بازی از پیش باخته مسعود بارزانی در زمین اردوغان

آنکارا در توهم مبارزه با کردها

۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۰۶:۰۰ کد : ۲۰۱۱۴۱۵ اخبار اصلی خاورمیانه
نویسنده خبر: عبدالرحمن فتح الهی
دوشنبه هفته گذشته ترکیه در حالی شدت حملات توپخانه ای، پهپادی، موشکی و هوایی خود را علیه مناطق شمالی عراق و بخش های کردنشین سوریه به بهانه مبارزه با نیروهای کردی افزایش داد که تنها به فاصله ۵ روز قبل از آن شاهد سفر مسرور بارزانی، نخست وزیر اقلیم کردستان عراق به ترکیه و دیدارش با اردوغان بودیم؛ سفری که نشان می دهد دور جدید تجاوزات آنکارا نمی تواند بدون هماهنگی با اربیل صورت گرفته باشد.  
آنکارا در توهم مبارزه با کردها

دیپلماسی ایرانی – دوشنبه هفته گذشته ترکیه در حالی شدت حملات توپخانه ای، پهپادی، موشکی و هوایی خود را علیه مناطق شمالی عراق و بخش های کردنشین سوریه به بهانه مبارزه با نیروهای کردی افزایش داد که تنها به فاصله 5 روز قبل از آن شاهد سفر مسرور بارزانی، نخست وزیر اقلیم کردستان عراق به ترکیه و دیدارش با اردوغان بودیم؛ سفری که نشان می دهد دور جدید تجاوزات آنکارا نمی تواند بدون هماهنگی با اربیل صورت گرفته باشد.  

ناگفته نماند که اختلافات انباشته شده دو حزب اصلی کردی که اقلیم کردستان عراق را تا پای «دوپایتختی کردن»، «دو اداره ای کردن» و «دو مدیریتی کردن» هم پیش برده در شدت بخشی موفقیت تحریکات آنکارا بی تاثیر نبوده است، خصوصا که به نظر می رسد بارزانی ها با یکه تازی های خود در مدت اخیر سناریوی قبضه تمام قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی در اقلیم کردستان عراق را به خصوص بعد از انتخابات پارلمانی سال گذشته آغاز کرده، آن هم در شرایطی که پارتی به تنهایی اختیار دولت اقلیم کردستان را در دست گرفته است. 

اما با وجود آنکه حزب دموکرات کردستان عراق (پارتی) قرابت خاصی را با دولت اردوغان، ذیل یک معادله دیپلماتیک برای خود تعریف کرده که دارای مخرج مشترکی به نام منافع اقتصادی حاصل از صادرات نفت و گاز برای کسب درآمد است و این مخرج مشترک پس از حکم دادگاه فدرال عراق علیه اربیل پررنگ تر شده است که به نظر می رسد در آن سوی داستان ترکیه چنین خوانشی را از تعامل با اقلیم برای خود متصور نیست.

گسل قومی (کردی – ترکی) موجود بین اربیل و آنکارا موید آن است که بارزانی ها در زمین سوخته بازی می کنند. از این منظر ترکیه هیچگاه خط قرمز تعامل با کردها را کنار نخواهد گذاشت و در این بین نگاه ابزاری آنکارا به اربیل و ترسیم منافع اقتصادی در تعامل با اقلیم به خصوص در حوزه انرژی نوعی از روابط و مناسبات مصلحتی را برای دولت اردوغان در قبال بارزانی ها تعریف کرده است. 

در لایه های عمیق تر این خوانش مصلحتی ترکیه از تداوم روابط با اقلیم کردستان تلاش برای بازپس گیری بخش‌هایی از خاک عراق نهفته است که طبق توافقنامه‌هایی در اوایل قرن گذشته از دست داده است. در این راستا تجاوز به خاک سوریه و اشغال بخش های از این کشور هم با چنین رویکردی قابل ارزیابی است.

آن گونه که تحولات میدانی نشان می دهد ترکیه در سایه دامن زدن به تروریسم خودساخته در خاورمیانه به دنبال ایجاد شرایط آشفته ای در سوریه و عراق است که بتواند پروژه توسعه قلمرواش را تحت لوای مبارزه با تروریسم کردی عملیاتی کند. 

در این بین نگاه توسعه ای ترکیه، نگاهی معنادار و در عین حال دقیق با هدف توسعه نفوذ بر مناطق ژئوپلتیک، ژئواستراتژیک و ژئوانرژیک مناطق کردنشین سوریه و اقلیم است. لذا بعد از هر تجاوز گسترده به نام تثبیت امنیت، ترکیه دست به تاسیس پایگاه‌های نظامی جدید و اشغال بخش هایی گسترده تری می زند. چنانی که طبق برخی برآوردهای میدانی در حال حاضر ارتش ترکیه حدود 250 تا300 کیلومتر مربع از شمال عراق را با مماشات اقلیم رسما اشغال کرده است.

پیرو آنچه گفته شد اکثر مناطق مورد هدف ترکیه در عراق و سوریه ناظر بر میدان‌های نفتی و گازی یا مناطق ارتباطی راهبردی در نقشه راه‌های تجاری جهانی است. این رفتار ترکیه از آن جهت اهمیت مضاعفی پیدا می کند که به نظر می‌رسد یکی از اهداف مهم این حملات ارتش ترکیه به نام مبارزه با کردها و نادیده گرفتن تمایت ارضی عراق به مقابله با ابرپروژه بین‌المللی چین (راه ابریشم جدید یا یک کمربند، یک جاده) و در نهایت تحمیل کردن نقشه جدید مطابق با اهداف خود در منطقه است. 

گزاره تحلیلی فوق با در نظر گرفتن اقتضائات جدید ناشی از جنگ اوکراین می تواند جدی تلقی شود. به دنبال این نکته ترکیه پس از تحولات جنگ اوکراین در یک برنامه ریزی کلان تصمیم دارد اقتصاد عراق و منابع انرژی اقلیم کردستان از میدان های نفت و گاز استان نینوا گرفته تا کرکوک و دیگر مناطق را به کنترل خود درآورد که مسیر انتقال انرژی جایگزین گاز روسیه به اروپا و اسرائیل را اجرایی کند. در صورت موفقیت، ترکیه به گذرگاه بزرگ گاز در منطقه تبدیل خواهد شد. به همین دلیل طی هفته های اخیر اربیل مدام بر طبل آمادگی ارسال گاز به اروپا با همکاری و حمایت ترکیه می کوبد، کما اینکه مسرور بارزانی در لندن هم روی این مهم تاکید کرد./ شرق

عبدالرحمن فتح الهی

نویسنده خبر

روزنامه نگار و کارشناس ارشد روزنامه نگاری سیاسی و عضو تحریریه دیپلماسی ایرانی.

اطلاعات بیشتر

کلید واژه ها: مسعود بارزانی اقلیم کردستان عراق رجب طیب اردوغان ترکیه عراق اسرائیل خاورمیانه و جنگ اوکراین سوریه


( ۱۹ )

نظر شما :

علی ۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۰۸:۵۶
بهترین تصمیم اقتصادی که به نفع قومشان می باشد را مقامات اقلیم گرفتند چون الان اروپا نیاز شدید به گاز داره اقلیم شمال عراق هم اگه نخواد از راه ترکیه گاز ارسال کنه باید لوله هوایی بکشه اروپا
ناشناس ۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۰۹:۱۱
پاراگراف آخر از حد و اندازه ی ترکیه بزرگتر است . بی جهت فنجان را به جای فیل جا نزنید .
ناشناس ۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۰۹:۳۲
از سرریز اطلاعاتت همین بس که عکس پدر را به جای پسر گذاشته ای ؟
ناشناس ۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۰۹:۳۴
تا زمانی که در دو سوی مرز عراق و ترکیه و همچنین سوریه و ترکیه ، مردمانی به زبان کردی صحبت می کنند ، آنکارا خواب راحت نخواهد داشت . و چون این عامل تغییر ناپذیر است ، پس این خواب آشفته همیشگی خواهد بود . البته شاید با اعمالی چون کشتار روستاییان شمال این دو کشور و یا ارسال سلاح برای گروه هایی چون پژاک موقتا مرحمی برای غم بزرگشان فراهم کنند اما تا کی ؟
در پاسخ به ناشناس ۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۰۹:۳۴ ۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۱۴:۴۷
شاید باور نکنید ولی شاهد فروپاشی مفهوم دولت ملی در خاورمیانه خواهیم بود. مرزها بر اساس تقید به قانونی که فاقد قومیت، ملیت و زبان است تعیین خواهند شد. با تضعیف روسیه و اروپا توسط بریتانیا، برای مهار این دو قدرت و امکان تمرکز بر روی چین، خاورمیانه وضعیت دیگری خواهد یافت. فرانسه و روسیه فاقد قدرت و بریتانیا و آمریکا فاقد اراده برای اعمال برنامه‌های استعماری خواهند بود.
خسرو ۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ | ۲۰:۴۶
بارزانی ها در پی انحصار کل قدرت و ثروت در اقلیم هستند و بدین جهت هرکاری ولو همکاری با ترکیه علیرغم همه چیز ... را تدارک دیده اند و ترکیه سرکوب جدایی طلبی پ ک ک و منافع اقتصادی ناشی از ترانزیت نفت و گاز را هدف قرار داده است ولی ایران هم هرجا لازم بوده پ ک ک را سرکوب کرده و منافع اقتصادی را مدنظر داشته است ولی جا زدن تروریستهای پ ک ک به عنوان نیروهای کردی توسط نویستده محترم --ظلم به مردم کرد و بدنام کردن آنان است در ضمن سرکوب پ ک ک و صادرات نفت و گاز عراق و اقلیم به اورپا تناقضی با برنامه های چین ندارد
ایرانی ۰۳ اردیبهشت ۱۴۰۳ | ۱۵:۱۵
کرکوک در طول تاریخ متعلق به کردها بوده و مهاجرین ترکمن نمی‌توانند این واقعیت را عوض کنند. ترکیه هم بهتر است حواسش به خودش باشد که چند تکه نشود. این لقمه ها بزرگتر از دهان ترکهاست.