ترامپ و پوتین در آلاسکا؛ انتظاراتی که برآورده نشد
دیپلماسی ایرانی: وزیر خارجه روسیه در روز دیدار سران دو کشور اعلام کرد که موضع ما مشخص و آشکار است و آن را مطرح خواهیم کرد. ما تلاش‌های گسترده‌ای برای تشریح موضع روسیه در جریان سفر استیو ویتکاف به روسیه انجام دادیم و به تداوم این گفت‌وگوی سازنده امیدواریم.
آن‌گونه که خبرگزاری‌های خارجی اعلام کرده‌اند، در نشست روز ۱۶ اوت ۲۰۲۵ در آلاسکا بین ترامپ و پوتین، نه آتش‌بس اوکراین، بلکه یک پیروزی روابط عمومی برای پوتین بود: نکات کلیدی از نشست ترامپ در آلاسکا با رئیس‌جمهور روسیه. جنگ در اوکراین ادامه خواهد یافت در حالی که رهبران ایالات متحده و روسیه به نارضایتی‌های قدیمی چسبیده‌اند و کلمات گرم رد و بدل می‌کنند.
نشست بسیار تبلیغاتی دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین در آلاسکا روز جمعه ۱۶ اوت پس از تنها چند ساعت با ارائه جزئیات کمی در مورد آنچه آنها در مورد آن بحث کردند و عدم توافق برای پایان دادن به جنگ در اوکراین، علیرغم سخنان گرم بین دو رهبر، به پایان رسید
همان‌طور که دونالد ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی کوتاه خود با ولادیمیر پوتین اذعان کرد، «تفاهم» و «پیشرفت» دو سوی اقیانوس آرام جدا از یک توافق هستند. در پایان نشستی که بیشتر به خاطر نمایش ظاهری آن قابل توجه بود، خبرنگاران ناامید اجازه نداشتند سؤال بپرسند.
ترامپ اذعان کرد: «تا زمانی که مصالحه‌ای حاصل نشود، توافقی وجود ندارد»، در حالی که پوتین مذاکرات آنها را تنها به‌عنوان یک «نقطه مرجع» برای پایان دادن به درگیری و به‌طور قابل ملاحظه‌ای سکوی پرتاب بالقوه برای روابط دیپلماتیک و اقتصادی بهتر بین واشنگتن و مسکو توصیف کرد.
پوتین در پیامی به کی‌یر استارمر و سایر رهبران منطقه‌ای که در آستانه نشست حمایت علنی خود را از زلنسکی نشان دادند، به «پایتخت‌های اروپایی» در مورد «ایجاد موانع» برای صلح در اوکراین هشدار داد. او گفت: «من بیش از یک بار گفته‌ام که برای روسیه، رویدادهای اوکراین با تهدیدات اساسی برای امنیت ملی ما همراه است.»
این نشست به دلیل غیبت (زلنسکی) مردی که کشوری را رهبری می‌کند که سرنوشت او اکنون در دستان ترامپ و یک جنایتکار جنگی (محکومیت پوتین در دادگاه جنایات جنگی) پوتین است. در سوی دیگر ترامپ است که در حمایت از رژیم اسرائیل در کشتار و جنایت جنگی در غزه، کمتر از نتانیاهو نیست. حال از این دو رهبر خواسته می‌شود که جنگ در اوکراین را به‌سوی آتش‌بس و صلح هدایت کنند.
کی‌یف شاید بتواند از این واقعیت آرامش یابد که به نظر می‌رسد ترامپ همه خواسته‌های پوتین را نپذیرفته است. ترامپ در پایان اظهارات خود به رسانه‌ها، تقریباً به‌عنوان یک فکر بعدی، گفت که به‌زودی با رهبر اوکراین همراه با رهبران ناتو تماس خواهد گرفت.
این دیدار در آلاسکا برگزار شد، بخشی از خاک ایالات متحده در غرب کانادا به مساحت تقریبی ایران که در گذشته به روسیه تعلق داشته است. آمریکا ایالت آلاسکا را از روسیه خریداری کرد هرچند که روس‌ها هنوز ادعای مالکیت آن را دارند و به دفعات بمب‌افکن‌های اتمی و استراتژیک خود را در حوالی این منطقه به پرواز درآورده‌اند.
احتمال می‌رود ترامپ با دعوت از پوتین برای سفر به آلاسکا به دنبال آن است که نشان دهد این منطقه قرن‌هاست که به آمریکا تعلق دارد، نه به روسیه. یعنی او به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، پوتین را به سرزمین آمریکا دعوت کرده است.
از سوی دیگر به لحاظ سمبلیک این دیدار بسیار مهم است؛ آمریکا به نمایندگی از جانب کشورهای اروپایی و فاصله کم محل برگزاری در دورترین نقاط آمریکا و نزدیک به روسیه در آن سوی دریای برینگ با پوتین دیدار می‌کند.
زیرا در بین این دو منطقه هیچ کشوری وجود ندارد که مانع پرواز هواپیمای پوتین و اجرای دستور دستگیری پوتین به‌عنوان جنایتکار جنگی شود. این دیدار در ساختار قدرت در جهان، به معنی مناسبات قدرت یعنی یک ابرقدرت جهانی با ابرقدرت منطقه‌ای (روسیه) است، که بازمانده‌ای از بلوک قدرتمند شرق است. شرقِ فروپاشیده که هر یک از کشورهای محصور در جغرافیای آن با مشکلی دست‌وپنجه نرم می‌کند، با این حال نظام بین‌الملل نمی‌تواند آن را به‌عنوان متجاوز به تمامیت ارضی کشوری دیگر تنبیه کند (زیرا با وتوی او مواجه خواهد شد) و ترامپ نیز در بمباران سایت‌های هسته‌ای ایران منشور بین‌الملل را در ممنوعیت بمباران سایت‌های هسته‌ای زیر پا گذاشته و از رژیم اسرائیل در کشتار جمعی و جنایت جنگی حمایت می‌کند.
روسیه با جمعیت ۱۴۳ میلیون نفری (سه و نیم برابر جمعیت اوکراین ـ جمعیت اوکراین قبل از جنگ ۴۴ میلیون و اکنون ۳۸ میلیون، یعنی ۶ میلیون مهاجر جنگی به خارج) و مساحتی برابر ۱۷ میلیون کیلومتر مربع، قلمروهای بزرگی با تراکم بسیار کم دارد که می‌تواند روس‌تباران داخل جمهوری‌های شوروی سابق را در آن مستقر و اندیشه «جهان روسی» را در «اوراسیای» مورد نظر خود (قلمرو کنونی فدراسیون روسیه) سکنی دهد و به بزرگ‌ترین کشور جهان از نظر قدرت و وسعت تبدیل شود.
ولی رویای روس‌ها برقراری دوباره اتحاد شوروی است که پوتین فروپاشی آن را غیرقانونی و امکان احیای دوباره آن را در پس ذهن خود دارد. ترس اتحادیه اروپا از روسیه و لزوم حمایت ایالات متحده شکل‌گیری دوباره بلوک شرق با تعریفی دیگر است که ثبات مرزهای اتحادیه اروپا را بر هم می‌زند. رها کردن قفقاز به‌ویژه ارمنستان با جایگاه ژئوپلیتیکی منحصر به‌فرد آن (واقع‌شدن در کمربند شکننده قفقاز) و خروج ارمنستان از پیمان امنیت دسته‌جمعی (به ریاست روسیه) و خارج کردن ۲۰۰۰ پاسدار صلح روسی (طبق توافقنامه آتش‌بس ابتکار روسیه در ۲۰۲۰) از منطقه قفقاز و انتقال آنان به جبهه نبرد اوکراین، قفقاز را به دست آذربایجان و ترکیه با سردمداری ایالات متحده واگذاشت. بازگشت روسیه به منطقه آن‌طور که روس‌ها بدان توسل می‌جویند، ابزارهای فشار دوره شوروی است که می‌تواند با جنگ‌های خونین همراه باشد که از پوتین و یارانش بعید نیست زیرا در گرجستان و کریمه این ابزارها را به کار گرفته‌اند.
اکنون سؤال این است که آیا ترامپ در صورت توافق صلح نهایی با روسیه که بلافاصله پس از نشست روز جمعه آشکار نبود، دستاوردهای متوسطی را به دست آورد یا بذر امنیت آینده اوکراین را کاشت. اکنون او با برخی از سؤالات استراتژیک داغ روبرو مانده است.
در پایان دیدار، ترامپ با اتخاذ موضع روسیه مبنی بر اینکه حرکت‌های صلح باید بر توافق نهایی صلح متمرکز باشد ـ که احتمالاً ماه‌ها یا سال‌ها طول می‌کشد ـ به جای آتش‌بس برای متوقف کردن تهاجم روسیه در حال حاضر، امتیاز بزرگی به بازدیدکننده خود ارائه کرد.
ترامپ پس از نشست به رهبران اروپایی اطلاع داد و به آنها گفت که پوتین از اوکراین خواسته است تقریباً یک‌سوم دونباس را که شامل مناطق شرقی لوهانسک و دونتسک است و در حال حاضر کنترل آن را در دست ندارد، واگذار کند. کوین لیپتاک از سی‌ان‌ان به نقل از مقامات اروپایی گزارش داد که در عوض، او پیشنهاد می‌کند که خطوط مقدم در مناطق خرسون و زاپوریژیا را مسدود کند. این امر اوکراین را به یک معضل دردناک سوق می‌دهد. برخی از تحلیلگران می‌ترسند که چنین توافقی به نیروهای مسکو بستری برای انجام حمله در آینده بدهد.
برای اوکراینی‌ها و متحدان اروپایی آنها ـ که در این جلسه کنار گذاشته شدند و ترامپ پس از آن به آنها اطلاع داد ـ حداقل یک لحظه آرامش وجود داشت که ترامپ کی‌یف را نفروخته است.
نظر شما :