سیل و فساد سیاسی در پاکستان

دیپلماسی ایرانی: درحالی که روزنامه ديلى تلگراف از سوءاستفاده نخست وزير پاکستان از کمک‌هاى بشردوستانه به پاکستان در سال 2005 خبر داده است، مقام‌هاى پاکستان از کندى ارسال کمک‌هاى جامعه بين‌المللى به قربانيان اين سيل ويرانگر که 17 درصد از خاک اين کشور را دستخوش بحران کرده است، انتقاد کرده‌اند. نواز شریف، رهبر اپوزیسیون پاکستان به دیلی تلگراف گفت: شک و تردید در میان کمک کنندگان بالقوه مانع تلاش‌ها جهت جمع آوری کمک‌های مالی برای کمک به ‌آوارگان می‌شود.

گفتاری از پیرمحمد ملازهی، کارشناس و تحلیل‌گر مسائل پاکستان برای دیپلماسی ایرانی.

سیل اخیر پاکستان که به دلیل شدت خسارات، سازمان ملل آن را با سونامی‌سال ۲۰۰۴ مقایسه کرده مشکلات زیادی را برای این کشور به بارآورده است. این سیل خصوصا از این زاویه که علاوه بر مناطق پشتون نشین در شمالغرب پاکستان، بخش اصلی که کشاورزی سند و پنجاب است را تحت تاثیر قرار می‌دهد بسیار وحشتناک است. مناطق پشتون نشین شمالغرب چندان از لحاظ کشاورزی فعال نبوده ولی در مسیر رودخانه سند خسارات بسیار جدی است به نحوی که به وضعیت مواد غذایی اصلی لطمات بسیار جدی وارد کرده است. یعنی هم ذخیره مواد غذایی را از بین برده و هم به محصولات آسیب زده است. میزان آوارگان حدود 20 میلون نفر تخمین زده شده که ممکن است در آینده این رقم افزایش یابد. بنابراین حجم عظیم تخریب از توان دولت پاکستان خارج است.

اما جدا از ناتوانی دولت پاکستان به دلیل حجم خسارات وارده ناشی از سیل، بحث مهم‌تر که تبعات سیاسی جدی داشته است این است که همزمان با این که این سیل به راه افتاد آصف علی زرداری رئیس جمهور پاکستان به انگلستان سفر کرد که این سفر انتقادات بسیار شدیدی را در پی داشت که در این شرایط رئیس جمهور باید به جای رفتن به تور اروپایی به داد مردم می‌رسید و به مشکلات ناشی از سیل می‌پرداخت.

البته نخست وزیر و ارتش نهایت فعالیتشان را انجام دادند و انصاف باید داد که  بیش از این در توانشان نیست. بانکی مون دبیرکل سازمان ملل نیز که از مناطق سیل زده بازدید کرده بود با توجه به میزان خرابی اعلام کرده که رسیدگی به مشکلات سیل زدگان از توان دولت پاکستان خارج است و جامعه جهانی باید به توجه جدی به این بحران نشان دهند و تقاضای کمک 500 میلیون دلار به پاکستان کرده تا بتواند حداقل آب سالم و نان را برای آوارگان تامین کنند. واقعیت این است که 20 میلیون انسان آواره شده‌اند و در حال حاضرهیچ امکاناتی در اختیار ندارند. از سوی دیگر نمونه‌هایی از وبا کشف شده که با توجه به شیوع اسهال خونی به دلیل آلودگی آب در این منطقه یک فاجعه انسانی درپاکستان در حال وقوع است.

بنابراین نباید همه گناهان را بر گردن دولت انداخت اما حقیقت این است که ساختار سیاسی در پاکستان ساختار معیوب و فسادآمیزی است. یعنی حتی همین کمک‌های کم بین‌المللی اگر نظارت بین‌المللی نباشد قطعا بخشی از این کمک‌ها به مردم نخواهد رسید و در این ساختار سیاسی معیوب حیف و میل خواهد شد.

با توجه به این مسائل در حال حاضر نگرانی‌ها بیشتر از اینها است. واقعیت این است که اگر احزاب و ارتش و نیروهای سیاسی در یک جهت حرکت نکنند و همچنان به دنبال این باشند که از وضعیت به عنوان یک فرصت علیه یکدیگر استفاده کنند با توجه به حجم مشکلات ناشی از سیل فاجعه انسانی ابعاد گسترده‌تری به خود خواهد گرفت. البته در حال حاضر دولت کمیته‌ای متشکل از حزب مردم و حزب مسلم لیک که ظاهرا با هم توافق کرده‌اند که از این موضوع به عنوان دست آویزی در جهت تسویه حساب سیاسی استفاده نکنند و در یک جهت فعالیت کنند، حال اگر ارتش هم به این جبهه بپیوندد ودر این مسئله وارد عمل شوند و واقعا در فکر این باشند که به مشکلات سیل زدگان رسیدگی کنند شاید فضای مبتنی بر تسویه حساب به تعویق بیفتد. ولی حقیقت این است که در حال حاضر متاسفانه هم احزاب و هم ارتش تلاش می‌کنند تا از این مسئله به نفع خودشان بهره برداری بکنند و این برای یک کشور اسلامی ‌جای بسی تاسف دارد در حالی که  باید بر اساس معیارها و ارزشهای دینیشان به کمک به هموطنان خود توجه کنند تا بهره‌برداری در جهت منافع خودشان.