ترور شاهد پرونده ترور رفیق حریری و دست راست بشار اسد

روزنامه گاردین چاپ بریتانیا، در گزارشی که روز سه­شنبه 5 اوت منتشر کرده، آورده است که ترور محمد سلیمان، ژنرال ارتش سوریه و دست راست بشار اسد رئیس جمهوری این کشور در چارچوب درگیری­های داخلی بر سر کسب قدرت در کشور صورت گرفته است.

بر اساس این گزارش این رقابت در حقیقت بین آصف شوکت، رئیس دایره امنیت ارتش سوریه شوهر خواهر بشار اسد و محمد سلیمان بر سر ترور عماد مغنیه یکی از رهبران حزب­الله که در اواخر سال گذشته میلادی در شهر دمشق ترور شد، جریان داشته است. شوکت تلاش می­کرده روند تحقیق درباره چگونگی عماد مغنیه را خود صرفا در اختیار داشته باشد.

منابع سوری تاکید کرده­اند، ژنرال سلیمان که شنبه گذشته هم­زمان با سفر بشار اسد به ایران، ترور شد روابط بسیار تیره­ای با شوکت داشته و این اواخر به دلیل خبرچینی یکی از ژنرال­های ارشد سازمان امنیت سوریه که دائما از سوی آصف شوکت برای سلیمان اطلاعات سری می­برده بسیار تیره شده بود.

این در حالی است که برخی منابع خبری دیگر گزارش می­دهند، رقابت گروه­های مختلف سوری با محمد سلیمان تنها منحصر به شوکت نبوده و بسیاری در درون هیات حاکمه تلاش داشتند وی را از گردونه رقابت حذف کنند. به گونه­ای که در این اواخر وزیر دفاع و رئیس ستاد ارتش سوریه نیز سلیمان را یک مزاحم و یک رقیب جدی در برابر خود می­دیدند.

یکی از منابع خبری سوری که نخواست نامش فاش شود، ارتباط ترور سلیمان با موضوعات دیگر از جمله ترور عماد مغنیه را به شدت رد کرد و گفت، باید منتظر ماند و دید چه اطلاعات تازه­ای درباره ترور عماد مغنیه به بیرون درز می­کند.

مراسم تشیع جنازه سلیمان روز گذشته با حضور جمعی از مقام­های عالی رتبه سوری از جمله «ماهر اسد» برادر بشار اسد رئیس جمهوری سوریه و رئیس گارد جمهوری و شماری دیگر از مقام­های عالی­رتبه برگزار شد. پس از آن جنازه سلیمان در شهر دریکیش، شرق طرطوس در غرب سوریه به خاک سپرده شد.

ماهر اسد یکی از مهمترین کسانی است که نقش محوری در افزایش قدرت سلیمان ایفا کرد به گونه­ای که وی را تا هرم قدرت رساند. سلیمان به کمک ماهر اسد توانسته بود میان ارکان دولت توازن ایجاد کند.

محمد سلیمان چگونه کشته شد

درباره ترور محمد سلیمان سناریوهای مختلفی مطرح شده است. روزنامه السیاسه کویت گزارش داده که یک بنز مشکی روز شنبه وارد منطقه ساحلی «شالیه» در نزدیکی کرانه «الرمال الذهبیه»، محل سکونت سلیمان می­شود. سپس از آن عده­ای مسلح که چهره­های خود را با پارچه سیاه پوشانده بودند از آن پیاده شده و در حالی که سلاح­های پیشرفته اتوماتیک مجهز به صداخفه کن به همراه داشتند، همسر سلیمان، فرزندانش، راننده وی و دو نفر از نگهبانانش را در یک اتاق حبس می­کنند و بعد از آن سلیمان را به رگبار گلوله می­بندند و از پای در می­آورند.

گروه اپوزسیون جبهه آزادیبخش ملی تصویر دیگری از ترور ارائه می­دهد. این جبهه با صدور بیانیه­ای اعلام کرد، سلیمان توسط عده­ای قایق­سوار که از کنار ویلای ساحلی اش می­گذشتند مورد هدف گلوله قرار گرفت و از پای در آمد. بنا به گفته این جبهه گلوله­ها به مغز و قلب سلیمان اصابت کردند و این باعث شد وی درجا کشته شود.

دولت سوریه اصابت گلوله به سر و گردن سلیمان را تایید کرده اما اطلاعات بیشتری در این زمینه مخابره نکرده است.

سناریوهای ترور

برخی منابع دیپلماتیک سوری اعلام کردند، ترور سلیمان به گونه­ای طراحی شده بود که هنگامی که بشار اسد رئیس جمهوری سوریه به تهران سفر می­کند، ترور شود. به گفته این مقام­ها که هیچ کدام حاضر نشدند نامشان فاش شود، ترور سلیمان با پرونده ترور رفیق حریری نخست­وزیر سابق لبنان ارتباط داشته است. زیرا وی به دلیل رابطه نزدیکش با بشار اسد، تمام سرنخ­های ترور رفیق حریری را در اختیار داشت و علاوه بر آن جزء لیستی دیتلیو میلیس، رئیس گروه بازرسی بین­المللی ترور رفیق حریری برای انجام بازجویی بوده است.

این منابع همچنین تاکید کردند، این ترور هیچ ارتباطی به ترور عماد مغنیه یکی از مقام­های ارشد حزب­الله نداشته است.

در همین رابطه سازمان امنیت اسرائیل اعلام کرد، سلیمان مسئول پرونده­های بسیار مهمی در سوریه بوده که این مسئولیت­ها بی­ارتباط به مسئله ترورش نبوده است. وی رابط بشار اسد با مقام­های ارشد کره شمالی بود و چند بار نیز به پیونگ­یانگ سفر کرده بود. وی همچنین نقش عمده­ای در جا به جایی تاسیسات هسته­ای از کره­شمالی به منطقه دیر زور در سوریه داشت. علاوه بر آن چگونگی مراقبت از مهندسان و کارشناسان کره­ای فعال در این تاسیسات هسته­ای را نیز بر عهده داشت. موضوعی که پس از بمباران تاسیسات هسته­ای سوریه توسط جنگنده­های اسرائیلی تبدیل به نقطه ضعفی برای سلیمان شد به گونه­ای که بر سر آن به شدت مورد توبیخ قرار گرفت.

سازمان امنیت اسرائیل علاوه بر آن دو موضوع دیگر را در رابطه با ترور محمد سلیمان مطرح می­کند. یکی این که وی نقش مهمی در جابه­جایی عناصر خارجی به داخل سوریه  داشت و به کمک آنها توانست عملیات بسیاری را سازمان­دهی کند و دیگر این که وی اطلاعات سری بسیاری در سینه داشت که موجب شد همانند بسیاری دیگر که به این شیوه به قتل رسیدند، کشته شود.

یک مقام ارشد لبنانی نیز در گفت و گو با روزنامه کویتی السیاسه گفته است، سلیمان رابط اصلی سوریه با حزب­الله بود. وی همچنین ارتباطات نزدیکی با عماد مغنیه داشت. موضوعی که پس از ترور مغنیه سلیمان دائما رد می­کرد.

از سوی دیگر جبهه آزادیبخش سوریه که یکی از گروه­های اپوزسیون مخالف دولت سوریه است، ارتباط ایران یا حزب الله را در ترور محمد سلیمان رد کرد. زهیر سالم، سخنگوی این گروه در این باره گفت: «ایران یا حزب­الله دلیلی نمی­دیدند که چون وی با مغنیه در ارتباط بوده بخواهند او را ترور کنند. اگر بنا بود آنها به این دلیل وی را ترور کنند، اقدام به ترور شخصیت­های بزرگتر و موثرتری می­کردند. گرچه نباید هم برداشت کنیم، سکوت ایرانی­ها و حزب­الله بر سر ترور عماد مغنیه به معنای این است که آنها این موضوع را فراموش کردند.»

محمد سلیمان که بود؟

محمد سلیمان در شهر دریکیش، به دنیا آمد. وی کارشناسی خود را در رشته مهندسی مکانیک از دانشگاه دمشق دریافت کرد و برای گذراندن دوره نظامی وارد دانشگاه نظامی شد تا دوره­های تخصصی مهندسی نظامی را در این دانشگاه بگذراند. در دانشکده نظامی توانست به باسل اسد برادر بزرگتر بشار اسد که در حادثه رانندگی کشته شد، نزدیک شود. پس از آن به سرعت توانست پله­های ترقی را طی کرده و تبدیل به یکی از رهبران عالی­رتبه گارد جمهوری که زیر نظر باسل اسد اداره می­شد، شود.

در طول این مدت توانست به کشورهای مختلف کمونیستی سفر کند و برای گارد جمهوری، اسلحه تانک­های پیشرفته و توپ خریداری کند. وی بعدها در همین رشته دکترای خود را دریافت کرد. سلیمان پس از آن مدیر دفتر باسل اسد شد و ضمن حفظ سمت به سمت مشاور ویژه نظامی وی منصوب شود.

پس از فوت باسل اسد، به سمت مدیر دفتر ویژه بشار اسد منصوب شد. در این سمت مدیریت اتاق عملیات ویژه بشار اسد را نیز بر عهده گرفت و بسیاری از فرماندهان عالی­رتبه را برای کنترل ارتش و امور امنیتی منصوب کرد.

وی همچنین موسس دفتر اطلاعات وابسته به کاخ ریاست جمهوری که وظیفه اداره امور داخلی کشور را عهده دارد، نیز محسوب می­شود.

پس از آن که توانست به درجه تیمساری نائل شود، تمام پرونده­های مرتبط با ارتش به زیر دست وی آمدند. همچنین کنترل ریاست ستاد ارتش و وزارت دفاع نیز تحت نظارت مستقیم وی شدند. وی همچنین مدیریت سازمان امنیت را نیز عهده­دار شد. سلیمان یکی از مهمترین شخصیت­های سوری بود که در تعیین وزیران و استانداران نقش کلیدی ایفا می­کرد.