یزدی: عواملی به دنبال تشدید تیرگی روابط ایران و عربستان هستند

در حالی که نمایندگان مجلس ایران و دو مرجع تقلید خواستار توقف سفرهای حجّ عمره شده اند، عربستان با پیش دستی از صدور ویزا برای سفر حجّ عمره ایرانیان خودداری کرده است. روز ۲۰ فروردین نیز در اقدامی مشابه، عربستان سعودی هواپیمایی را که از اصفهان به جدّه پرواز کرده بود به دلیل آنچه مقامات سعودی «نداشتن استانداردهای اروپایی پرواز» خواندند به اصفهان برگرداند. این در حالی است که رئیس سازمان حجّ و زیارت تاکید کرده بود: «هواپیمایی که از جدّه به اصفهان بازگردانده شد، از ابتدای عملیات عمره به طور مرتب در حال فعالیت بود و هنوز نمی دانیم دلیل اصلی بازگرداندن این هواپیما چه بوده است». پس از آزار جنسی دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جدّه توسط پلیس این فرودگاه، نمایندگان مجلس ایران با ارائه طرحی یک فوریتی خواستار توقف سفرهای حج عمره شدند. آیت الله مکارم شیرازی و نوری همدانی نیز تصریح کرده بودند که نباید «با هر ذلّتی» تن به عمل مستحب حج عمره داد. حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران طی دستور العملی از وزیر ارشاد خواسته تا گزارش کاملی از حادثه تعرّض به دو نوجوان ایرانی تهیه کند. وی همچنین از سازمان حجّ و زیارت و وزارت امور خارجه خواسته تا پیگیری های لازم برای اطمینان از مجازات عاملان این حادثه را تا به آخر ادامه دهند. در نامه حسن روحانی آمده است: «اگرچه احترام به علائق مذهبی مردم و تامین امکانات زیارتی برای علاقمندان جزو سیاست ها و برنامه های دولت است، لیکن در صورتی که امنیت و کرامت زائران تامین نشود استحباب این امر در مقابل گناه بزرگ توهین به زائران و صدمه به عزّت ملی رنگ می بازد و در شرایطی ممکن است به حرام تبدیل شود.» بر اساس گزارشی که سایت خبر آنلاین منتشر کرده، درآمد سالیانه عربستان از قبل حجاج ایرانی، یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است. این مبلغ البته تنها یک درصد درآمد عربستان از حج است. در حال حاضر قیمت حجّ عمره بین یک میلیون تا دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. حجّ واجب نیز از ۹ میلیون تا ۱۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان متغیر است. بنا بر اعلام سازمان حجّ و زیارت ایران، در حال حاضر ۸ میلیون نفر برای حجّ عمره و یک و نیم میلیون نفر برای حجّ واجب ثبت نام کرده و منتظر نوبتشان هستند.

وزیر پیشین امور خارجهٔ جمهوری اسلامی ایران در دولت موقت مهندس بازرگان به سوالات خبرنگار سایت انتخاب خبر درباره بحران در روابط ایران و عربستان این چنین پاسخ گفت:

نظر حضرتعالی در خصوص رویداد تجاوز به دو نوجوان ایرانی در فرودگاهی در عربستان چیست؟ با توجه به مسئله پیش آمده، به نظر حضرتعالی آیا توقف سفر حج ایرانیان به عربستان به صلاح آینده روابط دو کشور است؟ 
برای اظهار نظری در باره خبر تجاوز به دو جوان ایرانی در فرودگاهی در عربستان باید منتظر انتشار گزارش مقامات رسمی دولت ایران بود. به نظر می رسد عواملی مشکوک می خواهند تیرگی روابط ایران و عربستان را تشدید کرده و به تقابل های نظامی بکشانند. اگر به یاد داشته باشید در فاجعه کشتار حجاج ایرانی در مکه، ایادی اسرائیل نقش کلیدی داشتند. اسرائیل از سفر مک فارلین به ایران و بهبود روابط ایران و آمریکا و توصیه آمریکا به ایران که سلاح های مورد نیاز خود را در جنگ، ازطریق عربستان تامین کند، به شدت ناراحت شده بود. حادثه کشتار حجا ج ایرانی در مکه روابط ایران و عربستان آن چنان تیره کرد که رهبر فقید انقلاب اعلام کرد که ممکن است تقصیرات صدام را ببخشند اما عربستان را هرگز. برای فهم آنچه را اکنون درروابط ایران و عربستان به وجود آمده است باید به واکنش شدید اسرائیل به بهبود روابط ایران و آمریکا توجه کرد. 
آینده روابط بین دو کشور را با توجه به مسئله پیش آمده چگونه پیش بینی می کنید؟ 
آینده روابط ایران با عربستان و به تبع آن با سایر کشور های اسلامی به رفتار مقامات دو کشورایران و عربستان بستگی دارد. اگر بحران در روابط دو کشور ادامه پیدا کند، درگیری های نظامی محدود بسیار محتمل است. 
استراتژی های دولت جمهوری اسلامی در برخورد با این مسئله چگونه باید باشد؟ 
مصالح، منافع و امنیت، نه تنها ایران بلکه کشورهای اسلامی ایجاب می کند که مقامات هر دو کشوراولا از هر گونه اقدامی که بحران را تشدید کند، خوداری نمایند. ثانیا ایران و عربستان دوکشور بسیار مهم، هم در خاور میانه و هم در جهان اسلام هستند. 
در ایران، تا آنجا که ممکن است، باید از هرگونه اظهار نظرهای شتاب زده توسط مقامات غیر مسئول و نا وارد پرهیز شود. به عنوان مثال واکنش به خبر دوجوان ایران شتاب زده بوده است. حتی اگر وقوع چنان جنایتی هم تائید شود، شیوه های برخورد مناسب را باید انتخاب کرد. در صورت اثبات وقوع جنایت، دولت ایران می تواند و باید از دولت سعودی بخواهد عاملین جنایت را معرفی و مجازات نماید. به نماینده دولت ایران باید اجازه داده شود در دادگاه رسیدگی به این جنایت و انجام مجازات حضور داشته باشد. جلوگیری از سفر حج ایرانیان زیان چندانی برای سعودی نخواهد داشت و موجب تشدید نارضایتی مردم خواهد شد. در مورد عمره دولت ایران باید راسا این نوع سفر ها را که واجب نیستند، ممنوع سازد.