به جنگ رفت و با نیمی دیگر به مذاکره نشست.

 

بنابراین، در حالی که غزه روزانه قربانی می دهد، نمی توان انتظاری زیادی از مذاکرات کندالیزا رایس با محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین و ایهود اولمرت نخست وریز اسراییل برای پیشبرد صلح خاورمیانه داشت. آن هم در شرایطی که حماس بازیگر اصلی از این مذاکرات غائب است.

 

همانطور که برخی از مقام‌های اسرائیلی از جمله اهود باراک وزیر دفاع این کشور گفته‌اند، دولت اسرائیل یک استراتژی سه مرحله‌ای را در برابر نوار غزه در پیش گرفته است. هدف کوتاه مدت اسرائیل، قطع حملات موشکی از نوار غزه به شهرک‌هاست. هدف میان مدت، متزلزل کردن حکومت حماس در نوار غزه و یا سرنگونی آن است و هدف بلند مدت نیز قطع پیوندهای اقتصادی نوار غزه با اسرائیل است.

 

از سویی اسرائیل که می خواهد پای ایران را به میان کشد، ادعا می کنند که ایران موشک هایی دارای برد بیشتری را در اختیار حماس قرار می دهد. که این موضوع وضعیت را وخیم تر می کند. اسراییل که برنامه هسته ای ایران را خطری جدی برای امنیت ملی خود تلقی می کند، با این ادعا می خواهد نشان دهد که در خط مقدم جبهه مناقشه جهان غرب با اسلامگراهای منطقه مانند حزب الله،حماس و غیره به رهبری ایران قرار دارد.

 

به همین جهت در صورت ادامه حملات موشکی به عسقلان، با خروج کندولیزا رایس از منطقه، باید انتظار عملیات نظامی بیشتری از جانب اسرائیل را داشت ولو این که کمتر اسرائیلی باور دارد که این عملیات راه حل درستی است.

 

 

لحظاتی پیش از سفر رایس به منطقه اسراییل ، پایان مرحله اول عملیات ارتش عليه نوار غزه موسوم به «زمستان گرم» رااعلام کرد و همگی نیروهای زمینی و تانک های این رژیم به طور مؤقت، به داخل قلمرو خود بازگشتند.

 

عملیاتی که بیش از 120 کشته و 350 زخمی به جا گذاشت، که در میان این تعداد کشته و زخمی 39 کودک به چشم می خورد. البته اعلام پايان مرحله‌ اول حملات نظامى عليه غزه به معناى پايان کامل اين حملات نيست و احتمال مى‌رود طى 48 ساعت آينده حملات گسترده‌ترى عليه اين منطقه از سر گرفته شود. اسراییل چهارشنبه گذشته به منظور پایان دادن به حملات موشکی گروه فلسطینی حماس از غزه به داخل خاک اسرائیل دستور حمله صادر کرد.

 

به دنبال عقب‌نشينى سربازان اسراییلی از نوار غزه حماس با اعلام پيروزى، قول داد به حملات موشکى خود به سرزمين‌هاى اشغالى ادامه دهد.

 

احتمال مى‌رود دليل توقف موقت حملات اسراييل عليه نوار غزه سفر رايس و سولانا به منطقه و همچنين موضع‌گيرى محمود عباس، رييس تشکيلات خودگردان فلسطين مبنى بر لغو مذاکرات صلح با اسراييل، نگرانى اسراييل از بازتاب فجايع و جنايات اين رژيم در غزه در رسانه‌ها و همچنين انتظار جهت برگزارى نشست کميته امنيتى کابينه اسراييل براى اتخاذ موضع قطعى اين رژيم در خصوص حمله گسترده‌ زمينى عليه غزه بوده باشد.

 

 

 

این درگیری ها در حالی روی می دهد که تهديدهاى معاون وزير جنگ اسراییل مبنى بر تبديل غزه به يک کوره آدم سوزى بزرگ با سکوت بی سابقه ای از سوی سران عراب مواجهه شده است. تنها در برخی کشورهای عربی در حمایت از مردم غزه راهپیمایی هایی خود جوش برگزار شده است.

 

ابوزهرى، سخنگوی حماس ضمن محکوم کردن سکوت مرگبار سران عرب در قبال کشتارهاى وحشيانه‌اى که اسراييل در نوار غزه به راه انداخته است از ملت هاى عربى و اسلامى خواست تا از فلسطينیان؛ به ويژه ساکنان نوار غزه حمايت کنند.

 

از سوى ديگر مصطفى برغوثى، نماينده مستقل پارلمان فلسطين نيز گفت است که همان گونه که اشغالگران مدعى هستند حمله صهيونيست‌ها به غزه در پاسخ به حملات موشکى مقاومت نيست، بلکه اين حمله يکى از نتايج کنفرانس آناپوليس است که پوششى براى جنايت‌هاى صهيونيست‌ها عليه ملت بى دفاع فلسطين فراهم کرد.

 

از این رو بعيد به نظر مى‌رسد که اسراييل محاصره غزه را کاهش دهد؛ واقعيتى که مى‌تواند به افراط گرايى منجر شود و نفرت از تشکيلات خودگردان فلسطين را که از طرف آمریکا حمايت مى‌شود، افزايش دهد.

 

اسراييل نيز ثابت کرده که برای رسیدن به اهدافش از هيچ چيزى چشم پوشى نخواهد کردو به افکار عمومی جهان توجهی نمى‌کند، و تاکنون نیز به هیچ یک از توافق‌نامه‌هاى صلح عمل نکرده است .که این مساله روند صلح را با مانع جدی رو به رو مى‌سازد.