روسيه هميشه از جيب ديگران معامله مى‌کند
رئيس‌جمهور روسيه به آمريکا هشدار داد که اگر اين کشور در مورد طرح‌هاى ايجاد سيستم‌هاى دفاع موشکى با روسيه به توافق نرسد، مسکو راکت‌هايى را در يک منطقه نزديک لهستان مستقر خواهد کرد. دیمتری مدودف، رئیس‌جمهورى روسیه تهدید کرد که اگر آمریکا طرح دفاع موشکی خود را در اروپا پیاده کند، روسیه نیز در کالینینگراد پایگاه موشکی دایر خواهد کرد.
ديميترى مدودف، رئيس‌جمهور روسيه در يک تناقض آشکار با سخنان مثبت خود در جريان سفر چند روز پيش باراک اوباما، رئيس‌جمهور آمريکا به روسيه زمانيکه دو طرف بر سر کاهش سلاح‌هاى هسته‌اى به توافق‌هاى گسترده رسيدند، از يک کنفرانس خبرى در نشست سران گروه هشت استفاده کرد تا مجددا به مواضع قبلى سخت روسيه در مورد کنترل تسليحات بازگردد.
ديميترى مدودف با اشاره به دستور اوايل امسال براى آماده سازى استقرار موشک‌هاى روسى کوتاه برد در منطقه غربى کالينينگراد به منظور پاسخ به هر گونه استقرار سپر دفاع موشکى آمريکا در شرق اروپا گفت: اگر ما نتوانيم در مورد اين مسايل به توافق برسيم شما عواقب آن را مى‌دانيد. آنچه که من قبلا گفته‌ام لغو نشده است. مدودف گفت که موشک‌های آمریکایی در لهستان و جمهوری‌چک برای روسیه خطری جدی محسوب می‌شوند.به نظر مى‌رسيد که مدودف هم‌چنين لحن خود را در مورد سپر دفاع موشکى نيز تغيير داده است.
مدودف در جريان سفر اوباما به روسيه با لحنى آرام‌تر از حد معمول گفت که هيچ کس نمى‌گويد که دفاع موشکى به خودى خود مضر است يا تهديدى عليه يک فرد است. اما در نشست سران گروه هشت در ايتاليا مدودف به موضع سنتى روسيه در خصوص اين سيستم بازگشت و آن را مضر و تهديدى عليه روسيه توصيف کرد.
گفت و گو با حسن بهشتى‌پور کارشناس مسائل روسيه در ارتباط با سفر باراک اوباما به روسيه و کاهش کلاهک‌هاى هسته‌اى و موضع روسيه در مقابل سپر دفاع موشکى:
مسئله کاهش کلاهک‌هاى هسته‌اى دو کشور بزرگ هسته‌اى جهان چه آينده‌اى خواهد داشت؟
مساله اصلى اين است که دو رئيس‌جمهور روسيه و آمريکا توافق کردند که درباه کاهش کلاهک‌هاى هسته‌اى با يکديگر مذاکره کنند. پيمان استارت که يک پيمان 10 ساله بود، تا پايان سال 2009 به پايان مى‌رسد.
آنها مى‌خواهند تا پايان امسال قرارداد جديدى را امضا کنند که بر اساس اين قرارداد موشک‌هاى استراتژيک هسته‌اى روسيه وآمريکا کاهش پيدا کند.
توافقى هنوز انجام نشده است. اين دو رئيس‌جمهور در اين‌باره صحبت کردند تا در آينده با يکديگر توافق کنند، اين درحالى است که هنوز قراردادى ثبت نشده‌است و اگر هم در آينده بخواهد ثبت شود بايد در پارلمان روسيه و کنگره آمريگا تثبيت شود.
بر اين مبنا دو کشور توافقى کلى به دست آوردند تا قراردادى براى 10 سال امضا کنند و براساس همان قرارداد تعداد کلاهک‌هاى هسته‌اى خود را به نسبت محدودى کاهش دهند.
آيا امکان رسيدن به يک توافق ميان دو کشور وجود دارد؟
بله، امکان رسيدن به يک توافق در اين زمينه ميان دو کشور وجود دارد. در مجموع اين دو کشور 5 هزار کلاهک هسته‌اى داشتند که بعد از سال‌ها فرسوده شده‌اند و نگهدارى آنها برايشان خيلى هزينه دارد. در حال حاضر در نسل سوم و چهارم هسته‌اى کلاهک‌هايى ساخته شده است که به مراتب قدرتش چند برابر تخريب موشک‌هاى قبلى است.
بنابراين روسيه و آمريکا تصميم گرفته‌اند موشک‌هاى جديدى که قدرت تخريبى آن بيشتر از موشک‌ها و کلاهک‌هاى قبلى است را نگهدارى کنند و قبلى‌ها را از بين ببرند. اين اقدامى است که نشان مى‌دهد اين دو کشور در راستاى محو کلى سلاح هسته‌اى پيش مى‌روند، اما واقعيت اين است که اين سلاح‌ها را با قدرت چندين برابر به روز کرده‌اند. بنابراين شايد از لحاظ تعداد، کلاهک‌هاى هسته‌اى کم شود ولى از لحاظ قدرت تخريب همچنان در سطح خيلى بالاتر خواهد بود.
اگر اين توافق انجام شود -که به احتمال زياد صورت خواهد گرفت- و اگر مراحل اجرايى هم انجام شود گام مثبتى نيست.
اما مشکل ما اين است که اين کار در واقع از خطر هسته‌اى چيزى کم نمى‌کند. زيرا نسل سوم و چهارم هسته‌اى به مراتب قدرت بيشترى دارند.
بنابراين آيا اين توافق‌ها مى‌تواند جنبه تبليغاتى داشته باشد؟
بخش بزرگى از بحثى که بين دو کشور است، ماجراى تبليغاتى دارد. قدرت هسته‌اى که اين دو کشور در مجموع با هم بيش از 95درصد کل سلاح‌هاى هسته‌اى دنياست.
طبق بند دوم ان.پي.تى قرار است به مرور کلاهک‌هاى هسته‌اى کم شود که کم هم شده است، اما اين مقدار از لحاظ تعداد کم شده است.
اما مشکل با اين تعداد کم شدن حل نمى‌شود. کيفيت انفجار کلاهک‌‌ها خيلى ببيشتر وبالاتر است، نکته مهمتر اين است اين روند مى‌خواهد 10 سال طول بکشد، در10 سال مى‌خواهند اين مورد را به اجرا بگذارند. مسئله ديگر اين است که بايد توافق کنگره آمريکا و پارلمان روسيه را نيزبه دست آورند. پيش بينى مى‌شود که توافق در اين مراحل به کندى انجام شود همان طور که استارت 1 و 2 هم به کندى انجام شد.
مسئله صحبت‌هاى اوباما و مدودف درباره سپر دفاع موشکى را چگونه ارزيابى مى‌کنيد؟
صحبت‌هایى که مدودف با باراک اوباما کرد يک تعارف سياسى بود. اما حرف‌هايى که در اجلاس گروه 8 مطرح کرده است موضع رسمى دولت روسيه بوده است.
واقعيت اين است که مدودف معتقد است اجراى اين طرح سپر دفاع موشکى امنيت ملى و منافع ملى روسيه را تهديد مى‌کند. نکته مهم اين است که اوباما توپ را با زرنگى در زمين روس‌ها انداخته است. امريکا در مذاکراتى که در مسکو داشت اعلام کرد که اگر ايران از برنامه هسته‌اى خود دست بردارد ما نيز ازاين طرح موشکى دست بر مى‌داريم. معناى اين حرف اين است که روسيه به ايران فشار وارد کند تا ايران دست از استفاده صلح‌آميز هسته‌اى بدارد يا حداقل غنى‌سازى اورانيوم را متوقف کند.
در حالى که روس‌ها مى‌دانند اين طرح دفاع موشکى بخشى از برنامه بلند مدت آمريکايى‌ها است که در زمان ريگان به طرح جنگ ستارگان معروف شد و بعد در دوران بوش پسر به طرح کوچکترى تبديل شد؛ چرا که طرح جنگ ستارگان هزينه بسيار بالايى را دربر مى‌گرفت. در اين طرح آمريکايى‌ها يک مثلثى درست کردند که يک ضلع آن در کاليفرنيا و ضلع ديگر در آلاسکا و راس آن مثلث در کشور چک است.
اين مثلث رادارى است که کليه فعاليت‌هاى روسيه و چين را تحت کنترل دارد. بهانه آمريکايى‌ها اين است که با اين پايگاه فعاليت‌هاى هسته‌اى ايران و کره شمالى را کنترل کند در حالى که اصل ماجرا کنترل فعاليت‌هاى موشکى روسيه و چين است.
روس‌ها متوجه اين جريان هستند وبه همين دليل به آمريکا اعتراض دارند و مى‌گويند اگر شما مى‌خواهيد ايران را کنترل کنيد چرا از پايگاه قبله که در جمهورى آذربايجان است استفاده نمى‌کنيد. آمريکايى‌ها هم مى‌دانند که هدفشان ايران نيست بلکه روسيه است، به همين دليل به روس‌ها پيشنهاد مى‌دهند که به ايران فشار وارد کنند.
نتيجه اين بحث‌ها چه خواهد بود؟
اولا روس‌ها مى‌دانند که ايران زير بار اين فشار نمى‌رود، دوم اينکه آمريکايى‌ها به وعده خود وفا نخواهند کرد. همان طور که به وعده‌هاى قبلى خود نيز عمل نکردند.
اين يک موضع بلند مدت واستراتژيک است و نه موضع مقطعي. اين باور قطعى روسيه است که آمريکايى‌ها اين سپر دفاع موشکى را بر عليه روسيه وچين و نه ايران و کره شمالى استفاده مى‌کند.
آيا به نظر شما توافقى نيز صورت خواهد گرفت؟
با جرات به شما عرض مى‌کنم که هميشه روسيه از جيب ديگران معامله مى‌کند و نه از جیب خود. يعنى اگر منافع خود را در خطر ببيند اهل معامله نيست مثالش هم يوگوسلاوى است. با وجود آنکه يوگوسلاوى متحد استراتژيک روسيه در اروپا بود، از آنجاکه منافعش اقتضا مى‌کرد، در قضيه کوزوو کنار کشيد. آمريکا هم در قضيه کوزوو طورى که مى‌خواست مديريت کرد و بعد هم ميلسوويچ را محاکمه کردند. در مورد صدام هم روس‌ها راحت معامله کردند چراکه منافع‌شان اقتضا مى‌کرد.
اما مسئله سپر دفاع موشکى، منافع خود روس‌هاست نه منافع ايران. اگر سپر دفاع موشکى واقعا منافع ايران بود بعيد نبود که روس‌ها تن به اين معامله بدهند.
روس‌ها امنيت ملى و منافع ملى خودشان را در خطر مى‌بينند بنابراين من معتقدم که بعيد است که چنين معامله‌اى کنند.
نظر شما :