تهران به پیشواز تحریم ها رفت؟

دیپلماسی ایرانی: در حالی که وزیران امور خارجه اتحادیه اروپا در نشست روز دوشنبه خود، تحریم واردات نفت از ایران را به موازات شماری دیگر از محدودیت ها تصویب کرده اند، گزارش ها از تهدید تهران برای قطع صادرات نفت به اروپا خبر می دهد.

به گزارش روزنامه فایننشال تایمز، ایران تهدید کرده است که با اقدام پیشگیرانه، صادرات نفت به اروپا را متوقف می کند. اما این در شرایطی است که از هم اکنون شرکت هایی مانند توتال فرانسه اعلام کرده اند که دیگر از ایران نفت نمی خرند. این شرکت روزانه 80 هزار بشکه از نفت ایران را خریداری می کرد اما مدیر عامل آن بسیار زودتر از تهدید تهران برای به فروش نرساندن نفت به اروپا اعلام کرد که واردات نفت توتال از ایران متوقف شده است.

با این حال عماد حسینی، سخنگوی کمیته انرژی مجلس شورای اسلامی اظهار داشت که نمایندگان مجلس در حال نهایی کردن طرحی به منظور قطع صادرات نفت به اروپا هستند. به گفته وی در صورتی که این طرح تصویب شود؛ دولت باید صادرات نفت به اروپا را متوقف کند.

حامیان این طرح بر این باورند که باید پیش از اینکه اروپا تحریم واردات نفت از ایران را در نخستین روز ماه جولای عملی کند، ایران از صادرات نفت به اروپا خودداری کند تا اروپا فرصت نداشته باشد منابعی برای جایگزین کردن نفت ایران پیدا کند. اما مشخص نیست که آیا در این صورت ایران قادر خواهد بود  باتوجه به وابستگی به درآمد نفتی،600 هزار بشکه نفتی که اروپا به طور روزانه از ایران خریداری می کرد را به مشتریان دیگر بفروشد یا خیر.

این در حالی است که شماری از تحلیلگران با توجه به تحریم های آمریکا، اروپا و سازمان ملل، روند یافتن مشتریان تازه برای نفت ایران را بسیار دشوار توصیف می کنند. از سوی دیگر مشتریان کنونی نفت ایران مانند چین، هند، ژاپن و کره جنوبی با در نظر گرفتن چشم انداز تهدید منابع نفتی ایران در حال لابی با کشور هایی مانند عربستان ، امارات متحده عربی، کویت و عراق هستند تا در صورت توقف واردات نفت از ایران بتوانند منابع مورد نیاز خود را از دیگر تولید کنندگان نفتی منطقه تامین کنند. از سوی دیگر این کشور ها به جز چین که معمولا پول نفت ایران را از طرق معامله پایاپای پرداخت می کند، در پرداخت پول نفت به ایران نیز دچار مشکل هستند و بحث پرداخت طلا به جای دلارهای نفتی نیز در این زمینه مطرح است.

در این بین چین به عنوان بزرگترین خریدار نفت ایران یکی از گزینه های مورد نظر تهران برای افزایش صادرات است اما کارشناسان می گویند با توجه به سیاست انرژی چین که ایجاد تنوع در منابع را دنبال می کند، به نظر نمی رسد پکن بخواهد وابستگی خود به نفت ایران را به طور چشمگیری افزایش دهد.

این در حالی است که شرکت های چینی نیز نمی خواهند با ایستادگی در مقابل سیاست تحریمی آمریکا علیه ایران منافع خود در ایالات متحده را به خطر بیندازند. علاوه بر این در صورتی که ایران بتواند بخشی از نفت تحریم شده از سوی اروپا را به چین بفروشد، باید با توجه به عدم حضور رقبای اروپایی برای چین تخفیف قابل ملاحظه ای در قیمت در نظر بگیرد تا پالایشگاه های چینی به خرید نفت بیشتر از ایران ترغیب شوند. روندی که به طور حتم کاهش بیش از پیش درآمد نفتی ایران را به دنبال خواهد داشت.

اما در مجموع عواملی مانند دست به کار شدن شرکت های اروپایی وارد کننده نفت ایران مانند توتال، برای قطع واردات نفت از ایران آن هم ماه ها زودتر از زمان اعلام شده برای اعمال تحریم ها و راه دشوار تهران برای یافتن مشتریان نفتی جدید و همچنین وابستگی جدی اقتصاد ایران به درآمد نفتی، کارآیی تهدید توقف فوری صادرات نفت به اروپا را در ابهام فرو می برد.