پافشاری بر خواسته‌های حداکثری عامل اصلی جنگ است
جدیت اروپا در تداوم حمایت تمام عیار از اوکراین
دیپلماسی ایرانی: پرداختن به بحران اوکراین و حمایت تمام عیار از این کشور در تقابل با روسیه هم چنان اولویت اساسی اتحادیه اروپا در کنار پیگیری راهبرد استقلال و خودمختاری دفاعی و امنیتی است. سلسله اقدامات رهبران قاره سبز حکایت اهتمام و اراده تمام عیار در نزاع محور یورآتلانتیکی با مسکو است؛ هم‌زمان در عین اقدامات متنوع و متکثر برای پایان بخشیدن به این نزاع فرسایشی و هزینه‌مند در هر دو بعد انسانی و مادی؛ حملات هوایی، موشکی و پهپادی طرفین سیر صعودی طی دارد.
رهبران اروپایی در روزهای اخیر تصمیمات جدیدی در وضع تحریم‌های جدید و حذف محدویت طولی حملات موشکی اوکراین به عمق خاک روسیه اتخاذ کردند. در همین راستا در تاریخ ۲۶ مه، فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، اعلام کرد که آلمان، ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه تمام محدودیت‌های مربوط به تحویل سلاح به اوکراین را لغو کرده‌اند که در واکنش به این تصمیم دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که تصمیم احتمالی کشورهای اروپایی برای لغو محدودیت‌های مربوط به طیف سلاح‌های عرضه شده به اوکراین با تمایل مسکو برای دستیابی به یک توافق سیاسی در تضاد است و این تصمیمات احتمالی، اگر واقعاً گرفته شده باشند، کاملاً با آرمان‌های ما برای دستیابی به یک توافق سیاسی مغایر هستند.
هم‌زمان وزارت دفاع هلند از تحویل آخرین سری از ۲۴ فروند جنگنده اف-۱۶ وعده داده شده به اوکراین خبر داد. روزنامه اوکراینی پراودا نوشت آخرین جنگنده‌های اف-۱۶ هلندی که به مقصد اوکراین در نظر گرفته شده بودند، روز دوشنبه پایگاه هوایی ولکل در جنوب این کشور را به مقصد بلژیک ترک کردند تا در آنجا برای تحویل آماده شوند. روبن برکلمانس، وزیر دفاع هلند، که در مراسم عزیمت هواپیمای اف-۱۶ حضور داشت؛ گفت جنگنده‌های اف-۱۶ به دلیل حملات هوایی روزانه روسیه برای اوکراین از اهمیت حیاتی برخوردارند. آنها به ما اجازه می‌دهند تا تجاوز روسیه را از خود دور نگه داریم. همچنین وزارت دفاع هلند تأکید می‌کند که انتقال جنگنده‌های اف-۱۶ به معنای پایان مشارکت این کشور در ائتلاف جت‌های جنگنده نیست، ائتلافی که به همراه دانمارک و ایالات متحده رهبری آن را بر عهده دارد. در عین حال این کشوردر حفظ آمادگی رزمی جت‌های جنگنده مشارکت می‌کند و آموزش خلبانی را در مرکز آموزش اروپایی F-16 (EFTC) در رومانی سازماندهی می‌کند.
هفته گذشته، رهبران گروه چهارجانبه اروپایی (بریتانیا، فرانسه، آلمان و لهستان) به کیف سفر کردند و از آنجا به روسیه اولتیماتوم دادند که از دوشنبه، ۱۲ مه، جنگ در زمین، دریا و هوا را متوقف کند، در غیر این صورت بسته‌های تحریمی جدید و بسیار شدیدتری را تصویب خواهند کرد. می توان گفت این اولین اقدام سیاست خارجی صدراعظم جدید، فریدریش مرتس بود. وی این اقدام را مهم‌ترین ابتکار دیپلماتیک در ماه‌های اخیر و شاید در سال‌های اخیر توصیف کرد و افزود که آلمان می‌خواهد مسئولیت رهبری اروپا را بر عهده بگیرد.
البته ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه حتی به رهبران اروپایی پاسخی نداد. روز بعد، وی به طور غیرمنتظره‌ای پیشنهاد از سرگیری مذاکرات مستقیم بین روسیه و اوکراین در استانبول در ۱۵ مه را مطرح کرد. در این زمینه کرملین یک هیئت نمایندگی به رهبری رئیس اتحادیه نویسندگان، مدینسکی، مورخ جنجالی که نقش مهمی در ترویج نظریه وحدت مردم اوکراین و روسیه ایفا کرد، به استانبول فرستاد. باید گفت که انتصاب مدینسکی به عنوان سرپرست هیئت روسی در مذاکرات، به مفهوم تلاش برای از سرگیری و ادامه مذاکرات مارس ۲۰۲۲ در هفته‌های اول جنگ است.
البته از دیدگاه اروپایی‌ها سندی که روسیه به عنوان توافق استانبول ارائه کرده حداقل بحث‌برانگیز است چرا که اوکراینی‌ها ادعا می‌کنند که در سال ۲۰۲۲ هیچ سندی را امضا نکرده‌اند و مفادی که پوتین به آنها استناد می‌کند، شرایطی برای تسلیم اوکراین در مارس ۲۰۲۲ است، زمانی که نیروهای روسی در دروازه‌های پایتخت بودند که توسط کی‌یف رد شده بود. البته در مذاکرات استانبول پس از یک ساعت و چهل دقیقه بحث، تنها توافق حاصل شده، تبادل متقابل ۱۰۰۰ زندانی بود.
واقعیت این است که پس از رد طرح صلح ۲۲ ماده‌ای روسیه که با مخالفت فرستاده ترامپ، استیو ویتکاف مواجه شد دیگر کرملین علاقه‌ای به استقبال از وی نشان نداده و به نظر می‌رسید تنها راه خروج از این بن‌بست، یک تماس تلفنی جدید بین ترامپ و پوتین بود؛ تماسی که روز دوشنبه، ۱۹ اردیبهشت ماه، انجام شد و دو ساعت به طول انجامید. به گفته آقای پوتین، گفت‌وگو با ترامپ به هیچ وجه موضع روسیه را تغییر نداده، بنابراین، آتش‌بس حتی برای ۳۰ روز تنها پس از پذیرش شرایط خاص امکان‌پذیر است؛ لذا دیپلماسی ترامپ، نه تنها نتیجه‌ای نداشته، بلکه ایالات متحده را در موقعیتی متزلزل، به‌ویژه در قبال متحدان سنتی، قرار داده است.
در نتیجه در روزهای اخیر تغییر موضع ترامپ نسبت به مواضع روسیه و تهدید خطرناک فروپاشی این کشور و حتی حملات لفظی غیرمتعارف به رئیس کاخ کرملین را شاهد هستیم؛ امری که می تواند تا حدودی از اختلافات دو سوی آتلانتیک در منازعه قرن با روسیه بکاهد و تقویت روحیه ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین در تداوم جنگ را موجب شود.
در مجموع باید اذعان کرد که کمتر کسی پیش‌بینی می‌کرد که جنگ در اوکراین به تقابل فرسایشی محور ناتو و روسیه با صدها میلیارد دلار خسارت و صدها هزار تلفات انسانی تبدیل شود که خروج از آن به مراتب سخت و طاقت‌فرساتر از ادامه آن باشد. شاید تمرکز طرفین درگیری بر خواسته‌های حداکثری دسترسی به راه حل ممکن را دشوار کرده است.
به هر حال از طرفی تداوم حمایت اروپا از اوکراین یک هدف مهم، یعنی عدم خروج موفق روسیه از این جنگ و به زعم‌شان پیشگیری از تکرار چنین رویدادی برای دیگر کشورهای قاره سبز را دنبال می‌کند و از سوی دیگر کرملین هدف مهم محو همیشگی سایه فرایند توسعه ناتو به شرق و تامین امنیت پایدار و دائمی را در دستور کار دارد.
کلام آخر این که بهترین رویکرد برای کشورهای خارج از این کارزار حفظ بی‌طرفی فعال و به‌نوعی بهره‌گیری از امتیازات چند وجهی در کنار پرهیز از ایجاد هزینه جانبداری غیر محاسبه شده است.
نظر شما :