سرنوشت مبهم یک جنگ
ترامپ و تحقیر اروپا در بحران اوکراین
دیپلماسی ایرانی: جلال خوش‌چهره در گفتگویی اظهار داشت: رویکرد دونالد ترامپ در قبال بحران اوکراین نشانه‌ای از «توهم بازگشت به نظم دوقطبی جنگ سرد» است. او معتقد است که «رئیس‌جمهور آمریکا با نگاهی آمرانه و با تکیه بر برتری اقتصادی و نظامی ایالات متحده، تلاش می‌کند صلحی تحمیلی را نه‌تنها به اوکراین، بلکه به اروپا و حتی روسیه دیکته کند.»
خوش‌چهره می‌گوید: «ترامپ تصور می‌کند با الگوی تسلیم، که در آن قدرت برتر شرایط را به دیگران تحمیل می‌کند، می‌تواند معادلات جهانی را مهندسی کند.» این تحلیلگر به نمونه‌های تاریخی اشاره کرده می‌گوید: «زمانی که ارتش شوروی به چکسلواکی، مجارستان و لهستان حمله کرد، غرب ناچار به پذیرش این وضعیت شد. اما جهان امروز دیگر آن دنیای دوقطبی نیست. فروپاشی شوروی و ظهور بازیگران جدید مانند چین و کشورهای غرب آسیا، معادلات را پیچیده‌تر کرده است». این کارشناس تأکید می‌کند که «تلاش‌های یک‌جانبه‌گرایانه آمریکا برای تحمیل صلح، مانند آنچه در نشست آلاسکا یا دیدارهای واشنگتن دیده شد، با مقاومت اروپا و حتی پوتین روبه‌رو خواهد شد.» این دیپلماسی آمرانه، به باور خوش‌چهره، «نمی‌تواند به صلح پایدار منجر شود.»
خوش‌چهره با اشاره به نقش تاریخی اروپا به‌عنوان معمار دیپلماسی جهانی، معتقد است که اروپا، برخلاف تصور ترامپ، نمی‌تواند صرفاً نقش دستیار آمریکا را بازی کند. او می‌گوید: «اروپا، به‌ویژه بریتانیا و فرانسه، با سابقه طولانی در دیپلماسی، نمی‌پذیرند که به حاشیه رانده شوند.» به اعتقاد تحلیلگر حوزه بین‌الملل، «اگرچه اروپا از زمان جنگ سرد و حتی پس از تشکیل اتحادیه اروپا، در بسیاری موارد تحت نفوذ آمریکا بوده، اما اکنون در برابر تحمیل صلحی که تمامیت ارضی اوکراین را به خطر بیندازد یا به پیروزی آشکار روسیه منجر شود، مقاومت خواهد کرد.»
خوش‌چهره به نشست لندن و تلاش‌های اروپا برای کاهش وابستگی به آمریکا اشاره می‌کند و می‌افزاید: «اروپایی‌ها با افزایش بودجه دفاعی و پیشنهادهایی مانند اشتراک‌گذاری تسلیحات هسته‌ای، نشان داده‌اند که به دنبال استقلال راهبردی از آمریکا هستند.» او معتقد است که بریتانیا، به‌عنوان «پدر دیپلماسی جهانی»، و فرانسه، با میراث دوگل، بعید است به هژمونی آمریکایی و دیپلماسی آمرانه ترامپ تن دهند. این تحلیلگر تأکید می‌کند که «اروپا، به‌ویژه در بحران اوکراین، تلاش دارد تا نقش فعال‌تری ایفا کند و از تحقیر شدن در مذاکرات صلح جلوگیری نماید.»
معادلات پیچیده اوکراین؛ صلح یا تسلیم؟
به گفته خوش‌چهره، بحران اوکراین، فراتر از یک مناقشه منطقه‌ای، صحنه رویارویی قدرت‌های بزرگ است. این کارشناس اعتقاد دارد که «وعده‌های انتخاباتی ترامپ برای پایان دادن به جنگ در چند روز، چند هفته یا حتی یکی دو ماه، بیش از آنکه واقعی باشد، نمایشی است». خوش‌چهره می‌گوید: «ترامپ به دنبال دریافت جایزه صلح نوبل است، اما این نگاه خام به ژئوپلیتیک، که در آن تصور می‌کند می‌تواند با تکیه بر قدرت نظامی و اقتصادی، صلح را تحمیل کند، با واقعیت‌های جهان امروز سازگار نیست.»
او به شکست‌های دیپلماتیک پیشین دولت دوم ترامپ مانند توافق‌های اجرا نشده در لبنان و غرب آسیا تا ناکامی در مدیریت بحران‌های آفریقا و آسیا و مشخصا تداوم کشتار در غزه، اشاره کرده می‌گوید: «صلح پایدار نیازمند دیپلماسی مستمر و اجماع بین‌المللی است، نه تحمیل یک‌جانبه.» تحلیلگر حوزه بین‌الملل هشدار می‌دهد که «تلاش آمریکا برای توافق با روسیه به قیمت تمامیت ارضی اوکراین و تحقیر اروپا، نه‌تنها به صلح منجر نمی‌شود، بلکه می‌تواند تنش‌ها را تشدید کند». خوش‌چهره به «نقش بازیگران منطقه‌ای مانند عربستان و امارات اشاره می‌کند که با دیپلماسی عمل‌گرایانه خود، از پذیرش سیاست‌های تحمیلی آمریکا و دیپلماسی آمرانه ترامپ سر باز زده‌اند، کما اینکه اروپا هم در نهایت زیر بار دستوارت واشنگتن برای پایان جنگ در اوکراین به نفع منافع ایالات متحده و اهداف نسنجیده ترامپ نمی رود.»
روابط فراآتلانتیکی و آینده امنیت اروپا
خوش‌چهره، روابط آمریکا و اروپا را ستون فقرات نظم فراآتلانتیکی می‌داند، اما معتقد است که رویکرد یک‌جانبه‌گرایانه ترامپ این رابطه را به مخاطره انداخته است. او با اشاره به آمار تجارت ۱.۲ تریلیون یورویی بین آمریکا و اروپا در سال ۲۰۲۲، تأکید می‌کند که اروپا بزرگ‌ترین شریک تجاری آمریکا و بازار کلیدی برای شرکت‌هایی مانند اپل، گوگل و تسلا است.
به گفته این کارشناس، «اروپا، با وجود وابستگی امنیتی به ناتو، از نظر اقتصادی و دیپلماتیک قدرت قابل‌توجهی دارد و نمی‌توان آن را به حاشیه راند.» خوش‌چهره باور دارد که «تلاش‌های آمریکا برای ایجاد شکاف بین اعضای شرقی و غربی اتحادیه اروپا، اگرچه تا حدی موفق بوده، اما اتحادیه اروپا همچنان یکپارچگی خود را حفظ کرده است». وی متذکر می‌شود که «اگر ترامپ به سیاست‌های آمرانه خود ادامه دهد، اروپا ممکن است به سمت استقلال امنیتی بیشتر حرکت کند، چیزی که می‌تواند نظم جهانی را به‌طور اساسی تغییر دهد.» در پایان، خوش‌چهره نتیجه می‌گیرد که «دیپلماسی معامله‌محور و آمرانه ترامپ، بدون توجه به پیچیدگی‌های جهان چندقطبی، محکوم به شکست است و صلح پایدار در اوکراین تنها با همکاری اروپا و احترام به حقوق بین‌الملل ممکن خواهد بود.»/شورای راهبردی روابط خارجی
نظر شما :