ایران و اروپا برگی جدید رو کنند

 دور جدید تحریم‌های اروپا چه تفاوتی با دورهای پیشین دارد؟

سیاست کلی اروپا این است که مرحله به مرحله به جمهوری اسلامی ایران فشار آورده که تا به امروز این چند مرحله را در پیش گرفتند. این بار نیز چندمین تجمعی است که در روز دوشنبه شد  و وزرای خارجه در رابطه با قدم بعدی برای فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی تصمیم می‌گیرند. درباره تفاوت این دوره با دوره‌های گذشته باید گفت که در اصل تفاوتی با دوره‌های پیش ندارد، اما در یک مساله تفاوت وجود دارد و آن این است که اگر اروپا در گذشته جرات آن را نداشت و یا احساس می‌کرد که شرایط جهانی و منطقه‌ای فراهم نیست، امروزه شرایطی فراهم شده با لابی‌های سیاسی در منطقه و در درون اتحادیه اروپا و در سطح نظام بین‌الملل، که می‌توانند با فشارهای جدید ایران را تحت نوعی تحریم جدید قرار دهند . آنها بر این باورند که این تحریم با توجه به مسایلی که ایران در داخل دارد همانند بالا رفتن سریع قیمت‌ها به ویژه بالارفتن طلا  و ارزهای بین‌المللی، موثر واقع شود.

همچنین جزئیاتی از طرح جدید اعلام شده که قرار است از ورود ارز و طلا از اروپا به ایران جلوگیری شود. این امر نشان می‌دهد تحولات ارزی و تحولات مربوط به طلا که در چند ماهه اخیر در ایران رخ داده و افزایش سریع قیمت آن، اروپایی‌ها را به این نتیجه رسانده و این انگیزه را به آنها داده که تحریم‌ها به سرعت اثر کرده و بالا رفتن قیمت‌ها نتیجه این تحریم‌هاست.

بنابراین این کشورها مسایل داخلی ایران را پیگیری می‌کنند و براساس تغییر و تحولاتی که در داخل در زمینه ارز، طلا و تورم صورت می‌گیرد فشارهای خود را برایران تنظیم می‌کنند. اگر نتیجه‌گیری کنند که این فشارها جواب داده است ، فشارهای بیشتری بر ایران وارد می‌کنند. امروزه هم به این نتیجه رسیدند که اگر جلوی ورود ارز و طلا از اروپا به ایران بگیرند، سبب خواهد شد که قیمت ارز و طلا در ایران افزایش پیدا کند و به دلیل آنکه تقاضا بالاست، میزان ارز و طلا کم خواهد شد. در نهایت قیمت این دو به شدت افزایش پیدامی‌کند. چنین روندی منجر به تصمیم اروپاییان در جهت تحریم‌های بیشتر ایران شده است.

 تحریم بانک مرکزی از سوی امریکا به نحوی بود که هر شرکتی که با بانک مرکزی ایران معامله‌ای کند، تحریم خواهد شد. آیا شرایط تحریم‌های جدید اتحادیه اروپا هم مشابه تحریم‌های امریکاست؟

تحریمی که کنگره امریکا تصویب کرد و رییس جمهور امریکا هم آن را امضا کرد، چیزی جدای از آنچه اروپایی‌ها انجام می‌دهند، نیست. در حقیقت امریکا و اروپا با یکدیگر هماهنگ هستند و اتحادیه اروپا نه تنها در داخل نهادهای مختلف امریکا بلکه با شرق دور که ایران معاملات زیادی با آنها دارد و مقادیر زیادی از نفت خود را به آن مناطق صادر می‌‌کند، هماهنگی‌هایی صورت می‌گیرد. اما به دلیل آنکه اتحادیه اروپا و امریکا نزدیکی بیشتری با هم دارند، این هماهنگی‌ها سریع‌تر انجام می‌شود و پس از هماهنگی‌های لازم دو طرف با کشورهای دیگر مذاکره کرده و یا آنها به شکل تطمیع و یا با فشار مجبور می‌کنند تا همان سیاست‌ها را ادامه دهند.

مدت زمان‌هایی‌ که مشخص کردند و اتحادیه اروپا سه ماه به صورت آزمایشی و امریکا نیز مهلت شش ماهه‌ای دادند تا کشورهای دوست آنها صدمه‌ای نبینند هم بدین علت است که فصل زمستان است و اگر یکباره نفت ایران وارد بازار نشود و سرما هم تشدید شود، باعث بالا رفتن شدید قیمت نفت خواهد شد. بنابراین به تدریج تحریم‌ها را پیش می‌برند و زمان شش ماهی را مهلت گذاشتند تا دوستانشان بازارهای جدید‌تری پیداکنند. اروپایی‌ها نیز مهلتی سه ماهه و برخی هم هفت ماهه را برای آزمایش اعلام کردند. به ویژه کشورهای جنوب اروپا که بیشتر خریدار نفت ایران هستند. ضمن آنکه در این معاملات بدهی‌هایی هم وجود دارد، بدین شکل شرکت‌های نفتی که با ایران قرارداد دارند باید پول خود را دریافت کنند که اگر ارتباط به یکباره قطع شود، سرمایه‌گذاری‌های آنها به خطر خواهد افتاد.

با توجه به پاسخ خانم اشتون، دورنمای مذاکرات ایران و اروپا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا دو طرف پیش‌شرط‌هایی درمذاکرات خواهند داشت؟

به هر میزانی که این تحریم‌ها پیش رود، طبیعی است آن طرفی که دست برتر را دارد بیشتر پیش‌شرط خواهد گذاشت و طرفی که دست پایین‌تر است، اگر پیش‌شرطی هم بگذارد تاثیر کمتری خواهد داشت و طرف مقابل پذیرای آن نخواهدبود. بنابراین در این میان طرفی برنده است که ابتکارات جدیدی  را مطرح کند و با آنها طرف مقابل را شوکه کرده و احساس کند که علایم جدیدی طرح می‌شود که در گذشته مطرح نبوده است. اگر جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 قصد رسیدن به توافقاتی را داشته باشند و اعتمادسازی کنند، با توجه به عمیق‌تر شدن شکاف و بی‌اعتمادی، باید ابتکارات جدیدی از سوی دوطرف طرح شود. اما اگر بنا بر این باشد که حرف‌های گذشته را تکرار کنند، با توجه به وجود بی‌اعتمادی و طرف مقابلی که ایران را متهم می‌کند که دنبال تعیین وقت است، درنهایت اثر منفی خواهد داشت و حتی سرعت عمل آنها را برای تحریم‌های جدید تسریع کند.

در نتیجه باید طرح‌های نویی ارائه شود تا در درجه اول اعتمادسازی شود. هرچند که مدت زمان طولانی باید بگذرد تا تحریم‌هایی که وجود دارد، برداشته شده و طبیعتا ابتکارات و طرح‌های جدید جلوی اضافه شدن تحریم‌های جدید را خواهد گرفت.    

 تهیه کننده :تحریریه دیپلماسی ایرانی