تاثير فتواى مقام معظم رهبرى در بهبود روابط ايران و مصر

دیپلماسی ایرانی: روابط ایران و مصر موضوعی است که این روزها بحث داغ بسیاری از مطبوعاتی ایرانی و خارجی شده است. به خصوص مطبوعات مصری چرا که پس از 30 سال شاهد از سرگیری پروازهای مستقیم میان تهران و قاهره هستند و همین بهانه‌ای شده تا بیش از پیش به موضوع رابطه با ایران بپردازند.

پایگاه خبری تحلیلی محیط که مقر آن در قاهره است، در یادداشتی با عنوان "مصر و ایران و نوید بازگشت روابط گرم" به قلم جهان مصطفی به تحلیل این موضوع پرداخته است. جالب آن که این یادداشت بهبود در رابطه ایران و مصر را با فتوای مقام معظم رهبری مبنی بر حرام دانستن سب و دشنام رموز دینی اهل تسنن از جمله عایشه، همسر پیغمبر (ص) مرتبط دانسته است.

در ابتدای این یادداشت می‌خوانیم: روابط ایران و مصر که نزدیک به 30 سال است تقریبا قطع شده، از سوم اکتبر وارد فاز جدیدی شده است. در این تاریخ ایران و مصر تفاهم‌نامه‌ای امضا کردند که بر اساس آن هفته‌ای 28 پرواز به کشورهای یکدیگر انجام دهند. نوافق‌نامه‌ای که قرار است جای توافق‌نامه مهم هوایی ایران در سال 1976 را بگیرد. فارغ از جوانب اقتصادی و مهم این توافق‌نامه، جنبه‌های مهم سیاسی آن بیشتر خودنمایی می‌کند. ایران و مصر از سال 1980 و پس از امضای معاهده کمپ دیوید توسط انور سادات، روابط دیپلماتیک خود را به طور کامل قطع کردند. دو کشور تنها به دایر بودن دفتر حافظ منافع قناعت کردند و هر بار هم که خواستند به سمت توسعه روابط حرکت کنند، موضوعات منطقه‌ای چون وضعیت لبنان، فلسطین و موضوع جزایر سه گانه که امارات متحده عربی بر سر آن ادعا دارد، مانع از گسترش روابط دو کشور شد. اکنون با آمدن مکرر مقام‌های ایرانی به قاهره و اخیرا سفر حمید بقایی، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران که بیش از مقام اسمی‌اش نزد دولت جایگاه دارد، توانست یخ روابط دو کشور را بشکند و حداقل یک حرکت اقتصادی که جنبه‌های سیاسی آن مخفی نیست شکل بگیرد.

نویسنده این یادداشت در ادامه می‌نویسد: از سرگیری پروازهای تهران – قاهره با فتوای تاریخی رهبر جمهوری اسلامی ایران هم‌زمان بود. فتوایی که با استقبال گسترده و فوری اهل تسنن به خصوص جامعه الازهر قرار گرفت و تغییری در فضای روابط فرهنگی و اجتماعی ایران و عرب به وجود آورد. دکتر احمد الطیب، شیخ الازهر از این فتوا که در دوم اکتبر صادر شد و در آن سب و دشنام به صحابه و همسران رسول اکرم (ص) حرام اعلام شده بود، استقبال کرد و آن را صادر شده بر اساس آگاهی صحیح و درک خطرات موجودی که وحدت مسلمین را هدف قرار داده و قصد فتنه جویی در میان مسلمانان دارد، دانست.

به اعتقاد جهان مصطفی، این فتوا چرخه بهبودی رابطه ایران با مصر را به شکل فزاینده‌ای بهبود بخشید که نمود آن را در از سرگیری پروازهای ایران و مصر می‌توان دید.

وی همچنین می‌نویسد: اکنون ایران و مصر می‌توانند درباره گسترش روابط با یکدیگر بیشتر مذاکره کنند. در حال حاضر فضا به اندازه‌ای مثبت شده که زمینه‌های تداوم مذاکرات را مهیا کند. اکنون منوچهر متکی، وزیر امور خارجه ایران از مصر به عنوان یک کشور مهم و تاثیرگذار منطقه یاد می‌کند و از همتای مصری‌اش می‌خواهد که به تهران سفر کند. احمد ابوالغیط در حال حاضر بهتر می‌تواند بر روی پاسخ مثبت دادن به دعوت همتای ایرانی‌اش فکر کند. به خصوص این که اکنون زمینه‌‌های گسترش روابط، رسیدن به تفاهم در زمینه‌های مختلف و نزدیک شدن روابط استراتژیک دو کشور فراهم شده است. مصر از ایران برای رسیدن به تکنولوژی صلح‌آمیز هسته‌ای حمایت می‌کند و معتقد است، چیزی که خود سال‌ها به دنبال آن است و به واسطه وجود اسرائیل از وجود آن محروم شده، ایران می‌تواند از آن استفاده کند و حتی برای مصر هم مثمر ثمر باشد.

مصطفی در آخر می‌نویسد: نگاه مصر به ایران مدتی است که تغییر یافته. احمد ابوالغیط، وزیر امور خارجه مصر طی دو ماه اخیر چند بار تاکید کرده است که ایران دشمن مصر نیست و تنها باید بر سر برنامه‌های هسته‌ای‌اش توضیحاتی به ما بدهد. وی در مصاحبه خبری‌اش به همراه رادوسلاف سیکوروسکی، همتای لهستانی‌اش گفت: «ما به صراحت و بدون هیچ مجادله‌ای می‌گوییم که ایران دشمن مصر نیست و ما آن را به چشم یک کشور دوست و اسلامی می‌بینیم. ما فقط از ایران می‌خواهیم سر برنامه‌های هسته‌ای‌اش توضیحاتی به ما بدهد.»

مصر امیدوار است در پروسه مشترک تهران – قاهره بتواند اسرائیل را وادار به پذیرش تعهدنامه منع گسترش سلاح هسته‌ای کند. تعهدنامه‌ای که می‌تواند ایران و مصر را بیش از پیش به هم نزدیک کند. اکنون ایران و مصر بر خلاف حتی یک سال گذشته بهتر می‌توانند به فکر توسعه روابط با یکدیگر باشد. توسعه‌ای که حداقل در بعد کوتاه مدت می‌تواند، دفتر حافظ منافع آنها را تا حد یک سفارت‌خانه ارتقا دهد.