نمایش مسئولیت پذیری روسیه در برابر ایران

سرگئی ريابکوف، معاون وزير امور خارجه روسيه، روز شنبه خواستار انعطاف بيشتر در مذاکرات ايران و گروه 1+5 بر سر مساله مبادله سوخت هسته‌ای شد.

گفت و گوی دیپلماسی ایرانی با دکتر محمود شوری، کارشناس و تحلیل‌گر مسائل روسیه در مرکز تحقیقات استراتژیک:

آیا انعطاف بیشتری که روسیه خواهان آن است به گنجانده شدن مسکو در فرایند تبادل سوخت تهران مرتبط است؟
این‌که روس‌ها شاهد ورود کشور یا کشورهای ثالث به حیطه همکاری‌های هسته‌ای ایران باشند چندان برای آنها خوشایند نیست. آنها علاقمندند همچنان دست برتر را در فرایند تبادل سوخت ایران در اختیار داشته باشند و مهمترین کانال گفت و گوهای ایران و غرب در بحث هسته‌ای باشند.

برای مسکو اهمیت دارد که همچنان جایگاه خود را در فعالیت‌های هسته‌ای ایران حفظ کند. از سوی دیگر روسیه به عنوان یک قدرت جهانی تلاش دارد در مساله هسته‌ای ایران مسئولیت‌ پذیری خود را بیشتر نشان دهند، بر همین اساس مکررا به ایران توصیه می‌کنند که در بحث تبادل سوخت و شرایط این مبادله انعطاف بیشتری از خود نشان دهد تا روند به شکلی پیش رود که مسکو مجبور نباشد تحریم‌های جدی‌تری را علیه ایران بر خلاف میل‌اش اعمال کند.

به نظر می‌رسد که روسیه تلاش دارد به گونه‌ای ایران را در مسیر همکاری و مذاکره قرار دهد، به این ترتیب مشکلات روسیه در انتخاب شیوه‌های برخورد با ایران کمتر خواهد شد.

در صورتی که ایران هیچ نقشی برای روسیه در روند تبادل سوخت پیش بینی نکند این مساله تا چه اندازه چشم‌انداز روابط تهران و مسکو را تحت تاثیر قرار خواهد داد؟
به طور قطع چنانچه روسیه از این فرایند دور بماند، این مساله تاثیر منفی خود را بروی روابط دوجانبه خواهد گذاشت به این معنا که دیگر روسیه جایگاه گذشته خود را در حوزه منافع ایران از دست خواهد داد. همچنین دو کشور به مانند گذشته خود را متعهد به رعایت احتیاط در تصمیمات و اظهار نظرها پیرامون طرف مقابل نمی‌دانند.

برخی معتقدند ترکیه و روسیه بازیگرانی هستند که هم در شرایط انزوای سیاسی و تحریم اقتصادی ایران و هم در شرایط تعامل ایران و غرب قادر به حفظ روابط شان با تهران هستند. ارزیابی شما از جایگاه روسیه در روابط خارجی ایران چیست؟
کسی نمی‌تواند کشورها را منع کند تا در شرایط مختلف منافع خود را دنبال نکنند. روسیه و ترکیه به لحاظ نوع روابطی که با ایران دارند این انتظار را ایجاد می‌کنند که همکاری و همراهی بیشتری با ایران داشته باشند. این همراهی بویژه در زمانی که ایران در موقعیتی اضطراری قرار داشته و شرایط چندان به سود این کشور نیست، ضروری‌تر به نظر می‌رسد. 

به نظر نمی‌رسد که نفع ترکیه و روسیه در این باشد که ایران به شکلی در انزوای سیاسی و تحریم‌های اقتصادی قرار گیرد. ترکیه و روسیه هرچند علاقمند نیستند که مناقشات ایران و غرب به شکلی کامل حل و فصل شود اما مایل هم نیستند که این کشور تحت فشارها شدید بین المللی قرار گیرد.

در واقع آنها تلاش دارند میان فشار بر ایران و تعامل ایران و غرب توازن برقرار کنند تا به این ترتیب هم فشارهای وارده بر این کشور جدی نباشد و هم رابطه ایران و غرب به طور کامل بهبود نیابد.