روزهای سرنوشت ساز مذاکرات

ديپلماسى ايرانى: در روزهایی که اصرار اسرائیل بر تداوم شهرک‌سازی در کرانه باختری احتمال ثبت شکست دیگری را در دفتر مذاکرات اعراب و اسرائیل ایجاد کرده است رایزنی‌ها و مذاکرات در این خصوص بالا گرفته است و اخبار ضد و نقیضی از موافقت این کشور با تمدید دو ماهه توقف شهرک‌سازی‌ها منتشر می‌شود.

در حالی که الشرق الاوسط روز گذشته (دوشنبه) به نقل از مقامات اسرائيلى نوشت، بنيامين نتانياهو دوره 10 ماهه توقف نسبى شهرک‌‌سازى را به مدت 60 روز ديگر تمديد خواهد کرد امروز فاکس‌نیوزاگر چه از ایجاد امیدهایی جدید برای رسیدن به صلح در خاورمیانه خبر داد ولی نوشت هنوز توافقی درباره تمدید مهلت منع ساخت‌وساز در کرانه ‌باختری صورت نگرفته است. با این حال این خبرگزاری به نقل از یک مقام ارشد دفتر نخست وزیری اسرائیل گفت گفت‌وگوها در این خصوص ادامه دارد.

به نظر می‌رسد فشار سنگینی از سوی اعراب به آمریکا وارد می‌شود که آمریکا اسرائیل را به تمدید توقف شهرک‌سازی‌ها وادارد. دیدار محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان با عمرو موسی دبیر کل اتحادیه عرب و دیدار ابوالغيط، وزير امور خارجه مصر، با سعود الفيصل، وزير امور خارجه عربستان را باید در این راستا ارزیابی کرد. در همین زمینه عربستان سعودی در بیانیه‌ای خواستار توقف مذاکرات صلح به علت اصرار طرف اسرائیلی در ادامه شهرک‌سازی در سرزمین‌های اشغالی و نیز فشار جامعه جهانی بر رژیم صهیونیستی برای توقف شهرک‌سازی صهیونیستی شده است. در این بیانیه تاکید شده است که ادامه شهرک‌سازی صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی باعث از بین رفتن روند سازش میان رژیم صهیونیستی و تشکیلات خودگردان است که آمریکا به دنبال آن است.

اخباری از فشار آمریکا بر اسرائیل در جهت تمدید توقف شهرک‌سازی‌ها و امتیازگیری نتانیاهو در مقابل این اقدام منتشر شده است. به نظر می‌رسد نتانیاهو برای جلوگیری از سقوط کابینه ائتلافی‌اش نیاز به امتیازاتی از آمریکا دارد تا تندروهای کابینه‌اش را به رای به این اقدام راضی کند. در این زمینه روزنامه‌ هاآرتص نوشت که نتانياهو در صورت مطرح کردن مساله تمديد دوره توقف شهرک سازى‌ها نيازمند حمايت شش وزير است. شش وزير ديگر نيز با اين مساله مخالفت خواهند کرد که سه تن از آن‌ها عضو حزب اسرائيل بيت نو به رهبرى آويگدور ليبرمن، وزير امور خارجه اسرائيل خواهند بود. به این صورت نتانياهو بايد به حمايت ليبرمن يا يکى از دو وزير ديگر دست يابد. قرار است کابینه اسرائیل روز چهارشنبه براى بررسى امکان تمديد دوره توقف شهرک سازى‌ها نشستى را برگزار کند.

دراین راستا الشرق‌الاوسط گزارش داد که بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسرائیل ضمن موافقت اوليه با تمديد دوره تعليق شهرک‌سازى‌ها از دولت باراک اوباما، رئيس جمهور آمريکا خواسته است از درخواست براى تمديد دوباره دوره توقف شهرک‌سازى‌ها خوددارى کند و انجام پروژه‌هايى که طى روزهاى اخير وعده آن‌ها را داده ادامه دهد و هم‌چنين با استقرار نيروهاى اسرائيلى در غور‌ اردن (دره اردن) در چارچوب سازش دائم موافقت کند. اوهم‌چنين حمايت سياسى و نظامى از همه تعهدات آمريکا را خواستار شده است.

پیش از این گزارشهایی منتشر شده بود مبنی بر این که  رئيس جمهور امريکا در نامه‌اى به نتانياهو پيشنهاد کرده است، در ازاى تمديد مدت کندسازى ساخت و ساز شهرک‌هاى يهودى‌نشين، جنگ‌افزار در اختيار اين رژيم قرار مى‌دهد. بر اساس این گزارش‌ها، اوباما در اين نامه تاکيد کرده است در صورت موافقت تل‌آويو با اين پيشنهاد، واشنگتن هرگز ديگر درخواستى را مبنى بر توقف شهرک‌سازى اسرائيل مطرح نخواهد کرد و به هرگونه پيش‌نويس قطعنامه‌ ضد اسرائيلى در شوراى امنيت سازمان ملل رأى منفى خواهد داد.

با این حال کاخ‌سفيد گزارش‌هاى منتشرشده مبنى بر نامه ارسالى اوباما و پيشنهادهاى مطرح شده وى به نتانياهو را رد کرده است. بنيامين چانگ، معاون سخنگوى شوراى امنيت کاخ سفيد در واکنش به اين گزارش‌ها گفت، نامه‌اى ارسال نشده است و امريکا در مسائل حساس سياسى اظهار نظر نمى‌کند.

از سوی دیگر اعراب در حال تدارک نشستی فوق العاده از سران اتحادیه عرب در روز جمعه در لیبی هستند. آنطور که محمود عباس پیش از این اعلام کرده بود او پس از مشورت با سران عرب تصمیم خود را برای خروج از مذاکرات یا اقدام دیگر اعلام خواهد کرد.

به نظر می‌رسد در دو سه روز آینده تصمیمات نهایی اسرائیل و فلسطین در زمینه تداوم گفتگوها یا قطع آن گرفته خواهد شد. آمریکا سرمایه‌گذاری زیادی برای راه‌اندازی روند جدید مذاکرات انجام داده است و به تمام تلاش خود را برای جلوگیری از توقف آن به خرج خواهد داد. روند جدید مذاکرات که روز پنج شنبه دوم سپتامبر(11 شهریور) پس از 20 ماه توقف مذاکرات خاورمیانه با فشار آمریکا احیا شده بود با اصرار اسرائیل بر تداوم شهرک‌سازی و نیز هشدار محمود عباس، مبنی بر خروج از مذاکرات در صورت تداوم این شهرک‌سازی‌ها با بن بست مواجه شد. این مذاکرات پس از دو دور نشست در واشنگتن و شرم الشیخ با آغاز شهرک‌سازی‌ها در دوشنبه 27 سپتامبر(5 مهر) متوقف شد.

از سوی دیگر مذاکرات در هر دو طرف مخالفین جدی دارد. در طرف فلسطینی حماس با این مذاکرات مخالف است و با عملیاتی که منجر به کشته شدن چهار شهرک نشین شد تلاش کرد که این مذاکرات را متوقف کند. در طرف اسرائیل نیز روز گذشته برخی از شهرک نشین‌ها، شبانه یک مسجد را به آتش کشیدند تا برای تمدید نکردن مهلت منع ساخت و ساز، فشار آورند.

برخی از تحلیل‌گران روزهای آینده را روزهای سرنوشت سازی برای مذاکرات صلح می‌دانند. شکست این مذاکرات می‌تواند حداقل امیدها برای صلح را که از زمان روی کار آمدن اوباما ایجاد شده بود برباد دهد و روند جدیدی از خشونت‌ها را در این منطقه حساس از جهان رقم بزند. از سوی دیگر برخی معتقدند حتی اگر اسرائیل با تمدید 2 ماهه توقف شهرک‌سازی‌ها موافقت کند بازهم گره‌ای از این مشکل تاریخی حل نخواهد شد و 2 ماه دیگر دوباره وضعیت امروز تکرار خواهد شد.