تشکیلات خودگردان و فرافکنی مشکلات

محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی بارها جمهوری اسلامی ایران را به عنوان عاملی بر تاخیر وحدت میان گروه‌های مختلف فلسطینی تاکید کرده است. محمد ایرانی، تحلیل‌گر مسائل لبنان و فلسطین در این مطلب به ارزیابی مواضع تشکیلات خودگردان در ارتباط با ایران پرداخته است.

به طور کلی معتقدم که اختلاف روابط بین جنبش حماس و دولت محمود عباس بر سر تقسیم یکسری از مدیریت‌های داخلی فلسطین، اختلافی جدی است. اما این که چگونه این مشکلات حل شود تا به حال بیش از هفت دور مذاکرات داشته‌اند که البته مدتی است که استمرار این مذاکرات به تعویق افتاده است و دلیل آن هم این است که مصری‌ها بیانیه پایانی را تنظیم کرده‌اند که حماس معتقد است که موارد و مطالب این جنبش در این بیانیه لحاظ نشده است و بنابراین با آن مخالفت کرده است.

اما این‌که هر از گاهی طرف‌های مختلف جمهوری اسلامی ایران را متهم می‌کنند که نظرات خودش را بر برخی از گروه های فلسطینی و به ویژه جنبش حماس تحمیل می‌کند به شخصه معتقدم که حماس در رابطه با مسائل داخلی فلسطین عمدتا به صورت مستقل عمل کرده و مواضع‌اش را مستقلانه اختیار می‌کند چرا که در صحنه داخلی فلسطین حضور فعال دارد. لذا عمدتا در مسائل داخلی مواضع مستقلی را به دلیل حضور فعال‌اش در صحنه واطلاع از جزئیات مسائل داخلی مستقلانه اختیار می‌کند.

این گونه اظهارات مانند اتهام تاثیرگذاری بر حماس و اعمال نظرات ایران توسط حماس که عمدتا توسط برخی از طرف های فلسطینی علیه ایران بیان می شود، به نظرم بیشتر به مشکلات داخلی خود فلسطین و مشکلات داخلی که عمدتا آقای محمود عباس و دولت خودگردان با آن موجه هستند، باز می گردد.

به عبارتی دیگر در اینگونه مواقع محمود عباس به عنوان رئیس دولت خودگردان وقتی با مشکلاتی مواجه می‌شود به دنبال فرافکنی مشکلات به محیط بیرونی است. مدتی قبل آقای محمود عباس سوریه را متهم کرد که مانع اصلی توافق آشتی ملی بین گروه‌های فلسطینی و جنبش فتح است. اخیرا نیز ایران را متهم کرده است که می‌خواهد جریان آشتی ملی را منحرف و نظرات خودش را اعمال کند.

این‌گونه مسائل در بررسی روند موضع گیری‌های آقای محمود عباس سابقه داشته و برای اولین بار نیست، امروز که ما این اظهارات را از ایشان یا برخی مسئولین دیگر در ارتباط با اتهاماتی دائر بر دخالت ایران در امر فلسطین می‌شنویم بیشتر ناشی از ضعف داخلی است که بر سیستم تصمیم سازی دولت خودگردان حاکم است.

در شرایطی که آقای عباس توقف شهرک سازی‌ها را شرط آغاز مذاکرات با اسرائیل اعلام کرده بود با فشارامریکا مجبور به پذیرش شروع مذاکرات البته به شکل غیر مستقیم و به مدت چهارماه شد اما همین مذاکرات نیز با اقدامات اسرائیل مبنی بر این که به زودی 1600واحد مسکونی را در اطراف قدس طراحی و به مرحله اجرا خواهد گذاشت، مجددا حالت تعلیق درآمد.

بر این اساس به نظر می‌رسد که تلاش عباس توسط اسرائیلی‌ها تاکنون به تمسخر گرفته شده است و همه تلاش‌های نامبرده برای این که برخی مسائل را متوجه ایران یا برخی کشورهای اطراف کند بیشتر ناشی از همین موضوع است.

فلسطینیان برای خروج از بحران فعلی است که چنین مواضعی اتخاذ می کنند، با این وجودبه نظر می رسد که مسائل داخل فلسطین و مشکلات آنها با اسرائیل آنقدر بزرگ و عمیق است که بیش از این که لازم باشد مقامات خودگران به این مسائل بپردازند عمدتا باید درصدد این باشند که از برگه‌های قوی منطقه به ویژه آن چه سوری‌ها یا جمهوری اسلامی در بحث مقاومت دنبال می کند، برای بهره بردای در مواجهه با تهدیدات اسرائیل و فشارهای این رژیم بر مردم فلسطین در بحث شهرک سازی می آورد، استفاده کنند.

تشکیلات خودگردان باید در فضایی گام بردارد که بیشتر فضای بهره برداری از برگه مقاومت است نه اینکه بخواهد اتهاماتی به کشورهای طرفدار مقاومت وارد کند.

در بحران اخیر میان امریکاییان و اسرائیل بر سر آمادگی ساخت 1600 واحد مسکونی توسط اسرائیل نباید فضا به سویی پیش رود که بهای این بحران را به تنهایی تشکیلات خودگردان و آقای محمود عباس بپردازد؛ به نظر می‌رسد که آقای محمود عباس نباید به سادگی شروط اسرائیلی‌ها را بپذیرد. لذا یهودی کردن قدس – که از سوی اسرائیل مورد نظر است - همواره باید به عنوان یک خط قرمز از سوی فلسطینی‌ها اعم از تشکیلات خودگردان و گروه‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد و هیچ گونه مذاکره با اسرائیل در چنین شرایطی به مصلحت نخواهد بود.

این مشکل بسیار بزرگی است که در حال حاضر آقای عباس با آن روبروست و به نظر می‌رسد که خروج از این شرایط نیز بسیار مشکل باشد؛ در این چارچوب طبیعی نیست که آقای عباس همه مشکلات را نادیده گرفته و بحث حماس و تاثیر جمهوری اسلامی و سوریه بر این جنبش را مطرح کند بلکه باید عمدتا در پی طراحی راهکاری برای خروج از بحرانی که اسرائیل و امریکا برای او و تشکلات خودگردان ایجاد کرده‌اند پیدا کند.