دهن‌کجی چین به غرب

دیپلماسی ایرانی: خط لوله‌ گازی ترکمنستان به چین به طول ۷ هزار کیلومتر با حضور روسای جمهوری چین، ترکمنستان، قزاقستان و ازبکستان در ۱۴ دسامبر افتتاح شد. پیش‌بینی می‌شود که به وسیله این خط لوله سالانه ۴۰ میلیارد متر مکعب گاز به چین صادر شود.

هو جین تائو رئیس جمهوری چین روز جمعه 11 دسامبر سفر کاری خود به آسیای میانه را آغاز کرد. وی در مراسم افتتاحیه خط لوله ترکمنستان به چین در منطقه سامان تپه در شمال شرقی این کشور شرکت کرد. مقامات ترکمنستان گفتند، بخشی از گاز این خط لوله از حوزه‌ گازی آمودریا و بخش دیگر آن نیز از منطقه‌ گازی باغتیارلیق تامین خواهد شد. عملیات کشف و حفاری چاه‌های نفت و گاز میدان باغتیارلیق در دست شرکت‌های نفت و گاز چین بود. به وسیله خط لوله جدید سالاله ۴۰ میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان با عبور از خاک ازبکستان و قزاقستان به پکن خواهد رسید.

به گزارش دویچه وله، سیاست خارجی چین در آسیای میانه بر اساس روابط تجاری و اقتصادی تنظیم می‌شود. به اعتقاد برخی از کارشناسان در درجه نخست چین قصد دارد نیازمندی‌های خود به انرژی را از طریق کشورهای همسایه یعنی آسیای میانه تامین کند. رشد بیش از اندازه اقتصادی سبب شده است که چین نیاز شدیدی به انرژی داشته باشد و کشورهای آسیای مرکزی نیز از لحاظ انرژی بسیار غنی هستند.

با توجه به سرمایه‌گذاری هنگفت چین در عرصه‌ انرژی آسیای میانه و حوزه‌ دریای خزر کارشناسان بر این باورند که چین تابه‌حال موفق‌تراز روسیه و اتحادیه اروپا عمل کرده است.

برخی از صاحب‌نظران غربی امور گاز پیش از این ادعا کرده بودند که صدور گاز ترکمنستان به چین مقرون به صرفه نخواهد بود و چین از تجهیزات فنی مدرن برخوردار نیست و احداث خط لوله ترکمنستان به چین بدون کمک غرب امکان‌پذیر نیست. به اعتقاد آنها دور بودن چین از چاه‌های نفت و گاز آسیای میانه نیز افزون بر علت است. اما بر خلاف پیش‌بینی‌ غربی‌ها این خط لوله دروقت تعیین شده افتتاح شد.

دولت ترکمنستان در آستانه‌ افتتاح این خط لوله اعلام کرد که صدور گاز به چین را به مدت ۳۰ سال تضمین می‌کند. کارشناسان غربی مقدار گاز ترکمنستان را نیز به اشتباه برآورد کرده بودند. هنگامی که خط لوله گاز ترکمنستان به چین افتتاح شد، کارشناسان غربی همه حیرت کردند. آنها این کار را غافلگیرکننده می‌دانند. حال همان کارشناسان به این باور رسیده‌اند که چین قویتر از شرکت‌‌های غربی وارد میدان شده و سیاست‌های آن بر اساس برنامه‌های استراتژیک این کشور تنظیم می‌شود، نه بر اساس سود اقتصادی.

رسانه‌های ترکمنستان گزارش می‌دهند تا پایان سال جاری میلادی خط لوله دوم ایران به ترکمنستان نیز با حضور محمود احمدی‌نژاد و بردی محمداف رئیس جمهوری ترکمنستان افتتاح خواهد شد. ایران به دلیل همسایگی و نزدیکی به منابع گازی ترکمنستان در مقیاسه با دیگر رقبای خود شانس بیشتری برای خرید و ترانزیت گاز ترکمنستان دارد.

کارشناسان امور گاز خط لوله‌ دوم ترکمنستان به ایران را از این بابت مهم تلقی می‌کنند که به وسیله آن ظرفیت گاز صادراتی ترکمنستان به ایران تا حدود ۲۲ میلیارد متر مکعب در سال افزایش خواهد یافت. این مقدار گاز نصف حجم گاز صادراتی ترکمنستان به روسیه است و این خط لوله شانس ایران را برای ترانزیت گاز ترکمنستان بیشترمی‌کند. این موضوع سبب می‌شود که انزوای ایران در بخش گاز غیر ممکن شود. خط لوله ترکمنستان به چین و ایران یکی از بزرگترین پروژه‌های انرژی پس از فروپاشی شوروی به حساب می‌آید. این خطوط گازی انحصار و تسلط روسیه را به انرژی منطقه کاهش داده و شانس جدیدی برای تنوع راه‌های انتقال گاز منطقه به وجود آورده است.