غیر دائم‌ها تاثیری ندارند

 تهران رایزنی با اعضای غیر دائم شورای امنیت را در بحث تبادل سوخت آغاز کرده و در این راستا محمود احمدی نژاد مذاکراتی را با مقام‌های اوگاندا و منوچهر متکی دیدارهایی را با مقام‌های اطریش در دستور کار قرار داده‌اند.  

گفتاری از علی خرم، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی ایران:  

واسط اصلی در بحث تبادل سوخت، آژانس بین المللی انرژی اتمی است. به لحاظ سیاسی نیز طرف ایران در این موضوع گروه 1+5 است و تهران باید با این گروه به توافق برسد.  

مذاکره و رایزنی ایران با اعضای غیر دائم شورای امنیت در بحث تبادل سوخت اگر به قصد تاثیرگذاری بر اعضای دائم شورای امنیت باشد شاید چندان موثر واقع نشود، اما اگر به قصد یافتن کشوری از میان این کشورها برای تبادل سوخت باشد، می‌تواند مفید باشد.  این رایزنی‌ها همچنین می‌تواند برای تبیین اهداف ایران و مسائل و شرایط تبادل سوخت و روشن ساختن افکار عمومی جهان باشد.  

به این ترتیب در بحث‌های فنی و فیزیکی تبادل سوخت، طرف ایران کشورهای گروه 1+5 هستند و واسط اصلی این فرایند نیز آژانس بین المللی انرژی اتمی است.  

این که تصور شود اعضای غیر دائم قدرت تاثیرگذاری بر تصمیمات اعضای دائم شورای امنیت را دارند، تصوری غلط است؛ در گذشته کشورهایی چون مالزی، آفریقای جنوبی، اندونزی و سایر اعضای غیر دائم شورای امنیت نشان داده‌اند که در عین عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی یا جنبش غیر متعهدها نتوانسته‌اند تاثیری بر روند قطع نامه‌ها یا تصمیم گیری‌های شورای امنیت داشته باشند.  

ترکیه؛ میانجی یا همکار؟  

ایران در بحث هسته‌ای خود نیازی به میانجی نداشته و بر این اساس در چارچوب تعریف حقوقی میانجی نقش ترکیه بی معناست. اما ترکیه مدتی است که از مواضع ایران در مساله هسته‌ای حمایت می‌کند و تهران نیز برای این موضع ارزش و اهمیت قائل است.  

نقش ترکیه در بحث تبادل سوخت می‌تواند این باشد که محلی برای این تبادل میان طرفین فراهم کند؛ ترکیه می‌تواند محلی تضمین شده را با نظر مساعد ایران و 1+5 پیشنهاد دهد تا در آن محل سوخت 5/3 درصد از سوی ایران تحویل داده شده و سوخت بیست درصد تحویل گرفته شود.