مراقبت از قدرت‌گيرى اسلام‌گراها به نام محافظت از دموکراسى
ديپلماسى ايرانى: از کاخ سفید خبر رسيده که باراک اوباما با شیخ محمد بن زاید ولیعهد امارات، دیوید کامرون نخست وزیر انگليس و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان برای بررسی تحولات مصر تلفنى صحبت کرده است. همزمان در مصر گروه‌هاى مخالف نزد عمر سليمان رفته اند و درباره تغييرات قانون اساسى و شرط و شروط پايان دادن به اعتراضات رايزنى کرده اند. گويا مذاکرات نه تنها نتيجه بخش نبوده بلکه عمق شکاف‌ها عيان تر نيز شده است.
غرب تمام قد وارد تحولات مصر و کشورهاى عربى شده است. روز شنبه در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ، رهبران آلمان و انگلستان موضع هماهنگی در مورد رویداد‌های مصر اتخاذ کردند. به گفته مرکل، انتخابات سریع در مصر برای شروع دموکراسی اشتباه است. کامرون هم گفته است نمى‌توان با یک انتخابات و چرخش یک کلید همه مشکلات را حل کرد.
لب کلام رهبران کشورهاى قدرتمند جهان در کنفرانس امنيتى مونیخ اين بوده که "انتخابات زودرس در مصر به سود گروه اسلامی اخوان المسلمین تمام می‌شود." از اين رو اروپا و امریکا هم که از اصلاحات بنيادين در مصر پشتیبانی می‌کنند، برگزاری انتخابات زودهنگام را مفيد ندانسته اند.
در اينکه امريکا و غرب طى دهه‌هاى گذشته پشتيبان ديکتاتورهاى سکولار و مدرن بوده، ترديدى نيست اما حال که عمر اين قسم حکومت دارى حتى در آفريقا و خاورميانه هم شکننده به نظر مى‌رسد، ترجيح غرب بر اين است که مراقبت از فرايند دموکراسى را يک لحظه وا ننهد و به شکلى نهادينه و قانونمند از به قدرت رسيدن گروه‌هايى که مخل يا مضر مى‌پندارد جلوگيرى کند. بنابراين اگر مبارک تا انتقال کامل قدرت و تغييرات اساسى و ساختارى باقى بماند مى‌تواند غرب را در پيشبرد کامل اهدافش ياريگر باشد.
درواقع آنچه در اينجا بروز مى‌يابد اين است که دموکراسى براى غرب تا جايى خوشايند است که مخاطره آميز نباشد. به بيان ديگر، اگر قرار باشد انتخابات آزاد در کشورى برگزار شود که احتمال قدرت گيرى اسلام گرايان بيش از نيروهاى دموکرات و سکولار باشد، بطور حتم انحراف در انتخابات يا ممانعت از قدرت گيرى آن گروه‌ها اقدامى‌واجب و مشروع به شمار مى‌رود.
در روزهاى گذشته هیلاری کلینتون که نماد دفاع از دموکراسى و حقوق بشر شمرده مى‌شود، بر باز شدن فضای سیاسی کشورهای خاورمیانه تاکید کرده، اما اين را هم گفته است که تنها گروه‌هایی شايسته ورود به روند سیاسی هستند که خشونت را نفی کنند و به اصول صلح و مدارا پایبند باشند.
ترس امريکا و ساير دموکراسى‌هاى غربى از اين است که گروه‌هاى اسلام گراى تندرو يا ميانه رو در مصر که پايگاه مهمى‌براى غرب و اسرائيل محسوب مى‌شود، روى کار بيايند و اين انتخابات تنها انتخابات آزاد در مصر لقب بگيرد و بعد از آن، مجالى به گروه‌ها و احزاب ديگر داده نشود. تجربه اى از اين دست در ديگر کشورهاى اسلامى‌سبب شده است تا کابوس سوءاستفاده از دموکراسى با اعمال شيوه "هر نفر يک راى براى يکبار، نه بيشتر" غرب را رها نکند و به هر نحو ممکن بکوشد تا مانع آنچه سر بريدن دموکراسى با ابزار دموکراتيک مى‌خواند، شود.
روز يکشنبه يکى از اعضاى ارشد اخوان المسلمین مصر به بى بى سى رفت و از موضع گيرى رهبر انقلاب ايران نسبت به حوادث مصر تقدير کرد و شجاعت محمود احمدى نژاد را نيز ستود. بى ترديد بى بى سى با دعوت از اين عضو اخوان المسلمين قصد حمايت از اين گروه يا دلجويى از مقام‌هاى دولتى ايران را نداشته است. با چنين اظهارنظرهايى غرب دستاويز کافى را براى دخالت و هدايت تحولات مصر (و نظير آن) در دست خواهد داشت.
امريکا حاضر به خطر کردن نيست؛ حتى اگر پاى آرمان دموکراسى در ميان باشد. قدرت گيرى اخوان المسلمين که جمعيتى اسلامى‌اما ميانه رو و ليبرال را تشکيل مى‌دهد، خطرى بالقوه براى غرب به شمار مى‌آيد. غرب چنين تجربه اى را يک بار در ايران از سر گذراند و وقوع دوباره چنين اتفاقى را آن هم در مصر که نقطه اى استراتژيک و هم مرز با اسرائيل است برنمى‌تابد.
به نظر مى‌رسد تغييراتى مشابه آنچه در مصر رخ مى‌دهد، منجر به حضور مجدد گروه‌هاى اسلام گرا در فضاى سياسى شود ولى معذورات و محذوراتى قطعى براى اين طيف‌ها در راه رسيدن به قدرت وجود خواهد داشت. مشابه چنين رويکردى را امريکا و متحدانش در قبال کمونيست‌ها پياده کردند و براى کاستن از هژمونى چپ‌ها در نقاط مختلف به خصوص خاورميانه، هم از دموکراسى مايه گذاشتند و هم از اسلام. حالا همانطور که کمونيسم مى‌توانست خطرى براى اسلام و دموکراسى باشد، اين بار اسلام گرايى سياسى به عنوان جريانى ضددموکراتيک معرفى مى‌شود که قادر است با استفاده از شيوه‌هاى دموکراتيک و انتخابات آزاد، به حکومت دست يابد ولى بعد از آن يکايک قواعد و اصول دموکراسى را زيرپا بگذارد.
اينجاست که خريدن زمان از سوى اوباما و هم پيمان‌هاى غربى اش معنى پيدا مى‌کند و روند انتقال قدرت و تغيير قانون اساسى را گام به گام، احتياط آميز و دورانديشانه جلوه مى‌دهد. به نظر مى‌رسد دوران شوک و سردرگمى‌غربى‌ها در مقابل وقايع تونس و مصر تمام شده و به مرحله برنامه ريزى و هدايتگرى رسيده است. شنيدن صحبت‌هاى خانم کلينتون درباره اينکه کدام گروه‌ها بايد وارد روند سياسى مصر شوند در کنار ساير مواضعى که در بالا آمد، نشان مى‌دهد که غرب همه تجربه و توانش را براى دور کردن جريان‌هاى اسلامى‌از سهم گيرى‌ها بکار بسته و حاضر است حتى وعده برقرارى دموکراسى را به بهانه حفظ ارزش‌هاى دموکراتيک پشت گوش بيندازد.
نظر شما :