۲۲ کیلومتر تا گسترش روابط با سوئیس خاورمیانه
ایسنا/خراسان رضوی یک تحلیلگر مسائل اوراسیا با اشاره به اینکه ترکمنستان به دلیل سیاست‌های بی‌طرفانه خود به سوئیس خاورمیانه معروف است، گفت: فاصله عشق‌آباد تا نزدیک‌ترین شهرستان ایران ۲۲ کیلومتر است به سبب این فاصله بسیار کم، ما می‌توانیم در بسیاری از پروژه‌ها با ترکمنستان همکاری داشته باشیم.
ولی کالجی در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر لزوم گسترش روابط با ترکمنستان به عنوان یکی از همسایگان کشور، اظهار کرد: ما باید یک دیپلماسی اقتصادی، هدفمند و مستمر که با تغییر دولت، وزیر و سفیر تغییر نکند، در دستور کار قرار دهیم و حتما رایزن بازرگانی در ترکمنستان مستقر کنیم، برای اتاق بازرگانی‌مان دفتر تجاری و خانه تجارت تاسیس کنیم و اتاق بازرگانی همه استان‌ها مخصوصا سه استان هم مرز با ترکمنستان را فعال‌تر کنیم.
وی افزود: همچنین باید پایانه‌های مرزی را در جاده‌ها تجهیز کنیم تا بتوانیم هم از مسیر زمینی و هم از مسیر دریایی مانند بنادر ترکمن، امیرآباد، انزلی، نوشهر و آستارا در دریای خزر که پتانسیل‌های خوبی برای تجارت دریایی با ترکمنستان هستند، تبادلات داشته باشیم. اگر از طریق بندر ترکمن کار کنیم بخشی از ترافیک مسیر زمینی‌مان با ترکمنستان کاسته می‌شود.
این پژوهشگر حوزه اوراسیا خاطرنشان کرد: متاسفانه یکی از حوزه‌هایی که اصلا روی آن کار نشده گردشگری دریایی است. باید در بندرهای ترکمن و نوشهر رفت‌وآمد مردم بیشتر شود و گردشگری رونق یابد. به دلیل فاصله کم بین ایران و ترکمنستان، بهتر است که شناخت کشورها از یکدیگر بیشتر شود، زیرا در این صورت روابط کمتر دچار تلاطم و بحران خواهد شد و روابط با ترکمنستان از این حالت بسته دولتی به سوی روابط غیردولتی مردمی‌تر حرکت می‌کند.
کالجی در ادامه با برشمردن چالش‌های میان دو کشور اظهار کرد: چالش‌های ما و ترکمنستان گاز، ترانزیت و مسائل دریای خزر است که نسبت به سال‌های قبل کاهش پیدا کرده، اما در هر صورت اگر مشکلی بین کشورها رخ می‌دهد، باید بلافاصله به دنبال راه حل بود. درواقع کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و ترکمنستان همانطور که امروز عمل می‌کند، باید به طور مستمر سالی حداقل دوبار، یک بار در تهران و یکبار در عشق‌آباد تشکیل جلسه بدهد و مسائل و اختلافاتی که به وجود می‌آید را سریع حل کند تا مسئله‌ای مثل اختلافات گازی رخ ندهد که نزدیک به دو دهه طول کشید.
وی ادامه داد: این مسئله در حقیقت اختلاف در داخل کشور خودمان میان نوع برداشت وزارت خارجه، وزارت نفت و شرکت ملی گاز بود که در نهایت باعث شد دولت قبل ایران تصمیم بگیرد پرونده به دیوان بین‌المللی لاهه برود و در لاهه ایران محکوم شود. در نتیجه این مسئله باعث سو تفاهم در همسایگی و سردی روابط بین دو کشور شد، در صورتی که نبایست اختلافات گازی ایران و ترکمنستان دو دهه طول می‌کشید، زیرا جدای از سوء تفاهماتی که ایجاد شد، ایران محکوم به پرداخت ۲ میلیارد دلار خسارت شد.
کالجی ادامه داد: بنابراین در زمان ایجاد نوسان بین دو کشور باید کنترل، مدیریت و رصد صورت گیرد و راه حل‌های مناسب اتخاذ شود و اجازه ندهیم مشکلات انباشته شده تبدیل به بحران در روابط دو کشور شود، زیرا مدت زمانی طول می‌کشد تا دو کشور به روابط قبلی خود برگردند.
وی افزود: مردم ترکمنستان از نظر قومی، فرهنگی و تاریخی دارای روحیات خاصی از جمله درون‌گرایی هستند و سخت اعتماد می‌کنند. آنها با نان و نمک به استقبال رهبران کشورهای دعوت شده می‌روند. در کنار روحیات ترکمن‌ها، سیاست بی‌طرفی آنها را باید مورد توجه قرار داد سیاست رسمی ترکمنستان از همان ابتدای استقلال بر بی‌طرفی کامل استوار بوده و به سوئیس آسیای مرکزی معروف است.
عضو شورای علمی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا(ایراس) عنوان کرد: امروزه ترکمنستان می‌خواهد تنوع‌بخشی مخصوصا در حوزه گاز داشته باشد. ما می‌توانیم در این پروسه وارد سرمایه‌گذاری‌های مشترک با ترکمنستان به ویژه در بحث خدمات مهندسی شویم و مثل چین که توانسته روابط خوبی با ترکمنستان داشته باشد بتوانیم سطح روابطمان را عمیق‌تر کنیم.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا با تاکید بر نقش سیاست همسایگی دولت سیزدهم عنوان کرد: امروزه با سیاست همسایگی که در دولت فعلی در دستور کار قرار گرفته، تعداد رایزن‌های ایران به حدود ۱۳ مورد رسیده و رایزن‌های جدیدی به روسیه، ارمنستان و دیگر کشورها اعزام شدند اما با این وجود هنوز در هر ۵ کشور آسیای مرکزی رایزن بازرگانی نداریم.
کالجی تاکید کرد: نقش رایزن با دیپلمات متفاوت است. رایزن بازرگانی از طرف وزارت صمت اعزام می‌شود و وظیفه، کارکرد و تخصصش متفاوت از مسئول بخش اقتصادی سفارت یعنی دیپلمات است که عموما نقش‌های کمیسیون دولتی را هماهنگ می‌کند. رایزن بازرگانی مسئول هماهنگی بخش خصوصی در اتاق‌های بازرگانی کشورها با هم است که دست بازتر و تخصصی‌تری دارد و موانع و محدودیت‌های دیپلماتیک با بخش‌های خصوصی ندارد.
عضو شورای علمی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا(ایراس) ایجاد روابط اتاق بازرگانی خراسان رضوی و دیگر استان‌های مرزی با ترکمنستان را یک اقدام موثر در افزایش تعاملات دو کشور دانست و خاطرنشان کرد: اگر اتاق بازرگانی استان‌های خراسان رضوی، شمالی و گلستان بتوانند با اتاق‌های بازرگانی ترکمنستان رابطه مستمر و نزدیکی داشته باشند، می‌توان به افزایش حجم تجارت کمک کرد. همینطور اتاق‌های بازرگانی به عنوان نماینده و پارلمان بخش خصوصی باید محوریت این طرح‌ها و روابط تجاری و اقتصادی را به عهده بگیرند.
وی افزود: به سبب فاصله بسیار کم با ترکمنستان، ما می‌توانیم بسیاری از پروژه‌های ساختمانی، جاده‌سازی، انتقال برق در حوزه‌های پالایشگاهی و کشاورزی همکاری خوبی با ترکمنستان داشته باشیم؛ چراکه این کشور یک جامعه مصرفی و متکی به منابع نفت و گاز است. همچنین بخش عمده محصولات کشاورزی خود را وارد می‌کند و ایران می‌تواند یک تامین‌کننده خوب برای این کشور باشد، زیرا با توجه به فاصله نزدیکی که داریم می‌توانیم پروژه‌های عمرانی این کشور را در مناقصه‌ها به عهده بگیریم و در صدور خدمات فنی مهندسی ارزآوری بسیاری حاصل شود.
کالجی در خصوص نقش استانداری مشهد در توسعه روابط ایران و ترکمنستان اظهار کرد: دفتر منطقه‌ای وزارت امور خارجه از دولت دوازدهم تا به الان در مشهد مستقر است که وظیفه تسهیل روابط ایران و ترکمنستان را به عهده دارد.
این تحلیلگر مسائل اوراسیا افزود: فاصله عشق‌آباد تا نزدیک‌ترین شهرستان ایران ۲۲ کیلومتر است که مسافت بسیار کمی است، به ویژه شهر مشهد و سرخس در نقطه صفر مرزی شرایط ایده‌آلی برای روابط با ترکمنستان دارند. علاوه بر خراسان رضوی، خراسان شمالی و گلستان و هموطنان ترکمنی حاضر در این مناطق نیز خود ظرفیتی هستند. اما باید در پایانه‌های مرزی، بازارچه‌های مرزی مشترک ایجاد شود.
عضو شورای علمی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا(ایراس) ادامه داد: یکی از نقاط ضعف و مشکلات ما در سطح کلان به ویژه در مورد ترکمنستان و کل آسیای مرکزی این است که هنوز هیچ رایزن بازرگانی در این کشورها نداریم. اگر در دولت اول آقای روحانی حدود ۲۵ رایزن بازرگانی در سطح دنیا داشتیم، به واسطه مشکلات تحریمی و تامین منابع مالی این تعداد به ۱۳ و سپس ۷ مورد و در اواخر دولت قبل تنها به افغانستان و عراق محدود شد.
نظر شما :