آمریکا از عوامل اصلی اختلاف احزاب کُرد سوریه است

عبدالرحمن فتح الهی – با نگاهی به تحولات منطقه کردستان سوریه، گزارش ها به خوبی از وجود اختلافات عمیق میان احزاب کرد سوری حکایت دارد و این  احزاب بر سر تقسیم قدرت در مناطق کردنشین در سوریه همدیگر را به چالش کشیده اند که در نتیجه میان دو جریان اصلی، یکی به رهبریت جناح حزب اتحاد دمکراتیک P.Y.D و چندین حزب دیگر وابسته به این طیف از یک سو و جبهه دیگری که از اتحاد فی مابین حدودا ً۱۶ حزب دیگر کردی به رهبری شورای میهنی کردستان سوریه (ENKS)به وجود آمده است از سوی دیگر، درگیری های سیاسی و حتی تنش نظامی بوجود آمده که نشان از سطح بالای شکاف میان آنهاست.  این در حالی است که دو طرف پیمان نامه ای را در اربیل به امضا رسانده بودند که محصول آن تشکیل شورای عالی کرد، متشکل از تمامی احزاب کردی در سوریه بود. این در حالی است که هر دو گروه با وجود این که بر تأسیس نظام فدرالی برای مناطق کردنشین سوریه تاکید دارند اما در زمینه اجرای نظام فدرالی، نام منطقه فدرالی، نمادها و پرچم منطقه ی فدرالی، حدود و اختیارات حکومت فدرال، نیروی نظامی وابسته به حکومت فدرال و ده ها مورد دیگر بین دو طرف اختلاف نظرهای عمیقی وجود دارد.  نکته جالب در این میان این است که دوم جولای 2016 در مناطق کردنشین سوریه دو قانون اساسی مختلف از سوی دو سازمان رقیب بصورت مجزا ابلاغ شد که هر دو قامیشلی را پایتخت منطقه خود مختار کردستان سوریه می دانند. در همین رابطه با آقای ناظم عمر دباغ، بلندپایه ترین مقام سیاسی اقلیم کردستان عراق در ایران گفت وگو کرده ایم که در ادامه می خوانید.

بعد از جنگ داخلی سوریه و تغییر چهره سیاسی این­کشور، P.Y.D  به گونه ای به قدرت اول منطقه کردستان سوریه بدل شد و در ادامه هم با شورای میهنی کردستان سوریه (ENKS) که یکی از احزاب ریشه دار منطقه کردستان سوریه است به اختلافاتی عمیق رسیدند، به نظر شما ریشه ها و دلایل واقعی درگیری و اختلاف بین این دو حزب کرد سوری چیست؟

اولا ما مسئله اختلاف میان این دو حزب بزرگ کرد سوری را تایید نمی کنیم و آن را به مصلحت نمی دانیم و همواره بدنبال اتحاد و یکپارچگی آنها (احزاب کردی) هستیم اما از آن سو باید بگوییم اگر کردها به سیستم دموکراسی و جامعه دموکراتیک اعتقاد داشته باشند، باید صدای مقابل را هم بشنوند. اما در کل، زمانی که به اختلافات این دو حزب کرد سوریه نگاه می کنیم دلیل اصلی آن به تفرقه افکنی عوامل و بازیگران خارجی باز می گردد و در این راستا این مسئله را نه برای کردستان سوریه که من معتقدم باید برای کردستان عراق هم یادآور شد؛ نباید هر گروه هر حزب و جناحی، نیروی خود را داشته باشد و با توجه به بسترهای سیاسی و تحولات امروز کردستان سوریه به خوبی مشخص است هر حزبی وابسته به جریانی است و از بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای دستور گرفته و حمایت می شود. اما مشکل اینجاست که احزاب کردی سیاست های کلی آن بازیگرانی را که در ارتباط با آنها هستند در کنش با احزاب کردی دیگر منعکس می کنند و این انعکاس قطعا سبب ایجاد تنش، اختلاف و درگیری است چرا که آن بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای نسبت به کردستان سوریه در تضاد و تناقض منافع با همدیگر هستند و مجموعه این شرایط سبب می شود اگر آن احزاب­ کردی مسلح باشند و مجهز به نیروی نظامی باشند نوع  واکنش و تنش را به واسطه قدرت نظامی افزایش داده و در مواقعی حتی در مقابل احزاب کردی دیگر به سبب قدرت نظامی دست به ماشه می برند. البته چیزهایی که ما از P.Y.D و Y.P.G می شنویم آن است که این احزاب مشکلی با حضور سایر احزاب کرد سوری دیگر ندارند؛ ولی از لحاظ نظامی باید همه زیر پرچم یک نیروی مصلح واحد باشند چرا که آنها نمی خواهند تجربه تلخ اختلافات احزاب کرد عراق را تکرار کنند، حال صحت و حقیقت این گفته ها تا چه میزان است؟ بستگی به تحلیل اوضاع کردستان دارد، اما در کل می توان گفت تحریک بازیگران و سایر کشورها سبب شده است تا احزاب کردی منافع خود را در مقابل همدیگر ببینند و P.Y.D و شورای میهنی کردستان (ENKS) در اتهام زنی هایی همدیگر را مقصر و مسبب اختلافات امروز کردستان سوریه بدانند.

پس شما به نوعی ضمنی تک صدایی P.Y.D را تایید می کنید؟

بله، من چیز واضحی که خود P.Y.D هم انکار نکرده و بارها آن را اعلام کرده را مطرح کردم، البته P.Y.D گفته است که باید همه کردها زیر سایه یک نیروی واحد نظامی با تروریسم مبارزه کنند و به اتحاد برسیم و به جز این مورد، احزاب در فعالیت های سیاسی، اجتماعی، مدنی و ... آزاد هستند و در اداره دولت و مدیریت شرایط امروز هر حزب به اندازه سهم خود مسئول است و می تواند در انتخابات شرکت کند و بخشی از حاکمیت را که در سایه مشارکت محقق می شود به دست گیرد، پس در این بخش تک صدایی وجود ندارد وهمه تنش ها به بخش نظامی باز می گردد.

اما در اظهار نظرهایی، "ابراهیم برو" رئیس شورای میهنی کردستان (ENKS)، P.Y.D را به دیکتاتوری و ایجاد مونولوگ سیاسی در منطقه کردستان عراق متهم کرده است؟

به نظر من هر دو حزب به یک اندازه در شکل گیری شرایط و اختلافات امروز، هم مقصرند وهم بی تقصیر و هر دو به یک اندازه راست می گویند؛ یعنی اینکه در شرایط ماقبل جنگ های داخلی سوریه احزاب کردی با وجود اینکه می دانستند کشته یا زندانی خواهند شد، مبارزه می کردند؛ اما امروز با تغییر شرایط و مسئله حکومت خودمختاری کردستان سوریه، چرا احزاب کردی آن قدر بر مسئله حاکمیت و کسب قدرت تاکید دارند؟ من باز تاکید می کنم تجربه کردستان عراق می تواند یک درس برای آنها باشد چرا که تا امروز در کردستان عراق هر گروه نیروی مسلح خود را دارد. پس از گذشت تمام آن سال های درگیری، اخیرا درباره یکپارچه شدن ادارات و دوائر اقلیم کردستان عراق خبرهایی را می شنویم اما از آن سو تا امروز نتوانسته ایم این گروه های مسلح را متحد کنیم. پس اگر با این دید، نگاه کنیم P.Y.D کل شاکله نیروهای نظامی و مسلح کردستان سوریه را در اختیار دارد و در چنین شرایطی هرگز بدنبال یک شریک دیگر نیست تا در فردای سوریه بدون تروریسم ادعای سهم خواهی و رقابت را داشته باشد؛ پس امروز P.Y.D در راستای چنین تفکراتی همه احزاب کردی را به مبارزه با تروریسم فرا می خواند اما زیر سایه یک نیروی مسلح. شما به کردستان عراق نگاه کنید اتحادیه میهنی کردستان عراق (یکیتی) و حزب دمکرات کردستان عراق (پارتی) هر کدام یک نیروی مسلح جدا دارند و به واسطه همین قدرت نظامی هر کدام از این احزاب، خود را قدرت اول کردستان عراق می دانند. اگر این نیروی مسلح وجود نداشت مانند سایر احزاب کُردی سیاسی غیرمسلح، بدنبال حفظ و بقای آرامش و امنیت بودند که اگر آنها هم نیروی مسلح داشتند ببینید کردستان حتی کل عراق و خود منطقه چه سرنوشتی پیدا می کرد؟ و این نیروی مسلح آن زمان به بلای جان تبدیل می شد. اما اکنون با این شرایط، من در چندین جلسه صلح میان P.Y.D و شورای میهنی کردستان عراق حضور داشته ام، همین بحث مسلح بودن P.Y.D به او قدرت داده و در کل، یکی دیگر از عوامل اختلاف است. با مسلح شدن حکم منطقی به منطق حکم تبدیل می شود، با در نظر گرفتن این اوضاع، من به شخصه گاهی آرزو دارم که کل کردستان توسط یک حزب اداره می شد حال یک حزب خوب یا بد و این گونه دیگر پا در هوا نبودیم. ما امروز نه می توانیم رفراندوم برگزار کنیم، نه می توانیم با دولت بغداد مذاکره کنیم، نه می توانیم به طور کلی با ایران همپیمانی داشته باشیم و ... ،فقط بخاطر این مشکلی که گفتم، خب این یک آینده بسیار تیره و تار را هم برای کردستان عراق و هم برای کردستان سوریه رقم خواهد زد. البته از آن سو P.Y.D هم با وجود تمام این نکات، با این منطق راست می گوید اما کلمه "باید" به نوعی قدرت طلبی است که ریشه در همان نیروی مسلح دارد و اگر از این منطق، کوتاه بیایند شرایط به سمت بهبودی و کاهش تنش پیش خواهد رفت. و از این دید، شاید حق با "ابراهیم برو" باشد چرا که P.Y.D نیروهایش را در یک مکان مشخص و تحت یک مدیریت واحد، آموزش و تشکیل نداده بلکه قسمتی در عراق بوده، قسمتی در روسیه و قسمتی هم زیر نظر آمریکا بوده و این نوع از عملکرد، سبب شده است تا نتوان به یک منطق روشنی رسید و به این واسطه هر بازیگری خود را در کردستان سوریه محق می داند و بدنبال سهمی در آنجاست چرا که در آموزش و تجهیز نیروهای کُرد نقش داشته است. این یک واقعیت تلخ برای کردهاست. کردها باید به این سطح از درک سیاسی برسند که گفتار و رفتاری را انجام دهند که به سود کردها باشد و آن چیزی نیست جز، حفظ وحدت و احترام متقابل و اینکه اجازه دخالت عوامل خارجی را در سرنوشت خود ندهیم که نهایتا این تأثیرگذاری ها بر رابطه کردها با ایران، ترکیه، عراق و سوریه اثرات سوء خود را می گذارد.

در راستای این گفته های شما "ابراهیم برو" و شورای میهنی کردستان (ENKS) بر شیوه های دموکراتیک، گفت وگو، مذاکره و راه حل های سیاسی دست برتر را دارد تا شیوه های مسلحانه؛ آیا این نوع از رفتار به دلیل عدم توانایی لازم در داشتن نیروهای نظامی و مسلح است؟  

بله، مسئله ای که شما گفتید یکی از عوامل مؤثر در اتخاذ چنین سیاست هایی است و اگر او هم صاحب یک قدرت نظامی بود شاید بیشتر از P.Y.D هم بدنبال نقش آفرینی در کردستان سوریه و منطقه خاورمیانه بود و این اقتضای شرایط است که او را به این نوع از استراتژی و راهبرد کشانده است و امکان دارد با تغییر شرایط این نوع از سیاست تغییر یابد.

اما در طی اظهار نظرهای متفاوت، اعضای شورای میهنی کردستان (ENKS) از خود "ابراهیم برو" تا "عماد برهو" (مسئول دفتر ارتباطات شورای میهنی کردهای سوریه) همواره به نقد استراتژی P.Y.D در جنگ با تروریسم و داعش در مناطق غیرکردی پرداخته اند و اعتقاد دارند این نوع از رفتار و مبارزه تنها به اتلاف انرژی و هزینه بیشتر برای کردها می انجامد، و از آن سو "صالح مسلم" و "ناصر حاجی منصور" در اظهار نظرهای متفاوت اعلام کرده اند که بعد از حضور کردها در عملیات "خشم فرات" و آزادسازی مناطق "طبقه" و "رقه" بسمت "دیرالزور" حرکت خواهندکرد، به نظر شما این استراتژی P.Y.D قابل نقد است؟

 به نظر من این اظهارنظرهای "ابراهیم برو" بیشتر به نفع کشوری مانند ترکیه است و این جمله و راهکار مورد نظر شورای میهنی کردستان تنها به نقش آفرینی بیشتر ترکیه در سوریه می انجامد و گرنه کردهای سوریه پس از آزادسازی "عین العرب" (کوبانی) و "عفرین" و تشکیل این دو کانتون با ائتلاف با سایر نیروها در مبارزه با داعش و تروریسم به سمت مناطق غیرکردی هم پیش رفته اند. این عملکرد بسیار منطقی است چرا که دارند خطر را از خود دور می کنند. داعش، النصره و ... در هر جایی تروریست و دشمن هستند و این مسئله به منطق کردی و غیرکردی ربطی ندارد؛ پس باید به همین منوال P.Y.D و Y.P.G رفتار کرد اما اینجا نکته ای متناقض مطرح است که از یک سو بواسطه این عملکرد، کردها به اشغالگری و تصرف مناطق سوریه متهم می شوند و از سوی دیگر هم اشاره کردم کردها با شرکت در پیمان جنگ علیه تروریسم و داعش برای خود یک مسئولیت ایجاد کرده اند که تا پایان این جنگ حضور داشته باشند و اینجاست که باید به مدیریت درست رسید. پس می بینید اگر در مناطق دیگر هم به جنگ با داعش می پردازند در راستای همین شرکت در پیمان است و چون هم پیمان است آمادگی لازم را دارد مادامی که از او حمایت سیاسی و تسلیحاتی شود در حد توان خود باید به جنگ و مبارزه بپردازد و به همکاری خود ادامه دهد؛ اما باز اینجا یک نکته مطرح است، داعش یا هر گروه تروریستی که از مناطق مختلف بیرون رانده می شود به کجا رانده می شوند؟ آیا جنگ با داعش واقعا پایان می‎یابد؟ حتی با فرض این شرایط، وضعیت مناطق بعد از داعش و تروریسم چگونه خواهد بود؟ و از همه اینها مهمتر باید پرسید در شرایط "پسا داعش" آیا به شرایط و هم پیمانی با کردها مانند امروز پایبند خواهند بود یا اینکه فقط بدنبال استفاده ابزاری از کردها هستند؟ آیا فردا روزی پس از اتمام جنگ، کردها را تنها خواهند گذاشت؟ چیزی شبیه جنگ جهانی اول و دوم یا تجربه تلخ جنگ اول خلیج فارس؟ مثلا در همین جنگ خلیج فارس اول، آمریکایی ها در راستای منافعشان عراق را ترک کردند اما با تمام این نکاتی که اکنون گفتم من در اظهار نظرهای قبلی و مصاحبه های گذشته خودم بارها به این نکته تأکید کرده ام که شرایط منطقه خاورمیانه به گونه ای رقم خواهد خورد که بدون شک به بازگشت پررنگتر آمریکا در منطقه خواهد انجامید.

با وجود نکاتی که شما مطرح کردید و با در نظرگرفتن این سطح از اختلاف احزاب کردی سوریه، اقلیم کردستان عراق در "نشست تهران"، "نشست دهوک"، "نشست اربیل 1" و "نشست اربیل 2" تلاش برای میانجی­گری و حل اختلافات میان این احزاب داشت، اما اساسا چرا پس از این نشست هنوز اختلافات و درگیری به قوت خود باقی است؟

بگذارید جواب سئوال شما را در یک کلمه خلاصه بگویم، تنها عامل مهم و مؤثر در شکست این مذاکرات و نشست های صلحی که شما نام بردید، فقط یک عامل و آن هم "عوامل خارجی" است؛ می خواهم تا آخر این گفت وگو شما را به قناعت رسانده که اسمی از آنها نبرم. پس سربسته می گویم فقط "عوامل خارجی" و اگر این عوامل خارجی از تحریک این احزاب کردی سوریه دست بردارند به راحتی و به زودی صلح و توافق به دست خواهد آمد؛ البته با نگاهی به تاریخ کرد، همیشه ریشه این اختلافات میان کردها همین تأثیرگذاری عوامل خارجی بوده است.

پس قدرت طلبی و افزایش نقش آفرینی احزاب کردی در پیدایش چنین اختلافی در کنار این "عوامل خارجی" که شما نام بردید، مؤثر نیست؟

چرا، اما نه به شدت تأثیرگذاری این عوامل، همان طور که گفتم این "عوامل خارجی" به قدری تأثیرگذارند و در صحنه اختلافات احزاب کردی نقش مهمی دارند که به سادگی تمام نشست های صلح را بی نتیجه می گذارند. من در یکی از همین نشست های صلح احزاب کردی سوریه در تهران حضور داشتم. در این نشست صلح، آقای "حکیم بشار" و آقای "صالح مسلم" و بسیاری شرکت داشتند و اتفاقا در آن نشست به توافقاتی هم دست یافتند که با ادامه آن و پیگیری مستمر صلح حاصل می شد اما به یکباره پس از بازگشت از تهران، تمام نتایج آن نشست ملغی شد، آیا چیزی جز تأثیرگذاری "عوامل خارجی" بود؟

اما آیا با این شرایط، اقلیم کردستان عراق به عنوان یک نیروی خودمختار کردی نمی تواند نقش مهمتری را در میانجی گری ایفا کند؟

ببینید اقلیم کردستان عراق نیز با وجودی که شما گفتید که یک اقلیم خودمختار است اما شرایط مشابهی با کردستان سوریه دارد. کل کردستان عراق و اربیل امروز پایگاهی مهم برای نیروهای آمریکایی است، چرا؟ فقط به دلیل نیاز به کردستان عراق در جنگ با داعش. باز با تأکید این سوال خود را تکرار می کنم، آیا آمریکا پس از جنگ با داعش، همین رابطه را با کردستان عراق حفظ می کند؟ و آیا در صحنه داخلی کردستان عراق و سایر بازیگران به دنبال اختلاف افکنی نیستند تا به اهداف خود در سایه این اختلافات برسند؟ من گفتم بگذارید این "عوامل خارجی" سربسته بماند و بیشتر از این مسئله را باز نکنم.

اکنون پس از تحلیل و بررسی ریشه ها و میزان اختلافات احزاب کرد سوریه به نقطه مشترک آنها می رسیم و آن عدم به رسمیت شناختن نتایج مذاکرات صلح سوریه در "نشست های آستانه" و "نشست های ژنو" بدلیل عدم مشارکت آنها و نداشتن نماینده ای در آن مذاکرات است، به نظر شما و با در نظرگرفتن این شرایط، آیا کردها در صحنه سیاسی سوریه و منطقه خاورمیانه بیشتر نقش یک "مهره" را برای بازی بازیگران مهمتر دارند یا خود می توانند نقش آفرین یک "بازیگر" مهمی در صحنه سوریه، جنگ با داعش و تروریسم و مهمتر نقش آفرینی مهمی در منطقه خاورمیانه باشند؟

من وقتی در جواب سئوال قبلی شما "عوامل خارجی" را در ایجاد اختلاف احزاب کردی  موثر می دانم به همان اندازه تأثیر همین "عوامل خارجی" را در بیشتر نشدن نقش کردهای سوریه هم تاثیرگذار می دانم چرا که اگر نقش کردها بیشتر و پررنگ تر شود قطعا به ضرر همین "عوامل خارجی" است و این رفتار هم در راستای همان اختلاف افکنی ها برای کسب منافع خود است، مثلا در همین نشست های "آستانه" و "ژنو" که گفتید همین بازیگران مهم منطقه ای و فرامنطقه ای هستند که نتایج آن را رقم می زنند، و آنها هستند که تعیین می کنند چه کسی به چه اندازه ای در مسائل سوریه سهم داشته باشد، از آن طرف هم وقتی این عوامل خارجی حضور کردهای سوریه را منوط به سکوت سیاسی در نشست ها می کنند این به چه معناست؟ این بدان معناست که کردها یک "مهره" هستند و کسان دیگری به جای آنها تصمیم می گیرند و همه ارتباط با آنها اعم از حمایت سیاسی تا تجهیز و مسلح کردنشان فقط در جنگ با تروریسم و داعش است.

پس بنابراین آیا به نظر نمی رسد که باید بخش فعالیت های سیاسی بین المللی و حضور و شرکت احزاب و افراد کردی پررنگ تر از گذشته شود و در هر نشست و مذاکره ای یک نماینده از احزاب کردی شرکت کند تا در موازات مبارزات مسلحانه و جنگ با داعش، سطح نقش آفرینی ­کردهای سوریه از "مهره" به "بازیگر" ارتقا یابد؟

امروز کردها چه بخواهند چه نخواهند باز نقش شان در همین سطح می ماند همانطور که گفتم بازیگران و عوامل خارجی این اجازه را به آنها نمی دهند، اما در راستای همین مسئله باید بگویم اگر این عوامل خارجی نقشی مهم را برای کردهای سوریه در نظر نگیرند قطعا شرایط و اوضاع منطقه و خود سوریه بر همین منوال پیش خواهد رفت و صلح و امنیت پایدار در منطقه به وجود نخواهد آمد. این بدان معنا نیست که کردها به عامل بی ثباتی بدل می شوند بلکه به این معناست مادامی که جایگاه واقعی و حقوق کردهای سوریه به آنها داده نشود نقش آنها در به نتیجه رسیدن امنیت مستمر به آنها داده نشده در نتیجه، رسیدن به این آرمان به تعویق می افتد و این تعویق تا زمانی ادامه دارد که این شرایط بر همین منوال باشد. در راستای جواب سئوال شما هم باید بگویم حوزه دیپلماسی و مذاکرات سیاسی به اندازه همان مبارزات مسلحانه مهم و حیاتی است. همواره احزاب و رسانه های کردی نقش خود را ایفا کرده اند و همواره آماده حضور در هر نشستی هستند اما زمانی که این حضور و شرکت به پیش شرط گره می خورد؛ خب طبیعی است که برای کردها محدودیت های بیشتری را فراهم می کند.

مضاف بر نکاتی که گفته شد احزاب کرد سوری برای رسیدن به نقش بازیگر مهم در صحنه سوریه  و  منطقه باید دست به چه اقداماتی بزنند؟

به نظر من اولین اقدامی که باید صورت بگیرد حل این اختلافات و رسیدن به یک اتحاد مستمر و پایدار است تا در سایه آن اتحاد، به قدرت برسند و با داشتن این قدرت؛ دیگر عوامل خارجی توان تحریک، تفرقه افکنی و ایجاد اختلاف را نداشته باشد. بعد از آن باید کردها به مدیریت درست و شناخت دقیق و واقعی از شرایط سوریه دست یابند تا بتوانند نقش خود را در صحنه سوریه به یک بازیگر مهم بدل کنند. هر چند که به باور بسیاری یکی از مهمترین و شاید بتوان گفت مهمترین عامل جنگ با داعش در سوریه، کردها هستند اما باز می گویم اگر این عوامل خارجی اجازه می دادند کردهای سوریه اکنون بازیگر بسیار مهمی در سطح بین المللی بودند.

اما در اینجا یک تناقض وجود دارد، احزاب کرد سوری بدلیل عدم توانایی لازم، هم در بعد مالی هم در بعد تسلیحاتی و نظامی، قدرت کافی را ندارند و باید در ارتباط با بازیگرانی چون آمریکا و روسیه توان و تجهیز کافی را به دست آورند، شما این تناقض را چگونه می بینید؟

تناقضی وجود ندارد، اگر اتحاد شکل بگیرد، قدرت هم در امتدادش پیدا خواهد شد و چون امروز این اتحاد وجود ندارد، هر حزب که وابسته به جریان و عوامل منطقه ای و فرامنطقه ای هستند با گرفتن امتیاز و دادن هزینه هایی، در یک بده بستان و معامله سیاسی بدنبال منافع خود می رود. البته در این میان من همه تخم مرغ های اختلافات احزاب کردی سوریه را در سبد تحریک "عوامل خارجی" نمی ریزم، بدون شک خود این احزاب هم اشتباهاتی داشته اند، اما اگر به دنبال نقش واقعی کردها هستند و به این هدف باور دارند باید هر کدام از این احزاب از پاره ای منافع خود هم برای رسیدن به صلح و حل اختلاف چشم پوشی کند، پس نباید اهداف و آرمان های بزرگ را فدای منافع کوچک حزبی کنیم و باید هر حزب در این راستا گام بردارد. اما درباره تقابل واشنگتن و مسکو باید بگویم چنین رویارویی از ابتدا وجود داشته است، از شما می پرسم، اگر این تضاد و تقابل منافع وجود نداشت آیا از ابتدا جنگی شکل می گرفت؟ در مورد روسیه باید بگویم که این کشور از همان ابتدای حضورش بسیار قدرتمند ظاهر شد که تاکنون این قدرت را حفظ کرده، نکته اینجاست با وجود این برتری نسبت به واشنگتن، اگر روسیه نتواند شرایط را مدیریت کند وضعیت منطقه و تأثیرگذاری و نفوذش بر کردستان سوریه می تواند کاملا برعکس شده و به قیمت نابودی اش تمام شود.

اما برای رسیدن به یک جامعه مدنی دموکراتیک باید "حزب" و "تحزب" وجود داشته باشد در غیر این صورت مسائل، آرمان ها و اهدافی­که شما گفتید تحقق نمی یابد چرا که موتور اصلی محرکه جامعه سیاسی "احزاب"  هستند و بدون در نظرگرفتن آنها جامعه هیچ گاه به رشد سیاسی دست نخواهد یافت و از آن سو باید این نکته را هم اضافه کرد که هدف از تشکیل حزب، رسیدن به قدرت سیاسی است؟

شما از حزب و تحزب در جامعه سیاسی گفتید؛ تحزب به چه معنا؟ حزب با چه شکل و قالبی؟ مثلا ما در آمریکا یا بریتانیا یا هر کشور دیگری حزب سیاسی داریم، اما آیا این احزاب که بدرستی هم گفتید برای رسیدن به قدرت رفتار و اعمال احزاب کرد سوریه را در جامعه سیاسی ـ اجتماعی خود پیاده می کنند؟ یا این که در مسائل مهم کشور به همکاری، مشارکت و "ائتلاف" دست می زنند؟ پس از شمایی که با این مسائل آشنا هستید می پرسم، آیا احزاب کردی چنین رفتار حزبی دارند؟ مضاف بر آن باید گفت با وجود احزاب فراوان و متعدد در همین کشورهایی که نام بردم، چند حزب مهم به واقع نقش آفرین و تأثیرگذار هستند؟ علاوه بر آن این احزاب در رسیدن به قدرت از نیروی مسلح و نظامی هم استفاده نمی کنند، اما من در همین مصاحبه گفتم که قوای مسلح به همان اندازه که در دفع خطر و تهدید مفید است، با ایجاد یک غرور کاذب سیاسی باعث می شود تا احزاب به نوعی تکصدایی و مونولوگ سیاسی در ارتباط با سایر احزاب برسند، مگر دیکتاتور به صورت مادرزادی دیکتاتور به دنیا می آید؟ با همین شرایط است که این نوع "دیکتاتوری" به وجود می آید و گرنه من هم مثل شما با حزب و تحزب و در دست گرفتن قدرت سیاسی مشکلی ندارم و با آن موافق هستم.

انتشار اولیه: یکشنبه 27 فروردین 1396 / انتشار مجدد: چهارشنبه 6 اردیبهشت 1396