با عضو جدید اتحادیه اروپا آشنا شوید

نویسنده: سعید هاشمی، کارشناس حوزه ی شرق اروپا و دانشجوی دکتری تخصصی جامعه شناسی سیاسی

دیپلماسی ایرانی: جمهوری کرواسی، کشوری است واقع در منطقه بالکان (جنوب مرکزی اروپا) که از شمال با اسلوونی و مجارستان، از شمال شرقی با صربستان، از شرق با بوسنی و هرزگوین و از جنوب با مونته‌نگرو و دریای آدریاتیک هم‌مرز است. کرواسی به ۲۰ استان تقسیم شده و زاگرب پایتخت و بزرگ‌ترین شهر کرواسی است.

جمعیت کرواسی بر اساس تخمین سال ۲۰۲۱ حدود سه میلیون و هشتصد و هفتاد هزار نفر بوده‌است که اغلب آنها از قوم کروات هستند. مذهب رایج این کشور مسیحیت کاتولیک است و زبان رسمی آن زبان کرواتی و واحد پول این کشور از آغاز سال ۲۰۲۳ یورو است. نرخ باروری کلی در این کشور ۱٫۵ فرزند برای هر مادر است که یکی از کمترین‌ها در دنیا محسوب می‌شود. از سال ۱۹۹۱ تا کنون رشد جمعیت طبیعی این کشور منفی بوده ‌است. امید به زندگی در این کشور ۷۵٫۷ سال است. کرواسی در بین تمامی شش کشور یوگسلاوی ترکیب قومیتی یک دست تری دارد. ۹۰درصد مردم کشور از قوم کروات هستند. حدود ۴٫۴درصد صرب و بقیه بوسنیایی، مجار، ایتالیایی، اسلوون، آلمانی، چک و کولی هستند.

کرواسی با شاخص توسعه انسانی ۰٫۸۰۵ جز کشورهای توسعه یافته دنیا محسوب می شود. درآمد سرانه این کشور بر اساس برآورد سال ۲۰۱۴ معادل ۱۳۹۲۰ دلار بر اساس ارزش رسمی و ۱۸۳۱۴ دلار بر اساس قدرت برابری خرید است. گردشگری از منبع‌های اصلی این کشور است که ۲۰ درصد کل تولید اقتصادی این کشور را شامل می‌شود.

نظام حکومتی کرواسی جمهوری پارلمانی تک‌مجلسی است. این کشور در سازمان‌های بین‌المللی مختلفی از جمله اتحادیه اروپا عضویت دارد و در سال‌های ۹–۲۰۰۸ عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده‌است.

کرواسی در سال ۱۹۱۸، پس از پایان جنگ جهانی اول از امپراتوری اتریش – مجارستان جدا شده و در پادشاهی یوگسلاوی ادغام شد. بعد از جنگ جهانی دوم کرواسی یکی از واحدهای مؤسس جمهوری فدرال یوگسلاوی شد. این کشور در ۲۵ ژوئن ۱۹۹۱ از یوگسلاوی جدا شد و اعلام استقلال کرد. جنگ استقلال کرواسی حدود چهار سال طول کشید و با موفقیت استقلال‌طلبان به پایان‌رسید.

این کشور دارای مردمی بافرهنگ و تقریباً ۹۸درصد مردم کرواسی باسواد هستند. تحصیل در دوره ابتدایی برای همه کودکان (۶ تا ۱۵ ساله) اجباری و رایگان است. در کشور کرواسی ۶۷ دانشگاه وجود دارد و دانشگاه زاگرب که قدیمی‌ترین دانشگاه ملی کرواسی به‌شمار می‌رود در سال ۱۶۶۹ میلادی تأسیس شده‌است؛ یعنی قدمتی برابر ۳۴۰ ساله دارد. در دهه های اخیر نام کرواسی همواره با پیشرفت و توسعه در عرصه های مختلف فرهنگی، ورزشی، اقتصادی و ... گره خورده است. از جمله درخشش ورزشکاران این کشور در میادین بین المللی بسیار مهم مانند مسابقات جام جهانی فوتبال که اخبار مربوط به این کشور را بطور مستمر زنده نگه داشته است.

حوزه شنگن یا پیمان شنگن، به ۲۷ کشور اروپایی گفته می‌شود که قانون کنترل گذرنامه در بدو ورود را برای شهروندان این منطقه حذف کرده‌اند و در عرصه بین‌الملل نیز با گرفتن ویزا هر کدام از کشورهای این منطقه، می‌توان به دیگر کشورها نیز بدون نیاز به ویزای جدید، سفر کرد. 

در این حوزه، حرکت و مبادله هر نوع کالا، اطلاعات، پول و افراد، به شرط قانونی بودن، جایز و بدون هر گونه ملاحظات گمرکی خواهد بود. این پیمان‌نامه در سال ۱۹۸۵ و بین پنج کشور اروپایی منعقد شد. 
منطقه شینگن دارای بیش از ۴۲۳ میلیون نفر جمعیت و مساحت ۴٬۳۶۸٬۶۹۳ کیلومتر مربع (۱٬۶۸۶٬۷۶۲ مایل مربع) است. روزانه حدود ۱٫۷ میلیون نفر از مرزهای داخلی اروپا برای کار رفت و آمد می‌کنند و در برخی مناطق این افراد یک سوم نیروی کار را تشکیل می‌دهند. هر سال در مجموع ۱٫۳ میلیارد عبور از مرزهای شنگن وجود دارد. ۵۷ میلیون گذرگاه به دلیل حمل و نقل کالا از طریق جاده است که ارزش آن ۲٫۸ تریلیون یورو در سال است. کاهش هزینه تجارت به دلیل شینگن از ۰٫۴۲درصد تا ۱٫۵۹درصد بسته به جغرافیا، شرکای تجاری و سایر عوامل متغیر است. تمامی کشورهای عضو دارای سیاستی مدون و همسان در مورد مرز هوایی، روادید، عملیات و همکاری پلیس و حریم خصوصی اطلاعاتی دارند.

از مهمترین اتفاقات و وقایع اخیر در منطقه بالکان، عضویت کرواسی به عنوان ۲۷ امین کشور عضو در منطقه شنگن و همچنین تغییر پول ملی آن به ارز “یورو” است.

همزمان با آغاز سال میلادی 2023، کشور کرواسی که در سال 2013 به عضویت اتحادیه اروپا درآمده بود، به عنوان تنها کشوری شناخته می شود که طی مدت کمتر از 10 سال و به طور همزمان به عضویت شنگن و یورو درآمده است.

مسئولان کمیسیون اروپا، این رویداد مهم را برای کرواسی در سرمایه گذاری بیشتر، ایجاد شغل و رشد اقتصادی بهتر این کشور بسیار موثر می دانند و همچنین بر این باور هستند که این کشور می تواند به قطب انرژی اروپا بویژه از منابع تجدیدپذیر تبدیل شود.

با الحاق کرواسی به منطقه شنگن، مرزهای این کشور با مجارستان و اسلوونی برچیده می شود و حصار مرزی شنگن به نقاط مرزی کرواسی منتقل می شود.

همچنین با الحاق به منطقه اقتصادی یورور، واحد پول ملی کرواسی "کونا" به تاریخ سپرده می شود و از این پس تمام مبادلات مالی با ارز یورو انجام خواهد گرفت.