ترکیه در نهایت متحد غرب است
نویسنده خبر:
بهرام امیر احمدیان
گفتاری از بهرام امیراحمدیان، استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل قفقاز برای دیپلماسی ایرانی
از اهداف سفر روز جمعه دریادار مایک مولن به ترکیه و دیدار او با مقامات ترک اخبار مختلفی مخابره می شود. انتقال تجهیرات نظامی موجود در عراق از طریق خاک ترکیه، استقرار سپر دفاع موشکی و اعمال فشار برای اجرای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران از جمله اهدافی است که رسانه‌ها از این سفر مخابره کرده‌اند.
دکتر بهرام امیراحمدیان استاد دانشگاه و پژوهشگر مسائل قفقاز اهداف این سفر را برای دیپلماسی ایرانی تشریح کرده است:
به نظر می‌رسد ژنرال مایک مولن در سفر به ترکیه برنامه پیچیده‌ای در نظر دارد. نکته اول درباره این سفر این است که گفته می‌شود ایالات متحده در نظر دارد تجهیزات نظامی موجود در عراق را از طریق خاک ترکیه خارج کند.
با توجه به حجم بالای این تجهیزات، برای انتقال آن‌ها از طریق خلیج فارس باید آن‌ها را از دریای عدن، باب المندب، دریای سرخ، کانال سوئز عبور دهند تا بالاخره به دریای مدیترانه برسند و این مسئله علاوه بر اینکه مشکلات زیادی برای امریکا به همراه دارد، اقتصادی هم نیست. اما این تجهیزات می‌توانند به راحتی از شمال عراق وارد ترکیه شوند و با عبور از عرض ترکیه به دریای مدیترانه برسند و این مسئله هم به لحاظ استراتژیک و هم از نظر اقتصادی برای امریکا ارزشمند است.
گرچه مقامات امریکایی این مسئله را تکذیب کرده‌اند اما به نظر می‌رسد این برنامه عملی باشد. در آغاز حمله امریکا به عراق، ترکیه به این دلیل که نمی‌خواست روابط عراق با این کشور به هم بخورد مانع انتقال تجهیزات نظامی از خاک ترکیه برای اشغال عراق شد. اما حالا دلیلی وجود ندارد که با خارج کردن تجهیزات نظامی ایالات متحده از طریق خاک خود مخالفت کند. مسئله دوم استقرار سپر دفاع موشکی است.
ترکیه از مدت‌ها پیش کاندیدای استقرار این سامانه‌ها بوده است. به نظر می‌رسد با توجه به اینکه ترکیه عضو پیمان ناتو است دو راه پیش رو دارد: یا باید با دیگر اعضای عضو این پیمان و امریکا همکاری کند، یا باید همکاری نکند که در این صورت عضویت ترکیه در ناتو با سوال مواجه می‌شود. نباید فراموش کرد که بسیاری از موقعیت‌های کنونی ترکیه در سایه حمایت‌های امریکا، ناتو و غرب برای این کشور به دست آمده است. در سایه همین حمایت‌هاست که ترکیه امروز می‌تواند بستر سرمایه‌گذاری‌های غرب قرار گیرد، در مناطق مختلف سرمایه‌گذاری کند و در مناطق مختلف دنیا نفوذ داشته باشد.
خون رگ اقتصادی ترکیه از طریق سرمایه‌گذاری‌های غربی در جریان است. به طور مثال رشد صنعت توریسم در سال‌های اخیر در ترکیه مدیون روابط این کشور با غرب است.
نکته سوم فشار به ترکیه برای اجرای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران است. به نظر می‌رسد اینکه ترکیه بخواهد در حجم روابط تجاری و مبادلات اقتصادی خود با ایران از ایالات متحده تبعیت نکند و تحریم‌های سازمان ملل را نه تنها اعمال نکند، بلکه آن‌ها را نادیده بگیرد و با شدت بیشتری با ایران روابط اقتصادی داشته باشد، بیشتر جنبه تبلیغاتی برای خوشایند ایران دارد.
ترکیه در نهایت به دلیل فشارهای غرب ناگزیر است این تحریم‌ها را اعمال کند. حجم روابط ایران با غرب بسیار بیشتر از حجم روابط ترکیه با ایران است. بنابراین طبیعی است که در صورت همسویی ترکیه با غرب، این اقدام ترکیه از طرف غرب جبران خواهد شد. از این منظر غرب ایران را در فشار بیشتری قرار خواهد داد. همان طور که مقامات ایران هم تایید می‌کنند که فشار‌ها و تحریم‌ها جدی است.
در رابطه با نقش ترکیه در مسئله هسته‌ای ایران به نظر نمی‌رسد این کشور بتواند تاثیر زیادی در این مسئله داشته باشد چرا که اصلا زیرساخت‌های مورد نیاز برای این کار را ندارد. ترکیه بیشتر علاقمند است که در تمام عرصه‌های بین‌المللی حضور بیشتری داشته باشد خواه از نظر میانجیگری و خواه از نظر مبادلات اقتصادی.
به نظر می‌رسد ترک‌ها خیلی زیرکانه و با زرنگی حرکت می‌کنند و از هر جهت در راستای منافع ملی خود از هر طریق ممکن حرکت می‌کنند.
در مجموع به نظر می‌رسد ترکیه در نهایت یک کشور عضو ناتو و با گرایش به غرب است. اگر چه اعضای حزب عدالت و توسعه تمایل دارند که به شرق و دنیای اسلام هم توجه داشته باشند و به نوعی سیاست خارجی عثمانی را پیاده کنند اما در نهایت نگاه ترکیه همواره به غرب معطوف بوده و مردم این کشور هم اگرچه گاهی علایقی برای رابطه با شرق بروز می‌دهند اما ترکیه متحد استراتژیک غرب است و سیاست‌های همسو با غرب را اعمال می‌کند.
نظر شما :